02/11/2025 La enhavlisto de la novembra kajero: 219 ... AKIRI: nia strategia vojo por komuna estonteco 220 ... IJK 2025 en Indonezio: magia sperto kiu ĉiam okupos spacon en mia koro 224 ... Gazetaro: Esperanto en la amaskomunikilaro: sukcesa kampanjo...

British Council, la ekvivalento de UEA sed por la angla lingvo, estas perdanta kvindek milionojn da pundoj jare, kaj ekvendanta sian proprieton, inkluzive de kvardek domoj tra la mondo kaj eĉ art-kolekton el naŭ mil pecoj (evaluitan je ducent milionoj). 

Miloj da laborpostenoj estas tranĉitaj kaj oficejoj fermiĝas ĉie. Antaŭ la pandemio BC havis 12.000 dungitojn, plejparte instruistojn kaj ekzamenistojn; nun restis 9.000, inkluzive de du miloj forĵetotaj. Pesimistoj prognozas redukton al nur tridek oficejoj (el cent). Optimistoj esperas en savo per la Brita Parlamento. 

Ĉu oni ne plu emas lerni la anglan? Ĉu kulpas la pandemio? Ĉu la evoluo de la socio? Kiam oni riskas bankroton la unua kaŭzo estas malbonaj investoj. UEA eraris investante precipe en multekosta burokrata aparato. British Council (fondita en 1934) havas longan historion de eraroj, ekde kiam ĝi lasis sin dupi de Charles Kay Ogden, kiu tuj post la dua mondmilito vendis al ĝi sian “Basic English” kontraŭ amaseto da mono… Jen nenio kaj tenu ĝin forte.

Legu pli en “Heroldo de Esperanto”

 

Sceno 2 el 4

Jen via atendata evento de la monato: listo de plej popularaj afiŝoj en tubaro, de pasinta monato:

1. La Granda Peniko, de Esperantaj Filmetoj, kun 80 spektoj de 72 spektintoj

2. Esperanto al Indiĝenaj Infanoj, de Léopold NZISABIRA, kun 49 spektoj de 47 spektintoj

3. Malfermo de la nova esperanta klubo al Muramvya de Richard Niherewenimana, kun 15 spektoj de 14 spektintoj

4.“Morena tropicana” (Alceu Valença) en Esperanto, de Brazila Muziko, kun 14 spektoj de 14 malsamaj spektintoj

5. Principo de Pareto: la Regulo de 80/20, de Sprouts Esperanto, spektita 27 fojojn de 27 homoj

6. Taglibro de esperantisto | Septembro 2025 [sub], de Ksenik Esperanto, kun 9 spektoj el 8 spektintoj

7. Kiel Kuiri Karbonaraon, de Esperanta Fabriko, kun 9 spektoj el 9 spektintoj

8. Floro kaj papilio – versio de brazila infanmuziko en Esperanto (Se essa rua fosse minha), de ibotira salitre, kun 9 spektoj kaj 9 spektintoj, samon ol Kiel Kuiri Karbonaraon,

9. EsKu – Epizodo 74 – Muzeo en Jokohamo, de Esku – Esperanto-Kulturo, denove kun 9 spektoj kaj 9 spektintoj

10. Robert Louis Stevenson. Trezorinsulo • Esperanto de книгочеи, kun 7 spektoj kaj 7 spektintoj

 

Entute, 427 enmetitaj filmoj ricevis 762 spektojn

 

Plej rimarkebla estas Principo de Pareto, kiu kun 27 spektoj estas en 5a pozicio, kaj ne en la 3a. Tio okazas ĉar ĝi ricevis apenaŭ ŝatoj nek komentoj kompare al Malfermo, kaj Morena.

 

Alia interesa fakto estas ke venki en konkursoj, aŭ eti ene de la plej popularaj dum pasintaj monatoj havas pli longan efekton.

 

Kijivo post la 25a de aŭgusto 2025 01/11/2025 Laŭ la titolo de la fama verko de la historiisto Marc Bloch verkita en 1940 kaj titolita franclingve « L’Etrange défaite » (La stranga malvenko) La historio ĉiam estis verkita de la venkintoj, sed kelkafoje...

Nova studaĵo de la Eŭropa Radio Unio montras alarmigajn erarokvotojn ĉe popularaj AI-babilrobotoj. La sistemoj regule inventas informojn kaj indikas eĉ malĝustajn fontojn.

Ni ĝojas prezenti al vi volontulon de TEJO – Kjara (Chiara Giommetti).

Rakontu iom pri vi! El kiu lando vi estas, kiom vi aĝas…? 

Mi estas Kjara, mi havas 26 jarojn kaj mi venas el la verda koro de Italio: Umbrio! (Pli precize el Peruĝo)

Kion vi faras en via eksteresperantuja vivo, rilate al studoj, laboro? Kiuj estas viaj ŝatokupoj?

Mi studis por fariĝi muzikistino. Dum multaj jaroj mi ludis en orkestroj kaj en aliaj ensembloj; mia instrumento estas la fluto. Mi ankaŭ laboris malantaŭ la kulisoj en teatro, kunlaborante kiel helpreĝisoro por kelkaj operoj. Mi havas grandan pasion por muziko: mi ŝatas ludi, aŭskulti koncertojn kaj paroli pri muziko. Krome mi tre ŝatas lingvojn, vojaĝojn kaj bestojn.

Kial vi decidis iĝi TEJO-volontulo?

Mi decidis fariĝi volontulino ĉe TEJO por sperti ion novan, provi min mem lernante novan lingvon kaj kontentigi mian scivolemon. Antaŭe mi havis tre belan sperton pri volontulado kun ekzotaj bestoj; en tiu kunteksto mi malkovris novajn flankojn de mi mem, kaj mia deziro eliri el mia “ŝelo” ĉiam pli kreskis. Mi volis ripeti tian sperton en alia medio, kun la espero malkovri min mem pli profunde, sed ĉefe por esplori novan, allogan kaj amuzan mondon… kaj ĝis nun, ŝajnas ke tiel estas!

Pri kio vi okupiĝos pleje en la Centra Oficejo? Kion vi volas fari por TEJO?

Mi ĵus komencis mian volontulan periodon kaj ankoraŭ konatiĝas kun la medio. Mia ĉefa celo nun estas bone lerni la lingvon, por ne malhelpi la laboron kun la aliaj! Certe mi okupiĝos pri kelkaj ordinaraj oficejaj taskoj, sed ankaŭ ekzistas multe da spaco por kreemo. Mi havas multajn ideojn, kiuj ankoraŭ bezonas iom da ordo en mia kapo!

Kion vi ŝatus lerni, sperti kaj atingi dum via volontulado?

Dum mia volontulado mi volas lerni kiom eble plej multe pri la lingvo kaj la esperantista kulturo, kaj sperti persone kiel funkcias internacia komunumo. Mi ŝatus ankaŭ krei projekton, kiu povus interesi kaj allogi homojn, kiuj neniam antaŭe aŭdis pri Esperanto.

Ĉu tiu ĉi estas via unua sperto en Esperantujo? Aŭ ĉu vi jam havis spertojn en la Esperanto-movado? Se jes, rakontu iomete pri viaj ĝisnunaj aktivaĵoj!

Jes, tio estas mia unua sperto en Esperantujo.

Kion signifas por vi Esperanto? Kion signifas por vi esti esperantisto?

Por mi Esperanto estas ĉefe defio, ĉar mi ankoraŭ lernas ĝin. Sed ekkonante tiun novan mondon, mi vidas unikan, multfacetan, malferman kaj gasteman komunumon. Mi do pensas, ke esti esperantisto ne estas io facile difinebla, ekzistas multaj manieroj esti kaj vivi la esperantismon.

Kiaj estas viaj ĝisnunaj impresoj pri la TEJO-laboro, la Centra Oficejo ĝenerale, viaj kolegoj, la vivo en Roterdamo…?

Miaj unuaj impresoj estas tre pozitivaj! La kolegoj kaj la oficistoj estas tre afablaj, paciencaj kaj helpemaj. Ili multe subtenas min dum la lernado de la lingvo. Mi ankaŭ tre ŝatas la vivon en Roterdamo, kvankam mi iom sopiras la sunon.

Ĉu vi havas vivdevizon?

Se vi ĉiam povos resti en la nuntempo, vi estos feliĉa homo.

Fonto: https://www.tejo.org/ekkonu-novan-volontulon-de-tejo-kjara/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Konatiĝu kun Kjara, nova volontulo de TEJO appeared first on La Ondo de Esperanto.

---

La oktobra eldono de Panoramo prezentas riĉan miksaĵon de kulturo, lingvo, medio kaj ĉiutaga vivo en Malagasio, ĉio tra la prismo de esperanta pensmaniero. Sub la inspiro de la ĉefa temo “Gen Z-movado renversis mafian regadon”, la numero malfermiĝas per pripenso pri la rolo de Esperanto en nia lando kaj la revoj de la redaktoro pri ĝia estonteco. Sekvas kultura esploro pri la tribo Bezanozano, kiu montras parton de la identeco kaj tradicioj de la malagasa popolo.

La sekcio “Originale en Esperanto” proponas du poemojn, kiuj donas voĉon al la kreiva flanko de la loka esperantistaro. La rubriko “Konatiĝi kun iu loko” kondukas la leganton al Lemurs’ Park ĉe la rivero Ankatsaoka, ne tre konata natura parko apud Antananarivo. En la sekcio “Medio kaj nia farto”, artikolo pri ekspluatado kaj uzado de granito atentigas pri la graveco de tiu materialo en la  ekonomia vivo.

La historia rubriko omaĝas Marie Zénaïde Ramampy, figuro el la malagasa historio. Poste, kvar paĝoj de novaĵoj de la monato resumas gravajn aktualajn eventojn. La sekcio “Vivo de ordinarulo” rakontas la ĉiutagon de Odyle, ŝtatoficistino ĉe la Ministerio pri laboro. Fine, la lingvoŝatantoj trovas utilan lecionon pri la prepozicio en la malagasa lingvo, kaj la numero finiĝas per kolekto de diversaj fotoj, kiuj bildigas la ĉiutagan vivon de la ordinara civitano.

Ankaŭ vi rajtas ĝui el tiu plezuriga ĉiĉeronado tra la bela insulo Malagasio ! Abonu do al nia gazeto pagante 30 eŭrojn por la 10 numeroj. Informoj pri la abonado troviĝas sur la foto.

Estas homoj kiuj ne povas imagi sian tagon sen matenmanĝo. Estas aliaj kiuj tute preterlasas ĝin, kun la ideo ke kafo sufiĉas ĝis tagmezo. Sed ĉie ajn en la mondo, la unua manĝo de la tago estas pli ol nur manĝo. Ĝi montras la kulturon, la klimaton, kaj la tempon kiun oni havas aŭ ne havas matene.

Kiel indikas la kolofono, “Publikigo de komento en HeKo estas rajto por esperantaj civitanoj kaj paktintaj establoj, laŭdiskrecia por la ceteraj; pri la enhavo de komentoj responsas ekskluzive la koncernaj aŭtoroj.” La publikigon laŭ diskrecio decidas la redakcio, konsistanta en c-anoj Giacomo Comincini, Alessio Giordano, Giorgio Silfer.

Ekde morgaŭ nur la unuaj du responsos pri la filtrado: c-ano Silfer lasas al ili la taskon, parte pro teknologia noveco kaj plejparte pro plena konfido en ili. Li okupiĝos pri aliaj projektoj, restante redakciano ĝis la fino de la nuna parlamenta mandato (decembro 2029).

La oficiala responso pri la informa organo daŭre apartenas al la Konsulino, same kiel la oficiala reprezentado kaj proparolado. Pri sociaj retoj kaj eksteraj informkanaloj estas delegita la vickonsulo pri informado, sen. Comincini.

Pontoj inter kulturoj en la koro de Eifel

La Germana kaj Beneluksa Kongreso 2025 – aŭ GeBeneluksa Kongreso – okazis de la 2a ĝis la 5a de oktobro 2025 en Schleiden-Gemünd, meze de la Nacia Parko Eifel en Germanio. La aranĝon komune organizis la Germana Esperanto-Asocio (GEA) kaj la Valona Esperanto-Asocio (V.Esp.o).

La moderna junulargastejo Gemünd, ĉirkaŭita de verdaj montetoj kaj arbaroj, bonvenigis ĉirkaŭ 150 partoprenantojn ne nur el Germanio kaj Benelukso, sed ankaŭ el pluraj aliaj landoj. La kongreso ofertis riĉan, plurfacetan programon, plenan je prelegoj, atelieroj, kulturaj vesperoj kaj ekskursoj – ĉio en tre afabla kaj kunlaborema etoso.

Ĉi-jare la organizantoj decidis ne disdoni tradician kongresan sakon. Anstataŭe, en la Dua Bulteno ili invitis la partoprenantojn kunporti sakojn de antaŭaj kongresoj por interŝanĝi ilin dum la interkona vespero, kune kun rakontoj pri antaŭaj renkontiĝoj en Esperantujo. Ĉiu tamen ricevis bele desegnitan, plenkolore presitan kongreslibron, kiun oni ankaŭ povas elŝuti de la kongresa retejo http://benelukso.eu/gebk2025.

Programo: vere diversa kaj viva

La provizora programo aperis en la kongreslibro, sed la surloka versio estis ankoraŭ pli riĉa kaj foje aktualigata – la lasta versio ĉiam estis afiŝita sur la pordo de la akceptejo.

Inter la plej ŝatataj eroj estis:
● lingvaj kursoj sub la gvido de Katalin Kováts kaj Sylvain Lelarge
● paroligaj rondoj kun Kristin Tytgat
● kantateliero de Zdravka Boytcheva
● dokumentaj filmoj de Aleksej Salomatov
● koncertoj de JoMo kaj de la juna bando “Mezbakita”
● diversaj prelegoj pri Neŭtrala Moresnet, “La instruo de persekutoj: la aktualeco de Esperanto”, tradukado, pri partneraj urboj, kaj pri la inundoj en la regiono Eifel

Specialan atenton meritis la ekspozicio pri milita propagando, prezentita de prof. Anne Morelli (ULB, Belgio). Ŝi prelegis pri ĝi en la franca, dum István Ertl kaj Sylvain Lelarge profesie tradukis. Kunordiganto Eric Nemes eĉ mendis aŭskultilojn, por ke ĉiu povu bone aŭdi la tradukojn – signo de zorga preparado.

Krom la kultura programo, okazis ankaŭ ĝeneralaj asembleoj de pluraj asocioj. Bedaŭrinde, la interreta konekto funkciis tre malbone, pro kio la hibridaj kunvenoj ne povis okazi.

Ekskurso al Moresnet: simbolo de internacia spirito

Unu el la plej memorindaj momentoj estis la ekskurso al Moresnet, tiu historia loko simbolanta la internacian idealon de Esperanto. Por pli da informoj koncerne tiu grava projekto, vidu: https://eo.wikipedia.org/wiki/Moresnet_ne%C5%ADtrala.
Kiam la partoprenantoj alvenis, la fanfaro de Gemenich bonvenigis ilin per la himno de Moresnet “La Amikejo”, kiu estis verkita de la iama estro de tiu fanfaro. Ĝi ludis ankaŭ “La Esperon”, kiun ĉiu partoprenantoj kantis ĥore, kreante solenan sed ĝojan etoson.

Post la pikniko, manĝita en restoracio luita speciale por la kongreso, ĉiu povis partopreni en agado surloke laŭ sia gusto:
● promenado en la ĉirkaŭaĵo
● gustumado de specialaj bieroj
● vizito al la zinkomuzeo, kie troviĝas angulo dediĉita al Esperanto
● sperti la faman labirinton. Organizantoj disponigis flagetojn por ke oni sciu kie ĉiuj estis en la labirinto se oni perdiĝus; sed finfine ĉiuj eliris senprobleme.

Kvankam la gazetaro ne venis al Moresnet mem (malgraŭ la multlingva invito de Bernadette Poncelet), ili tamen vizitis la junulargastejon por raporti pri la kongreso. Dume Aleksej Salomatov filmis la momentojn en Moresnet – lia filmeto bone kaptas la etoson de tiu speciala tago (spektu ĝin en https://mallonge.net/filmeto-GEBNLK2025).

Kultura vivo, amikeco kaj muziko

Krom la seriozaj sesioj, la kongreso abunde proponis malstreĉajn momentojn: interkona vespero, biergustumado, gufujo-noktoj kaj neformala komuna muzikumado. Multaj partoprenantoj ĝuis ankaŭ trankvilajn promenojn tra la arbaraj vojetoj de la Eifel-montaro, kie naturo mem kvazaŭ kantis en Esperanto.

La libroservo, laŭ Lode Van de Velde (FEL), raportis signife pli altan vendon ol kutime – ĝojiga signo, ke la intereso pri Esperantaj eldonaĵoj rekreskas. Dua libroservo, tiu de Wolfgang Schwanzer, kompletigis la oferton en Schleiden. Tiaj servoj ne nur helpas eviti altajn sendokostojn, sed ankaŭ plifortigas la komunuman sperton de kongresoj.

Subteno de Erasmus+ kaj rekono de la movado

Fine de aŭgusto – tre lastmomente – la Germana Esperanto-Asocio ricevis la pozitivan decidon de la germana agentejo DE Erasmus+ pri subvencipeto rilata al la kongreso. La projekto, titolita “Paco per interkompreniĝo: kiel fortigi partnerajn rilatojn?”, ricevis financan subtenon kadre de la EU-programo por plenkreskula edukado.

Ulrich Brandenburg prave atentigis en la kongreslibro, ke tia rekono montras, ke la laboro de la Esperanto-movado estas vere estimata – eĉ se ni mem ne ĉiam tion rimarkas. La subvencio ebligis solidan financadon de la programo kaj eĉ partan repagon de kotizoj al la partoprenantoj.

Konkludo: nova energio por la movado

La GeBeneluksa Kongreso sukcesis ne nur per sia riĉa enhavo, sed ankaŭ per la homa varmo inter la partoprenantoj. En la verdaj pejzaĝoj de la Eifel, inter amikaj voĉoj, kantado kaj ridoj, naskiĝis nova inspiro por la Esperanto-movado.
La partoprenantoj disiĝis kun koro plena je dankemo kaj espero – jam antaŭĝojante la venontan renkontiĝon en la beneluksa regiono. Kaj eble, iam ree, la fanfaro de Moresnet denove resonos – kiel simbolo de nia komuna voĉo tra Eŭropo.

Rigardu nian komunan fotaron ĉe: https://mallonge.net/fotaro-GEBNLK2025.

Yves Nevelsteen

Foto: Lode Van de Velde

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo “La Ondo de Esperanto”.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
“La Ondo de Esperanto” https://sezonoj.ru/2025/10/germanujo-40/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post La GeBeneluksa Kongreso en Schleiden-Gemünd appeared first on La Ondo de Esperanto.

Dum la lastaj jaroj, la tuta mondo maltrankviliĝis pro la grandega kvanto da plastaĵoj. Ĉi tiu materialo, derivita plej ofte el petrolo, fariĝis uzata por plej diversaj celoj — sed precipe por pakumoj. La ciferoj estas preskaŭ neimageblaj.  La homaro produktas ĉiujare  pli ol 400 milionojn da tunoj da plastaĵoj. Du trionoj el tiuj taŭgas por rapida uzado, kaj tuj fariĝas forĵetaĵoj. Grandega kvanto el tiuj forĵetaĵoj fariĝas simple rubaĵoj.

Ni ĝojas prezenti al vi volontulon de TEJO, Kjara!

Rakontu iom pri vi! El kiu lando vi estas, kiom vi aĝas…? 

Mi estas Kjara, mi havas 26 jarojn kaj mi venas el la verda koro de Italio: Umbrio! (Pli precize el Peruĝo) 

Kion vi faras en via eksteresperantuja vivo, rilate al studoj, laboro? Kiuj estas viaj ŝatokupoj? 

Mi studis por fariĝi muzikistino. Dum multaj jaroj mi ludis en orkestroj kaj en aliaj ensembloj; mia instrumento estas la fluto. Mi ankaŭ laboris malantaŭ la kulisoj en teatro, kunlaborante kiel help-reĝisoro por kelkaj operoj. Mi havas grandan pasion por muziko: mi ŝatas ludi, aŭskulti koncertojn kaj paroli pri muziko. Krome mi tre ŝatas lingvojn, vojaĝojn kaj bestojn.

Kial vi decidis iĝi TEJO-volontulo? 

Mi decidis fariĝi volontulino ĉe TEJO por sperti ion novan, provi min mem lernante novan lingvon kaj kontentigi mian scivolemon. Antaŭe mi havis tre belan sperton pri volontulado kun ekzotaj bestoj; en tiu kunteksto mi malkovris novajn flankojn de mi mem, kaj mia deziro eliri el mia “ŝelo” ĉiam pli kreskis. Mi volis ripeti tian sperton en alia medio, kun la espero malkovri min mem pli profunde, sed ĉefe por esplori novan, allogan kaj amuzan mondon… kaj ĝis nun, ŝajnas ke tiel estas!

Pri kio vi okupiĝos pleje en la Centra Oficejo? Kion vi volas fari por TEJO? 

Mi ĵus komencis mian volontulan periodon kaj ankoraŭ konatiĝas kun la medio. Mia ĉefa celo nun estas bone lerni la lingvon, por ne malhelpi la laboron kun la aliaj! Certe mi okupiĝos pri kelkaj ordinaraj oficejaj taskoj, sed ankaŭ ekzistas multe da spaco por kreemo. Mi havas multajn ideojn, kiuj ankoraŭ bezonas iom da ordo en mia kapo!

Kion vi ŝatus lerni, sperti kaj atingi dum via volontulado?

Dum mia volontulado mi volas lerni kiom eble plej multe pri la lingvo kaj la esperantista kulturo, kaj sperti persone kiel funkcias internacia komunumo. Mi ŝatus ankaŭ krei projekton, kiu povus interesi kaj allogi homojn, kiuj neniam antaŭe aŭdis pri Esperanto.

Ĉu tiu ĉi estas via unua sperto en Esperantujo? Aŭ ĉu vi jam havis spertojn en la Esperanto-movado? Se jes, rakontu iomete pri viaj ĝisnunaj aktivaĵoj!

Jes, tio estas mia unua sperto en Esperantujo.

Kion signifas por vi Esperanto? Kion signifas por vi esti esperantisto?

Por mi Esperanto estas ĉefe defio, ĉar mi ankoraŭ lernas ĝin. Sed ekkonante tiun novan mondon, mi vidas unikan, multfacetan, malferman kaj gasteman komunumon. Mi do pensas, ke esti esperantisto ne estas io facile difinebla, ekzistas multaj manieroj esti kaj vivi la esperantismon.

Kiaj estas viaj ĝisnunaj impresoj pri la TEJO-laboro, la Centra Oficejo ĝenerale, viaj kolegoj, la vivo en Roterdamo…? 

Miaj unuaj impresoj estas tre pozitivaj! La kolegoj kaj la oficistoj estas tre afablaj, paciencaj kaj helpemaj. Ili multe subtenas min dum la lernado de la lingvo. Mi ankaŭ tre ŝatas la vivon en Roterdamo, kvankam mi iom sopiras la sunon.

Ĉu vi havas vivdevizon?

Se vi ĉiam povos resti en la nuntempo, vi estos feliĉa homo.

The post Ekkonu novan volontulon de TEJO | Kjara appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Kiel mi jam menciis en antaŭa sonartikolo en mia hejmlando troviĝas la belega regiono "Salzkammergut" kun 40 lagoj inter montoj. Tre valora perlo tie estas la vilaĝo Hallstatt ĉe la samnoma Halŝtata lago.

Ĝis fine de la 19a jarcento Hallstatt estis malfacile atingebla: nur malvastaj padoj atingis ĝin, krom tio restis la vojo per ŝipo trans la Halŝtata lago. Nur en 1890 oni konstruis straton laŭ la okcidenta bordo, parte necesis foreksplodigi la rokojn. En la vilaĝo mem oni eluzis ĉiun etan grundon. Por iri de unu domo al alia oni uzis boaton aŭ la supran vojon inter kaj tra la subtegmentejoj.

Spite al la malfacileco jam en neolitiko homoj setlis ĉi tie. Kaŭzo estas la riĉaj salominoj. Ili estas ekspluatataj de sep jarmiloj: la plej malnovaj arkeologiaj trovaĵoj datiĝas je ĉ. - 5.000 jaroj a.K.. Intensa komerco de la valorega produkto salo alportis prosperon kaj permesis evoluon de alta kulturo, kiu daŭris de ĉ. -800 ĝis -400 kaj estis nomita "Hallstatt-Kultur". Pliajn detalojn vi povas legi en Vikipedio sub http://eo.wikipedia.org/wiki/Hallstatt_%28urbo%29

En 1996 urbeto kaj regiono Hallstatt estis elektitaj kiel monda kulturheredaĵo de UNESKO. Aparte alloga por turistoj estas la pitoreska pejzaĝo, la Halŝtata lago, la montomasivo Dachstein, grandiozaj kavoj (mamuta kavo kaj gigant-glacia kavo) por ne forgesi la urbeton mem kun siaj artaĵoj, siaj muzeo kaj salominejo.


La turismo al tiu tre vidinda loko floras. Tial funkcias en la urbeto ankaŭ multaj restoracioj kaj hoteloj por gastigi la vizitantojn el la tuta mondo. En la jaro 2011 hotelposedantino en Hallstatt havis gastojn el Ĉinio. Ŝi parolis kun la gastoj kaj ili montris al ŝi desegnojn kaj planojn pri la projekto starigi kopion de la tuta urbeto en Ĉinio. Ili volis tie rekonstrui ĉiun detalon, tamen ĉio en spegula vido. La miro en Supra Aŭstrio estis granda kaj venis unuaj protestoj. Tamen la enloĝantoj de Hallstatt, precipe la turismaj entreprenistoj ne kontraŭstaris ĉar ili esperis ke venos eĉ pli da gastoj pro tiu kopio en Ĉinio.  Intertempe la kopio jam estas realigita: Plej multaj ĉinoj ja vizitas la kopion sed nuntempe ili venas amase por vidi la originalon.

Kaj la sama hotelposedantino havis alian ideon kiel logi gastojn al Hallstatt kaj al sia hotelo: Ŝi ofertas rabaton por gravedulinoj laŭ la progreso de la gravedeco, do ekz. en la kvina monato la rabato estas 50 procentoj. Nun multaj paroj venas al tiu trankvila loko por ĝui feriojn ankoraŭ dum la lastaj semajnoj antaŭ la nasko de la bebo. En la epoko de manko de infanoj tio estas vere tre ĉarma kaj subteninda ideo.

Eble ankaŭ vi trovos foje la okazon por viziti tiun juvelon Hallstatt. Vi certe estos ravita de ĝia beleco.

La Nepala Esperanto-Asocio (NEspA) ĝoje anoncas la 15an Himalajan Renkontiĝon, kiu okazos de la 26a de februaro ĝis la 8a de marto 2026. Ĝi celas prezenti Nepalon kaj ĝian kulturon kaj naturon al alilandaj esperantistoj. Malmultaj landoj en la mondo povas konkuri kun Nepalo rilate naturan, lingvan, etnan kaj kulturan diversecon. Partoprenante la renkontiĝon, vi havos ŝancon formi vian propran bildon pri la lando kaj samtempe konatiĝi kun lokaj kaj alilandaj esperantistoj. Ni bonvenigas ankaŭ homojn, kiuj volas eklerni Esperanton dum la renkontiĝo.

La programo de la Himalaja Renkontiĝo estas planita por taŭgi al ĉiuj aĝgrupoj. Dum via restado, vi loĝos en bonkvalitaj hoteloj en Katmanduo kaj en komfortaj gastejoj aŭ tendoj dum la piedvojaĝo. La aliĝkotizo inkluzivas ĉiujn loĝkostojn, transportokostojn, manĝokostojn kaj aliajn similajn elspezojn, krom asekuro. La kotizo estas kalkulita por kovri kostojn, ne por profito. Similaj turismaj servoj kutime estas multekostaj, sed multaj el niaj servoj estas volontule disponigitaj de nepalaj esperantistoj.

La ĉefa kialo por la renkontiĝo estas praktiki la lingvon. Nepalanoj apenaŭ povas vojaĝi por partopreni eventojn eksterlande pro financaj kialoj kaj vizaj problemoj. Lingvo bezonas praktikon kaj utiligon – sen tio, ĝi ne ekzistas. Ni do invitas eksterlandajn esperantistojn helpi nin plifortigi la movadon en nia lando.

Legu pli ĉe https://eventaservo.org/e/a22e96

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post La 15a Internacia Himalaja Renkontiĝo appeared first on La Ondo de Esperanto.

Foto de Federico Gobbo, unu el la profesoroj de la programo. Fonto: Het Parool

Universitatoj de Tours (Francio), Sevilla (Hispanio), Bamberg (Germanio), Parmo (Italio), Amsterdamo (Nederlando), Istanbulo (Turkio), Gento (Belgio), Bukareŝto (Rumanio) invitas studentojn el la tuta Eŭropo aliĝi al programo BIP-Erasmus+ (Blended Intensive Programme) pri Esperanto.

La programo “Esperanto as an interdisciplinary field of transnational innovation” (Esperanto kiel interfaka kampo por transnacia novigado) havas distancan parton (de januaro ĝis majo 2026), kun instruado de Esperanto kaj enkonduko en diversajn temojn rilatajn al Esperanto, kaj surlokan parton, kiu okazos en la universitato de Tours (Francio) dum la unua semajno de junio 2026. La vojaĝkostoj estos financataj de Erasmus, kaj la studentoj povos akiri 6 kredit-poentojn (ECTS) utiligeblajn por validigi en siaj propraj diplomstudoj.

La celo de la programo estas la studado pri la fenomeno de Esperanto laŭ diversaj fakoj (lingvistiko, historio, filozofio, geografio, literaturo, ktp). La suma nombro de studentoj akcepteblaj en la programo estas inter 15 kaj 25. La instrua lingvo de la programo estas la angla lingvo (nivelo B1 estas postulata).

Kandidatoj povas esti studentoj el la tuta Eŭropo, el diversaj universitataj niveloj (bakalaŭra, magistra, doktora), kaj el iu ajn studfako. Ne necesas jam scipovi Esperanton antaŭ la programo (inverse, se kandidatoj jam scipovas Esperanton, ili ne bezonos ĉeesti la enkondukan lingvokurson dum la unua parto de la programo).

Por partopreni en la programo, interesatoj povas kandidatiĝi per sendo de kandidatiĝletero ĝis la 15-a de novembro 2025 (letero sendebla rekte al la retadreso philippe.planchon@univ-tours.fr).

Legu pliajn informojn ĉe Instagram de la Universitato de Amsterdamo kaj en la retejo de la Universitato de Tours.

The post Lernu pri Esperanto – ricevu 6 ECTS | BIP – Erasmus+ programo “Esperanto as an interdisciplinary field of transnational innovation” appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Ĉu vi faris tason da teo ĉi-matene? Se vi similas al la plejmulto de la homoj, tio signifas, ke vi faligis malgrandan saketon, fiksitan al ŝnureto, en tason da varmega akvo. Tamen, dum jarcentoj oni faris teon metante la ne-enpakitajn foliojn en poton da bolanta akvo. Ĉu vi iam sci-volis: "Kiu estis la unua homo, kiu metis teon en saketon?" En 1903, la usonaninoj Roberta C. Lawson kaj Mary McLaren ricevis patenton por a fabric tea leaf holder: “ŝtofa ujo por te-folioj”. La saketo entenis la foliojn, sed samtempe permesis al la akvo cirkuli tra ĝi. Kvankam Roberta kaj Mary havis la unuan patenton, Thomas Sullivan, usona teo-komercisto, ofte estas konsiderata kiel la pioniro de la teo-saketo. En 1908, Sullivan volis sendi specimenojn de sia teo al eventualaj aĉetontoj. Li metis la teon en malgrandajn mane kudritajn silkajn saketojn; tio estis pli malmultekosta ol la metalaj skatoloj, kiuj tiam estis ofte uzataj. La ricevintoj devis meti la saketon en varman akvon. Ili ŝatis, ke eblas pretigi la teon rapide, kaj ke poste estas facile forĵeti la uzitajn foliojn. Sullivan vidis sian ŝancon kaj desegnis maŝinon por amasprodukti la saketojn. Jam antaŭ la 1920-aj jaroj, la ŝtofajn saketojn oni anstataŭigis per malpli multekostaj paperaj saketoj. La papero estis sufiĉe fortika por teni la foliojn, sed tamen permesis al la akvo cirkuli, same kiel la saketoj de Roberta kaj Maria. Dum la 1920-aj jaroj, teo en saketoj fariĝis pli populara. Tamen la "teo" en la saketo estis malaltkvalita. Ĝi enhavis rompitajn tigojn kaj teo-polvon. La homoj ne zorgis pro tio. Tian teon eblis prepari rapide, kaj ĝi havis fortan koloron kaj sufiĉe bonan guston. Estis facile fari unuopan tason, kaj por la plejmulto de la homoj tio sufiĉis. La uzo de ne-enpakita teo komencis malkreski. Malgranda saketo fiksita al ŝnuro: tiu baza modelo ne ŝanĝiĝis de pli ol cent jaroj. Ĉu kvadrataj, rondaj, aŭ piramidaj, te-saketoj estis tiel oportunaj, ke ili helpis al teo resti la preferata trinkaĵo de miliardoj da homoj tra la mondo. Myrtis Smith

Antaŭ multaj jarcentoj, juna reĝo regis kun la helpo de sia fidela kaj saĝa nministro. Tiu-ĉi saĝulo havis la ideon doni al la princo lecionon.

Li proponis, ke oni vindkovru la okulojn de kvin viroj. Tiuj-ĉi priskribu unu parton de besto, kiun la princo devus poste nomi laŭ la priskribo. La princo, kiu amis surprizojn, ĝoje akceptis, kaj la viroj blinde tuŝis la beston.

La unua viro diris, ke la besto estas tre granda, kurba. La dua rideme diris, ke la besto estas ne tre granda, konvena por ĉasi muŝojn. La tria diris, ke la besto similas al piliero. La kvara flustris timeme, ke la besto similas al dikega moviĝema serpento kun kava kapo, kvazaŭ fantomo. La kvina asertis, ke ĝi estas kiel granda flugilo
.
La princo aŭskultis bonege kaj scivoleme, sed malgraŭ multe da cerbumado ne povis diveni la nomon de la besto.

La ministro diris: "Elefanto ja estas la besto. La unua viro tuŝis la ventron, kaj deklaris ĝin kurba. Li tute pravas, en tiu loko elefanto estas tia. La dua tuŝis la voston, kaj trovis ĝin malgranda - kompreneble li pravas, eta estas la vosto. La piedon tuŝis la tria, oni ja povas komparti ĝin al piliero. La kvara tuŝis la rostron, tute prave en tiu loko li parolis pri dika serpento. La orelo bone similis al flugilo por la kvina viro. Do, ĉiu homo ĝuis malsimilan situacion, li sentis malsimilaĵojn. Neniu havis la konon de la tuta besto. Eĉ vi, mia Moŝto, kiu ricevis la verajn atestojn de kvin personoj, ne kapablis diveni…"

"En la estonteco pensu pri tiu sperto, mi petas. Estu modesta, aŭskultu ĉiujn vidpunktojn, Moŝto mia", finis la ministro. "Oni devas multe klopodi por scii, kia reale la mondo estas. Sole oni vidas unu parton, sed kiun? Plurope oni havas plurajn vidpunktojn - sed kiel kunordigi ilin?"

Ofta eraro en la historio de la laborprogramoj kaj strategiaj planoj de UEA estas la emo inkluzivi ĉion kion oni faras en la asocio. Tion skribas la prezidanto de UEA, Fernando Maia, en vidpunkta teksto verkita por Libera Folio. La nova plano kun la akronima titolo AKIRI klopodas eviti tion, difinante po tri strategiajn celojn en kvin agadkampoj.

Fernando Maia prelegas en la 110-a UK pri la potenco de kunlaboro. Foto: John Huang Photography.

Kalle Kniivilä invitis min komenti por Libera Folio pri la signifo de AKIRI – la nova strategia plano de UEA por la periodo 2025–2030. Ĝi estis prezentita al la Komitato de UEA per referenca dokumento, publike konsultebla. Membroj povis informiĝi ankaŭ per la novembra numero de Esperanto, kaj AKIRI eniris la tagordon de kunsido de la Komitato de la 29-a de novembro 2025, kiam okazos formala aprobo.

Prezenti strategion ja estis tasko donita al la novelektita Estraro. Mi kiel nova prezidanto fariĝis ĉefrespondeca – sed bonŝance ne devis komenci de nulo. AKIRI estas akronimo por la kvin strategiaj kampoj de UEA: Administrado, Kunlaborado, Informado, Rilatoj kaj Instruado. Tio spegulas la laboron de Duncan Charters, kiu en la antaŭa mandato funkciigis la strategion KIRI.

Duncan faris grandiozan laboron, ofte maljuste nerekonatan: li ne nur analizis la antaŭan planon de Mark Fettes, sed ankaŭ kolektis la ideojn de la komunumo tra la mondo, per partopreno en eventoj, retkunsidoj kaj enketiloj. Ĉion li resumis sub la nomo KIRI, klarigante pri tio per pluraj artikoloj en la revuo Esperanto.

Al mi tamen ne restis nur aldoni la literon ”A” . Mankis al KIRI prezento en memstara formo, kun elementoj, kiuj donu konturojn al la strategio, por pli klara kompreno. Tion sopiris Duncan mem, kaj la tasko finfasoni la strategion fariĝis oportuna okazo por organizi la ideojn, nome pri kio UEA talentas, por kio ĝi ekzistas, kion ĝi celas, kion ĝi esperas, kio por ĝi valoras kaj kiel ĝi laboru. Ankaŭ pri tio mi ne devis ”inventi la radon”, sed ĉerpi el konkretaj referencoj.

La talentojn de UEA mi difinis per analizo de nia preskaŭ 120-jara historio. Ili estas kunligi, reprezenti kaj servi – kaj konscio pri ili gvidis la poluron de la aliaj elementoj de AKIRI.

La misio kaj vizio de UEA kiel difinitaj en AKIRI devus esti evidentaj por esperantistoj, ĉar ili baziĝas sur la Statuto kaj la ideoj de Zamenhof kaj Hodler. Tamen ili gravas ĉefe por komuniki al la ekstera mondo: dum nia vasta laboro pri eksteraj rilatoj ni ofte konstatis mankon de kompreno – aŭ ĉeeston de miskomprenoj – pri tio: por kio UEA ekzistas kaj kion ĝi celas.

Ĝuste tion klarigas la misio kaj vizio. Ni cetere planas prepari nacilingvajn versiojn de tiuj tekstoj. Mencioj pri multlingvismo kaj poliglotismo, kiuj speciale celas la sferojn de UN kaj EU, montras, ke la movado por neŭtrala lingvo ne kontraŭas lingvan diversecon, sed efektive subtenas ĝin.

La valoroj de UEA komplementas la komunikon al la neesperantista publiko, sed ili ja celas ĉefe influi la internan komunumon. Kvankam ili povus ŝajni evidentaj, ili estas necesa reaserto: memorigo pri tio, kion ni valorigu, kie ni investu nian energion kaj kiel ni nutru komunuman kulturon kongruan kun la strategio. Strategio ne realiĝos, se la reganta kulturo estas alia.

La unua paĝo de la plano AKIRI.

Ofta eraro – aparte en la historio de la laborprogramoj kaj strategiaj planoj de UEA – estas la emo inkluzivi ĉion, kion oni faras en la Asocio. AKIRI tamen faras diferencon inter rutino kaj strategio. Tiel por ĉiu el la kvin kampoj de AKIRI estis difinitaj po tri strategiaj celoj, kio indikas la 15 absolutajn prioritatojn de UEA por la periodo.

Ili ne estis elpensitaj de nulo, sed forte referencis al la konkludoj de la komitataj forumoj en Brno – do forte spegulas la dezirojn de la Komitato de UEA. Kaj por konkretigi ilin estas proponate funkciigi strategiajn programojn, kiuj akcelu kaj kombinu agadojn por pli da efikeco kaj sinergio.

Por finfasoni AKIRI mi konsideris ne nur la laboron de Duncan (kaj Mark), sed esploris ankaŭ pri pasintaj planoj kiel tiuj de Ivo Lapena de 1955 kaj 1974. Estas interese noti, ke en la praktiko la diversaj planoj iel havas similan esencon, kompreneble diferenciĝante laŭ detaloj, tipaj de siaj tempoj. Bedaŭrinde simileco ŝajne ankaŭ estas en la manko de pli evidentaj metodoj por difino de celoj kaj ŝlosilaj rezultoj kaj identigo de realigrimedoj, riskoj, alternativoj kaj mezureblaj elementoj, kiuj rolu kiel indikiloj de la progreso.

Pro tio, por AKIRI mi decidis apliki ĉefe la metodon OKR (el la angla Objectives and Key Results, laŭlitere ”celoj kaj ŝlosilaj rezultoj” – kion mi adaptis al ”celoj kaj konkretaj rezultoj”) kaj la nocion KPI (Key Performance Indicator, ”ŝlosila plenum-indikilo” – kion mi adaptis al ”kerna progres-indikilo”). Ĉio povas soni tre merkatece, sed tio vere portas valoron al la mastrumado de la agadoj. Kaj ili ne tedos la ĝeneralan publikon, sed aperos pli en la interna laboro.

Kompreneble tio ĉio sola neniel estas garantio de sukceso. Efektivigo de la strategio daŭre estos vera defio kaj forte dependos de la kapablo de UEA mobilizi la komunumon. Mi provis kombini en AKIRI filozofion kaj praktikon. Mi insistas, ke nia komunumo havu konscion pri la potenco de nia espero kaj de nia aktivismo por la mondo. Samtempe ni estu realismaj pri tio, kion eblas atingi en la mallonga daŭro. Tial AKIRI antaŭvidas revizion ĉiujare, kun difino de prioritatoj por ĉiu funkci-jaro.

AKIRI kalkulas je kolektiva agado. Efektive mi ne intencas investadi (nek investigi) multe da tempo por diskutoj pri la strategio. Ĝi estis prezentita tiel, ke ĝi povu esti relative akceptebla kaj utili kiel bazo por agado kaj agigo. Diskonigo de la strategio ne devos longe daŭri, por ke la fokuso estu sur farado.

Tial mi dankas al Libera Folio por la spaco donita por komentario pri AKIRI. En tiu komentario mi celis ne ripeti tion, kio jam legeblas en la referenca dokumento aŭ en Esperanto. Esperinde la publiko ilin legos – kaj la ĉi-tieaj informoj interesos kaj aldonos ion novan. Kaj des pli esperinde niaj agadoj sukcesos speguli kaj konkretigi – realigi – tiun strategion: favore plene al tio, kion ni deziras akiri kiel Esperanto-movado.

Fernando Maia Jr.

Universala Esperanto-Asocio gratulas al Rafael Henrique Zerbetto, brazila esperantisto kaj ĵurnalisto de El Popola Ĉinio, kiu ricevis la Amikecan Premion de la Ĉina Registaro. Tiu premio estas konsiderata la plej alta agnosko de Ĉinio por eksterlandanoj. La solena premiceremonio okazis la 30an de septembro 2025 en la Granda Popola Halo en Pekino.

Zerbetto de pli ol dek jaroj loĝas en Pekino kaj laboras por la Esperanto-Fako de la Azi-Pacifika Centro de Ĉina Internacia Komunika Grupo. Li fariĝis ĉefa rubrikisto de la retejo de El Popola Ĉinio kaj ricevis la premion pro sia elstara kontribuo al la interkultura komunikado inter Ĉinio kaj aliaj landoj.

Li naskiĝis en 1984 en Brazilo, diplomiĝis en 2011 ĉe la Universitato de Campinas kaj studis de 2014 ĝis 2017 Interlingvistikon kaj Esperantologion ĉe la Universitato Adam Mickiewicz en Poznano (Pollando). Li servis kiel redaktoro de la revuo Momenton! de Brazila Esperantista Junulara Organizo (BEJO), de kiu li ankaŭ estis prezidanto (2012-2014). Li estis Komitatano A de UEA por Brazilo. Ekde 2015 li loĝas kaj laboras en Ĉinio.

Lia laboro inkluzivas ankaŭ redaktadon kaj reviziadon de gravaj verkoj, viziton al diversaj lokoj en Ĉinio por dokumenti socian progreson, verkadon de artikoloj kaj partoprenon en internaciaj forumoj por raporti pri siaj spertoj kaj esploroj pri Ĉinio. Li estis plurfoje elektita kiel unu el la “Dek Plej Bonaj Eksterlandaj Dungitoj” de Ĉina Internacia Komunika Grupo.

Zerbetto aktive antaŭenigas amikecon kaj kulturajn interŝanĝojn inter Ĉinio kaj aliaj landoj, interalie per kunlaboro kun Teamanta Esperantista Organizo (TEO), faka asocio kunlaboranta kun UEA. En Brazilo li ankaŭ estas rubrikisto por la revuo Fórum, unu la ĉefaj referencoj por sendependa ĵurnalismo en la lando, ĉe kiu li kontribuas per la rubriko China em foco (“Ĉinio en fokuso”). En tiu rubriko li ofte mencias Esperanton kaj en ĝi aperis pri la premio aparta artikolo. Ankaŭ ĉe El Popola Ĉinio.

“La Amikeca Premio estas mia plej alta atingo ĝis nun – granda honoro! Ĝi ankaŭ estas instigo por ke mi daŭre klopodu por plifortigi la amikecon kaj fidon inter Ĉinio, Brazilo kaj la tuta mondo” – komentis Zerbetto post ricevo de la premio.

La Amikeca Premio de la Ĉina Registaro estas la plej alta premio donita de Ĉinio al alilandaj fakuloj. Kreita en 1991 de la Ŝtata Konsilantaro kaj administrata de la Nacia Administracio por Fremdlandaj Fakuloj. Ĉiujare ĉirkaŭ 50 eksterlandanoj estas premiitaj. Ekde 1991 pli ol 2000 eksterlandaj fakuloj el pli ol 80 landoj ricevis la premion. Zerbetto verŝajne estas la unua esperantisto ricevinta tiun premion, certe la unua, kiu profesie okupiĝas pri Esperanto kaj kiu pro tio estis agnoskita.

Zerbetto estas dumviva membro de UEA. Li estis premiita en la Belartaj konkursoj en la branĉo eseo en 2016 (1a premio, premio Luigi Minnaja) kaj en 2024 (3a premio). En 2012 li estis agnoskita de la Estraro de UEA per la Diplomo pri Elstara Agado pro agado ĉe Rio+20, konferenco de UN pri daŭripova evoluigo, okazinta tiujare en Rio-de-Ĵanejro. UEA gratulas lin pro la atingo kaj deziras daŭran sukceson!

Fonto: Gazetara Komuniko de UEA, 2025, №1261.

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Rafael Zerbetto ricevis la Amikecan Premion de Ĉinio appeared first on La Ondo de Esperanto.

La redakcio de Arcadia, raŭmisme orientita kultura platformo por la itallingva legantaro, hodiaŭ kunsidis dum du horoj por profiti la asiston de socireteja manaĝerino. La starto tra la sociaj retejoj tuj sekvos la akcepton de la logo, nuntempe prilaborata de la grafika teamo, kaj samtempos al la lanĉo de la monkolekta kampanjo per platformo de “crowdfounding”, kies strategion prizorgas Francesco Giuliano. La redakcio konfidas ke, jam ene de novembro, eblos publike prezenti la projekton kaj havi jaran eldonplanon, kiu konsideras ne nur artikolojn sed ankaŭ podkastojn, intervjuojn kaj informajn videojn en Meta kaj TikTok.

La entuziasmo de la teamo rimarkeblas: ĉiu membro kontribuas per ideoj, proponoj kaj volontula laboro, tiel montrante la forton de komuna engaĝiĝo. Oni baldaŭ preparos filmetojn kaj intervjuojn por la retaj kanaloj, kaj planas regionajn eventojn por informi la legantaron pri la celoj kaj valoroj de la revuo. La redakcio sentas ke la projekto maturiĝis kaj pretas alpaŝi ĝian novan fazon kun optimismo kaj fido en la teamo ĝin subtenanta, kiu kunsidos fizike en Bolonjo (Italio), 5 decembro 2025.

Dum la venontaj tagoj Emanuele D’Amario kaj  c-ano Giacomo Comincini kunsidos duope por prepari organigramon de la platformo, dum c-ano Alessio Giordano rilatos kun la grafikistoj por akcepti la simbolon de Arcadia kaj interkonsenti pri la grafika paletro de la sociretejaj enhavoj.

Komitatano Rob Moerbeck dissendis al sia kolegaro en la Universala paroladon de la nederlanda eksministro Jan Pronk, pri kiu evidente li konsentas, invitante al sidprotestoj pro genocido en Gaza.

Al tio replikis diplomato Seán Ó Riain, UEA-vicprezidanto, per parolado de la usona prezidento Bill Clinton politike alidirekta, emfazante  ke “la laboro de UEA estas [nur] disvastigi Esperanton kaj lingvan justecon – kvankam ĉiu el ni kompreneble rajtas havi sian propran politikan sintenon, kiel UEA ni ne havas politikan rolon.”

Temas pri la unua publika diskuto pri Palestino ene de la Asocio, ĉefe post la lanĉo de alvoko ene de la Junulara por alpreni pozicion pri la lasta interŝemida milito.

Legu pli en “Heroldo de Esperanto”
 

 

”Esperanto kiel interfaka kampo por transnacia novigado” estas la temo de nova universitata programo, okazonta kadre de Erasmus+.  Ok universitatoj en ok landoj kunlaboras pri la programo.

La evento laŭplane okazos en la konstruaĵo Tanneurs de la universitato de Tours. Foto: Universitato de Tours.

La miksa intensa programo (Blended Intensive Programme, BIP) estas nova iniciato sub la ŝildo de la EU-programo Erasmus+, celanta plibonigi internacian edukadon per kombino de interreta instruado kaj mallonga surloka studado. Ĉi tiu formato ebligas al studentoj el diversaj landoj kunlerni kaj spertiĝi.

La kursoj disvolviĝas unue interrete kaj la grupo poste kuniĝas en la sidejo de la kunordiganta universitato. Ĉiu BIP enplektas almenaŭ tri universitatojn el tri malsamaj Erasmus+ landoj, kio antaŭenigas interkulturajn interŝanĝojn kaj akademian kunlaboron.

La BIP-programo ”Esperanto kiel interfaka kampo por transnacia novigado” estas la unua dediĉita al Esperanto. La programo estas kunordigita de la Universitato de Tours (Francio), kiu ellaboris la programon kunlabore kun Universidad de Sevilla (Hispanio), Universität Bamberg (Germanio), Università degli Studi di Parma (Italio), Universiteit van Amsterdam (Nederlando), Boğaziçi Üniversitesi (Istanbulo, Turkio), Universiteit Gent (Belgio) kaj Universitatea din București (Rumanio).

Kunlaboro estis proponita ankaŭ al Vytauto Didžiojo universitetas el Kaŭno, kiu tamen ne deziris asociiĝi malgraŭ interkonsento en 2023 kun Litova Esperanto-Asocio por subteno al Esperanto per enkonduko de studobjekto, instruado al gestudentoj kaj kunlaboro al internaciaj projektoj.

La kurso celas enkonduki studontojn en la lingvon Esperanto kaj en ĝian esplor-sferon.  Ĝi esploras la rolon de Esperanto en la moderna mondo, temigante ĝian uzadon en diversaj fakoj kaj ĝian kontribuon al transnaciaj komunikado kaj kunlaboro. Partoprenantoj havos la okazon lerni pri la historia kaj kultura kuntekstoj de Esperanto, analizi ĝian lingvan strukturon kaj esplori ĝian aplikadon en internaciaj kuntekstoj.

La projekto baziĝas sur la konstato, ke la transnacia fenomeno Esperanto posedas plurajn aspektojn (komunikilo, lingva praktiko, historia realaĵo, interkultura komunumo, socia eksperimento, beletra produktado, filozofia demando…).

Tamen, ĝi malofte estas konsiderata kiel interfaka studkampo ebliganta observi la kondiĉojn de kultura interagado en unika transnacia medio, kaj konsekvence ĝi konsistigas riĉan esplorfonton.

La celo de la seminario estas do prezenti la demandojn pri konstruitaj lingvoj kaj lingva justeco en plurlingva kunteksto kaj instigi la studentojn disvolvi pripensojn surbaze de la longdaŭra sperto de la esperantista praktiko-komunumo.

La programo konsistos el du partoj. La retajn lingvo-kursojn gvidos Denis Keefe. Kandidatoj kiuj jam scipovas Esperanton ne devos sekvi tiun parton.

Paralele ĉiuj partoprenos enkondukajn kursojn pri : ”Esperanto en la mondo de lingvistiko” (Philippe Planchon), ”Esperanto kiel konstruita historia studobjekto” (Pascal Dubourg Glatigny), ”Sociolingvistiko de Esperanto” (Federico Gobbo), ”Geografio de Esperanto” (Denis Eckert) kaj ”Filozofia fono de konstruitaj lingvoj” (Başak Aray).

En la unua semajno de junio 2026, la studentoj grupiĝos en Tours por profundigi sian konon de Esperanto kaj partopreni en serio de prelegoj, kaj ili laboros mem en grupetoj sub gvido de pluraj profesoroj el la partneraj universitatoj por pripensi kiamaniere aliri esperanto-rilatajn temojn de sia propra esplorkampo.

La BIP-programo pri Esperanto estas malferma al studentoj ne nur de la partneraj universitatoj sed ankaŭ de kiu ajn altlernejo kiu partoprenas en la BIP-sistemo. Ĝi estas proponata al studentoj de ĉiuj homaj kaj sociaj sciencoj kaj ankaŭ de aliaj fakoj kondiĉe ke ilia hejma universitato rekonu ĝin. Ĝi direktiĝas al ĉiuj, de la unuaj jaroj ĝis doktoriĝo. La partoprenintoj ricevos poentojn (ECTS) por sia hejma diplomo kaj ankaŭ vojaĝ- kaj restadsubvencion.

La BIP-formulo proponas novajn ŝancojn por la enkonduko de Esperanto en la universitataj medioj. Se la kurso ricevos sufiĉe da partoprenantoj, ĝi povos ripetiĝi estonte, kaj laŭbezone pliaj BIP-oj povus esti lanĉitaj, eĉ kun pli specifaj aliroj, aŭ en asociiĝo kun aliaj universitatoj. Interesatoj turnu sin al Philippe Planchon, kunordiganto ĉe la universitato Tours ĝis la 15-a de novembro 2025.

Pascal Dubourg Glatigny

Ni ĝojas prezenti al vi volontulon de TEJO, Franĉeskon!

Rakontu iom pri vi! El kiu lando vi estas, kiom vi aĝas…?

Mi estas Franĉesko Ĝuljano (Francesco Giuliano) el Italio, proksime al Milano, kaj mi estas 24-jara.

Kion vi faras en via eksteresperantuja vivo, rilate al studoj, laboro? Kiuj estas viaj ŝatokupoj?

Antaŭ ol fariĝi TEJO-volontulo, mi laboris kiel esploristo pri politika historio ĉe la Universitato de Pavio kaj ĉe la Universitato de Varsovio. Mi studis internaciajn rilatojn dum mia bakalaŭra studperiodo, kaj poste dum mia magistra studado mi okupiĝis pri afrik-aziaj studoj ĉe la Universitato de Pavio. El tio naskiĝis mia granda intereso pri politika historio kaj internaciaj dinamikoj.

Miaj ŝatokupoj estas multaj! Mi amas muzikon: mi ne nur aŭskultas, sed ankaŭ produktas propran muzikon kaj ofte pasigas horojn serĉante novajn sonojn aŭ kreante novajn muziklistojn. Mi ankaŭ ludas videoludojn, kion mi faras ekde kiam mi estis infano, kaj lastatempe mi ekŝatas pentri miniaturojn — tre trankviliga kaj kreema maniero pasigi la tempon. Mi ankaŭ amas sportumi kaj trejniĝi, kaj ĉiutage mi praktikas meditadon.

Kial vi decidis iĝi TEJO-volontulo?

Post kiam mia kontrakto en Varsovio finiĝis, mi komencis serĉi novan sperton ekster Italio. Mi volis eltrovi la vivon en internacia medio kaj lerni labori kun homoj el la tuta mondo. Dum interparolo kun amiko, li menciis TEJOn kaj ĝian volontulan programon — kaj tuj mi sentis, ke tio estus perfekta eblo por mi: lerni labori en nova medio, kun homoj de mia aĝo, kaj samtempe plilarĝigi miajn horizontojn. Mi ne kaŝas, ke ankaŭ la ebleco vojaĝi kaj malkovri novajn lokojn estis tre alloga! Tiaj ŝancoj ne aperas ĉiutage, do mi volis profiti ĝin plene.

Pri kio vi okupiĝos pleje en la Centra Oficejo? Kion vi volas fari por TEJO?

Ĉar mi estas ankoraŭ komence de mia volontulado, mi iom post iom lernas kiel funkcias ĉio ĉi. En la venontaj monatoj mi volas partopreni en la ekstera rilatado de TEJO, helpi ĉe eventoj kaj ankaŭ kontribui al la sociaj retoj de la organizo. Mi ŝatus samtempe lerni pli pri la interna flanko, aparte la financa kaj administra laboro, ĉar mi volas kompreni pli profunde kiel funkcias la asocio en sia tuto.

Kion vi ŝatus lerni, sperti kaj atingi dum via volontulado?

Unue, mi volas fariĝi vere flua en Esperanto! Krome, mi volas uzi ĉi tiun jaron por plene eniri en Esperantujon, kiu jam nun tre fascinas min. Mi esperas renkonti multajn malsamajn homojn kaj krei amikojn kaj ligojn, kiuj daŭros ankaŭ post la jaro en Roterdamo. Kompreneble, mi volas ankaŭ profesie kreski, lerni novajn kapablojn, provi malsamajn rolojn — de organizado ĝis vojaĝoj — kaj trovi mian lokon en tiu multkultura medio.

Ĉu tiu ĉi estas via unua sperto en Esperantujo? Aŭ ĉu vi jam havis spertojn en la Esperanto-movado? Se jes, rakontu iomete pri viaj ĝisnunaj aktivaĵoj!

Jes, TEJO estas mia unua vera sperto en Esperantujo, sed ne la unua fojo, kiam mi aŭdis pri ĝi. Mi jam konis kelkajn amikojn, kiuj estis aktive engaĝitaj en la movado, kaj iliaj rakontoj inspiris min lerni la lingvon mem.

Kion signifas por vi Esperanto? Kion signifas por vi esti esperantisto?

Tio estas malfacila demando! Mi lernas Esperanton ekde nur kelkaj monatoj, do mi ankoraŭ ne havas kompletan respondon. Sed mi povas diri, ke Esperanto venis en tre ĝusta momento: en periodo de transiro inter miaj studoj, laboro kaj persona kresko. Ĝi donis al mi senton de komunumo kaj novajn eblojn, pri kiuj mi antaŭe eĉ ne sciis. Se vi demandos min denove post unu jaro, mi certe havos eĉ pli profundan respondon!

Kiaj estas viaj ĝisnunaj impresoj pri la TEJO-laboro, la Centra Oficejo ĝenerale, viaj kolegoj, la vivo en Roterdamo…?

Kvankam mi ankoraŭ ne havis tempon formi kompletan bildon pri la laboro, mi jam nun povas diri, ke mi estas ege feliĉa pri la etoso. La domo, la urbo kaj miaj kolegoj helpas min multe por senti min hejme post tiel mallonga tempo. Mi tre ŝatas la senton de komunumo kaj la amikecan etoson inter mi, Kjara, Konrad’ kaj Gabrjelo. Roterdamo mem fascinas min pro sia internacia kaj kultura naturo – estas tiom multe por fari kaj malkovri, ke mi sentas min en la ĝusta loko!

Ĉu vi havas vivdevizon?

Kun malmulte da akvo, la anaso ne flosas.

Fonto: https://www.tejo.org/ekkonu-novan-volontulon-de-tejo-francesko/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Franĉesko, nova volontulo de TEJO appeared first on La Ondo de Esperanto.

Antaŭ sepdek-kvar semajnoj aperis la unua porcio de la ekzercaro "Aŭskultu kaj ripetu". Jen la sepdek-kvina porcio. Ĝuu ĝin!

Jen la ligiloj al la porcioj 01 - 53 de la ekzercaro:
https://esperantaretradio.blogspot.com/2025/06/ligiloj-al-la-porcioj-01-gis-53-de-la.html

26/10/2025 Du gvidantoj de la Sindikat kontrole letenja (SKL), la sindikato, kiu reprezentas la serbajn aviadotrafikajn kontrolistojn, estis maldungitaj post nuligo de siaj sekurrajtigiloj surbaze de svaga « negativa avizo de la sekurecaj servoj ». Ambaŭ...

La Administra Komitato de LF-koop (KALiFo) kunsidos 9 novembro 2025 en Belinzono, kie rezidas la honora prezidanto de la kooperativo, d-ro Tazio Carlevaro: ĉefa temo estos la situacio de la produktado, kie anonciĝas interalie nova produkto, nome relanĉo de “Esperanta Sogazeto” (ESG) en 2026, sed kiel podkasto.

ESG estis tre sukcesa dum la lastaj du jardekoj de la pasinta jarcento, kiel parola kaj muzika periodaĵo: entute LF-koop produktis dek du numerojn, en formo de tuthora kasedo. Ĉi tiu iniciato, anticipanta pli modernan radiofonion, renaskiĝos kiel privata radio, interalie utiligante rarajn sondokumentojn kiuj en ĉi tiu jarcento stokiĝis en la arkivo de la kooperativo.

En la antaŭa epoko konstantaj parolistoj estis Perla Martinelli kaj Giorgio Silfer: ili iĝos reaŭskulteblaj, kune kun novaj voĉoj, eĉ el Afriko. Aktualaĵojn liveros ankaŭ la registraĵoj el interesaj aranĝoj, ĉu kongrese ĉu revue ĉu prelege. Multiĝas do la servoj de LF-koop utiligataj konsorcie: post Esperanta Kulturservo, jen Esperanta Songazeto.

La konata astrofizikisto Amri Wandel, ĉefa motoro de la scienca agado de UEA, komunikis al la Estraro de UEA sian decidon rezigni pri sekretariado de la Internacia Kongresa Universitato (IKU) – tamen li restos membro de la IKU-komisiono. La nova estraro transdonis tiun taskon al José Antonio Vergara, iama estrarano pri scienca kaj faka agado. Ĉilia medicinisto, li jam delonge membras en la IKU-komisiono kaj mem prelegis kelkfoje en IKU. Laŭ la bona etoso de la plurjara kunlaboro inter prof. Wandel kaj d-ro Vergara, la nova IKU-sekretario profitos de la konsiloj kaj helpo de prof. Wandel, kiel jam interkonsentite inter ambaŭ.

La 79a IKU-sesio okazos kadre de la 111a Universala Kongreso de Esperanto (UK) en Graco (Graz), Aŭstrio. UEA invitas proponojn por IKU-prelegoj, kiujn oni sendu al la IKU-sekretario retpoŝte per iku@uea.org, plej laste la 31an de januaro 2026. Estante jam kvazaŭ tradicio, ankaŭ ĉi-kongrese okazos lige al IKU studsesio de Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS) kaj Scienca Kafejo (SK). Tiu lasta programero konsistas el mallongaj (ĉ. duonhoraj) prelegoj, eventuale pli konversaciaj ol kutima universitata lekcio. Kandidatoj por IKU-prelego povas samtempe proponi AIS-kurson, kiu konsistos el unu IKU-prelego, kune kun 1-2 kromaj prelegoj kaj eventuale ekzameno. Bonvolu indiki, ĉu via propono estu konsiderata nur por IKU, por IKU kaj eventuale AIS-kurso aŭ nur por SK.

La proponoj estu fakecaj, tamen taŭgaj por pli vasta, klera publiko. Ĉiu propono enhavu mallongan resumon de la prelego kaj koncizan biografieton de la preleganto, sume duonpaĝon.

Aparte estas bonvenaj proponoj de personoj, kiuj ne jam aŭ malofte prelegis en IKU. La proponojn prijuĝos la IKU-komisiono laŭ objektivaj kriterioj. Kvankam la nombro da IKU-prelegoj estas necese limigita, SK estos tute trafa scenejo por prelegoj ekster tiu areo. Ĉiu ĉeesta preleganto devas esti kongresano kaj mem zorgi pri sia aliĝo al la UK ĉe uk.esperanto.net.

Akceptita IKU-prelego, IKU-AIS-kurso kaj SK-prelego estos rekompencita per honorario. Tamen duono el la honorario estos pagata nur se la teksto estos liverata de la prelegonto ĝustatempe por kompilado de la IKU-libro. Pliaj detaloj kaj resumoj de antaŭaj prelegoj troviĝas en la retejo de IKU: uea.org/kongresoj/universitato. La IKU-regularo troveblas per la ligilo https://uea.org/teko/regularoj/iku_regularo.

Aĉeteblas ĉe la Libroservo de UEA la papera IKU-libro 2025 kiel same IKU-libroj de antaŭaj jaroj. Ĉiuj estas bonvenaj akiri tiujn valorajn verkojn kaj aliĝi al la 111a UK: uk.esperanto.net.

Fonto: Gazetara Komuniko de UEA, 2025, №1260.

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post UEA invitas prelegi en IKU 2026 en Graco appeared first on La Ondo de Esperanto.

Tiu ĉi teatraĵeto aperis en “Juna Amiko” de 2012/2. La fotoj prezentas lernantojn el la bazlernejo “Munkácsy Mihály” en Pápa (Hungarujo).  La spektakleto okazis je la 7a de septembro 2012, okaze de festotago de la germana minoritato en Hungarujo. La Esperanta originalo estis hungarigita de Jozefo NEMETH kaj tradukita el la hungara en la germanan de s-ino  SZÜCS Judit, instruistino pri la germana, kiu reĝisoris la prezentadon en la germana.

Marku la daton en via kalendaro, ĉar la plej granda reta evento por esperantistoj revenas! La 6-a Virtuala Kongreso de Esperanto (VK) okazos de la 4-a ĝis la 7-a de decembro 2025 (de ĵaŭdo ĝis dimanĉo), kaj jam eblas aliĝi al ĝi. Ĉu vi scias, ke ĉiuj individuaj membroj de Universala Esperanto-Asocio (UEA) en 2025 rajtas senpage aliĝi? Tamen nur se oni aliĝos ĝis la 23-a de novembro! Se vi ankoraŭ ne estas individua membro de UEA, estas por vi speciala oferto. Se vi pagos nun la membro-kotizon por 2026, vi tuj ricevos samtempe kaj tute senpage membrecon ankaŭ en 2025 – kaj krome vi ricevos aliĝon al la 6-a VK! La temo de la Virtuala Kongreso estos la sama kiel tiu de la ĉi-jara Universala Kongreso: “Esperanto kaj teknologioj kiel pontoj de paco kaj konfido inter la popoloj”. Diversaj programeroj – prelegoj, trejnadoj, babilejoj, virtualaj ekskursoj kaj kulturaj prezentoj – donos al la partoprenantoj la okazon ĝui inter-agojn en Esperanto en la komforto de sia propra hejmo. Sed krome eblos akiri valorajn sciojn kaj lertojn pri la plej diversaj temoj, kaj sendube konatiĝi kaj amikiĝi kun esperantistoj el diversaj landoj. La kerna programo okazos dum kelkaj horoj ĉiutage. Dum tiuj horoj esperantistoj el la tuta mondo povos partopreni la programon. Krome, laŭtemaj babilejoj estos malfermitaj dum 24 horoj tage. Tiuj estos lokoj, kie partoprenantoj povos renkontiĝi kaj libere babili (sen gvidantoj) pri diversaj proponitaj temoj. Krom la kerna programo, Esperantaj organizaĵoj, eventoj kaj aliaj iniciatoj ricevos apartan spacon por prezenti sin ĉe la Virtuala Movada Foiro (ViMF) 2025. ViMF 2025 okazos dum la 4-a de decembro (ĵaŭdo), do en la unua tago de VK. Prezentantaj grupoj havos po 20 minutojn por informi la tutan mondon pri siaj agadoj, kaj tiel allogi novajn membrojn kaj interesiĝantojn. Okaze de la 6-a VK oni planas utiligi la platformon Discord. Tio estas platformo facile uzebla, tre alloga por junuloj kaj jam uzata de pluraj Esperanto-organizaĵoj kaj aliaj retaj eventoj. Per la uzo de Discord, la etoso de la 6-a VK restos moderna kaj alirebla por ĉiuj. Eblas al-iri al Discord telefone aŭ komputile, tiel ke ankaŭ vi povos partopreni en la 6-a VK, kie ajn vi estos. VK estas unu el la ĉefaj iniciatoj de Universala Esperanto-Asocio (UEA), por teni Esperanton kaj siajn servojn pli alireblaj al membroj kaj esperantistoj de la tuta mondo. La organizan teamon gvidas la Prezidanto de UEA, Fernando Maia. La programon kunordigas Albert Stalin Garrido, Kongresa Oficisto de Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO). La VK-retejon plu funkciigas la teamo de la organizaĵo Edukado@Interreto (E@I). La kulturan programon kunrealigas la teamo de Eurokka / Vinilkosmo. Se vi deziras subteni la virtualan kongreson, bonvolu donaci al la 6-a VK! Donacoj helpas kovri la kostojn de la evento kaj ebligi al nepagipovaj esperantistoj la membriĝon en UEA (kaj poste la partoprenon en VK). En 2024 aliĝis al la 5-a VK entute 1256 personoj el 89 landoj. Ĉu ni superos tiun nombron? Aliĝu nun al la 6-a VK! Por pliaj informoj vizitu vk.esperanto.net aŭ skribu al info@vk.esperanto.net. Fonto: Gazetara Komuniko de UEA n-ro 1257 (2025-10-16)

Esplora Instituto de Esperantologio proponas du kursojn en sia programo por la akademia jaro 2026/27, kiu ekos en aŭgusto 2026 per tutsemajna lekciaro en reala ĉeesto, ĉe la Helvetia Esperanto-Domo de Kultura Centro Esperantista, kaj daŭros telematike dum tuta semestro ĝis la fino de decembro.

En la dua semajno de aŭgusto d-ro Giorgio Silfer gvidos la komencon de la kurso pri esperanta literaturo, bazita sur ajna eldono de “Historio de la esperanta literaturo” kaj “Enkonduko al literatura kritiko” (Minnaja-Silfer). En la tria semajno de aŭgusto prof. Ilona Koutny gvidos la komencon de la kurso pri esperanta lingvistiko; inter la legindaj libroj situas la “Kurso de ĝenerala lingvistiko” (Saussure).

Tria kurso, pri metodiko de la esperanta instruado, estas planata por la sama akademia jaro, sed la docento estas elektota.

Pri la programo detale informas: institut [ĉe] esperantio [punkto] net (institut[at]esperantio[dot]net)

DEMANDO

Mi scivolas, ĉu akademianoj aprobas la jenan uzon:
“Mi legantis ĵurnalon, kiam la telefono sonoris” (anstataŭ “mi estis leganta…”).

RESPONDO

Via demando celas la sintezan kunmetitan verboformon, do “legantis” anstataŭ la kutime analiza kunmetita verboformo “estis leganta”. Rilate tiun demandon ni devas distingi inter la teoria kaj praktika flankoj.

Ni konstatas, ke en la praktiko spertaj parolantoj preskaŭ ĉiam evitas la sintezajn kunmetitajn verboformojn, eĉ pli ol la analizajn. La sintezaj formoj ŝajnas pli tipaj por la lingvouzo de komencintoj, kiuj nature eksperimentas kun la esprimkapablo de la lingvo, dum al spertaj parolantoj ili impresas balaste kaj malpli elegante ol la simplaj verbformoj. Escepto estas la formoj “povintus” kaj “devintus”, kiuj estas oftaj ankaŭ ĉe multaj progresintoj, sed havas specifan signifon (pasintecan kondicionalon – kiu teorie ne devus ekzisti en la lingvo). Alia escepto estas la formo “bezonatas”, kiu aperas nemalofte en la pasintaj 25 jaroj. Praktike la sintezaj kunmetitaj verboformoj do ludas ĝis nun nur malgrandan rolon.

Rilate la teorian flankon, regas ankoraŭ neniu konsento pri la principa boneco de tiuj formoj. Ekz. PMEG (https://bertilow.com/pmeg/gramatiko/participoj/kunmetitaj_verboformoj/nekutimaj.html#i-z2e) nomas ilin “logikaj”, kaj por tiuj, kiuj uzas la sintezajn formojn, estas evidente, ke ekz. “-antas” ekvivalentas al “estas -anta”. Dume aliaj parolantoj atentigas, ke participoj kondutas ne kiel aliaj adjektivoj, do ne povas principe malkonfirmi, ke ekz. “-antas” ne ekvivalentas “estas -anto”. Estas konstateble, ke mankas ĝis nun profundaj studoj de la problemo.

Por resumi, la Lingva Konsultejo ne rekomendas uzi sintezajn kunmetitajn verboformojn en ordinara parolo. Se oni volas ilin uzi por eviti la pli longajn analizajn formojn, oni atentu, ke ankaŭ tiujn nur tre malofte oni vere bezonas: Ekz. en la frazo, kiun vi donas kiel ekzemplon, oni ne bezonas la participon, ĉar simpla “legis” estas sufiĉe klara kaj pli eleganta kaj simpla.

Kun afablaj salutoj Kirilo Brosch
Cyril Robert Brosch
Direktoro de la Lingva Konsultejo de la Akademio de Esperanto
La 12an de septembro 2025

Fonto: https://www.akademio-de-esperanto.org/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Lingva Konsultejo: Sintezaj kunmetitaj verboformoj appeared first on La Ondo de Esperanto.

Esploroj el Usono montras: Se frunaskitoj aŭdas regule la voĉon de sia patrino, tiam tio stimulas la evoluon de la lingva centro en la cerbo.

La 20an de oktobro 2025 forpasis

Karl Heinz Schaeffer (1942-2025)

Karl Heinz Schaeffer naskiĝis la 22an de septembro 1942 en Tübingen, studis farmacion en la Universitato de Erlangen kaj diplomiĝis kiel apotekisto; poste li fondis kaj direktis apotekojn en Nurenbergo kaj Aalen, kie li emeritiĝis.

Schaeffer lernis Esperanton aŭtodidakte en 1979, kaj ekde 1982 li estis prezidanto de la Esperanto-Grupo Alena kaj ekde 1983 instruisto de Esperanto en la popola vesperklerigejo en Aalen. En 1989 li iĝis afergvidanto de Germana Esperanto-Biblioteko en Aalen.
En 2009 li kunfondis la vortaran projekton de-eo (Projekt Deutsch-Esperanto, vidu sub [www.de-eo.de/eo]), multe kontribuis en tatoeba.org, tradukis el la germana, interalie, himnojn por la ekumena diserva libro ADORU, partoprenis plurajn Universalajn Kongresoj de Esperanto, kaj aliajn esperantistajn kongresojn kaj renkontiĝojn. Memstare kaj kune kun Utho Maier li verkis kelkajn broŝurojn pri bibliotekaj kaj historiaj aferoj.

En 2014 Karl Heinz Schaeffer kaj Utho Maier ricevis la Esperanto-kulturpremion de la urbo Aalen kaj FAME-Fondaĵo pro la senlaca laborado por la librokulturo de Esperanto en la Germana Esperanto-Biblioteko.

Ni funebras pro la forpaso de Karl Heinz, eminenta esperantisto kaj nia delonga amiko, kies gastamon ni povis ĝui en 2010 okaze de la ricevo de la Esperanto-kulturpremio. Ni kondolencas al liaj familianoj, amikoj kaj samideanoj.

Li ripozu en paco.

Halina Gorecka
Aleksander Korĵenkov

La funebra ceremonio kaj entombigo okazos en la arbara tombejo de Aalen ĵaŭde, la 30an de oktobro 2025, je 13h00. Sentu vin kore invititaj poste kunveni en la apuda gastejo Eichenhof por renkontiĝo kun kafo kaj kukoj!
Sinanoncojn sendu al direktoro@esperanto-aalen.de.

Utho Maier

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo “La Ondo de Esperanto”.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
“La Ondo de Esperanto” https://sezonoj.ru/2025/10/schaeffer/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Karl Heinz Schaeffer forpasis appeared first on La Ondo de Esperanto.

24/10/2025 Enhavo: La 99-a SAT-Kongreso okazos en la urbo Leono inter la 19-a de julio 2026 kaj la 26-a de julio 2026. La kongreso koincidos kun la 90-jariĝo de la Hispana Intercivitana Milito, kiu daŭre estas fonto de aktivaj debatoj en Hispanio. Estas...

Iam estis urbeto kun belaj fasadoj. La fenestroj ĉiam estis puraj, la gazonoj verdaj, kaj la domoj farbitaj per varmaj koloroj. Sloganoj ornamis la murojn: “Estu feliĉa!” “Ĉio bonas!” “Ni estas la plej bonaj!” Oni povus pensi, ke tie ĉiuj vivis en perfekta harmonio.

Por la dua jaro Kultura Centro Esperantista organizos esperantan legorondon en Neŭŝatelo, ĉe la biblioteko Bibliomonde en la tre centra strato de la Treille 5, unua etaĝo (bushaltejo St-Honoré): unuafoje en mardo, 28 oktobro 2025, je 17h45, sub la gvido de c-ano Alessio Giordano.  Post la legorondoj okazas vespermanĝo ĉe krespejo, kun libera partopreno.

La dua legorondo estas programita por merkredo, 25 novembro 2025, sub la gvido de c-ino Perla Martinelli, probable dediĉota al la ĵus kompletigita jarkolekto de “Literatura Foiro”. La unua temos pri lastatempa novaĵo el la libroeldonado.

Post ĉiu legorondo KCE donacas libron al Bibliomonde, kiu en sia multlingva bretaro gardas jam tutan breton kun esperanta literaturo. 

La 17an de oktobro aperis la debuta Esperanto-albumeto “La amo protektas nin” de Kris Fredi. Kris Fredi (Chris-F Pendeki, naskiĝnomo: Pendeki Mumbere Freddy) naskiĝis la 24an de decembro 1999 en Butembo, en la orienta parto de Demokratia Respubliko Kongo. Li estas kongolanda kantisto, dancisto, kantverkisto kaj interpretisto, aktiva inter Goma kaj Kirumba. Li ludas muzikajn stilojn kiel afrofolko, afrobito, afropopo kaj eĉ ndombolo. En 2018 Chris-F subskribis kontrakton kun la diskeldonejo One Target Media.

Li komencis kiel dancisto en diversaj stratgrupoj en sia naskiĝurbo, poste translokiĝis al Goma por labori kun la dancgrupo “Black Dance”. Li partoprenis en pluraj dancaj konkursoj, poste iris al Kirumba por fondi sian propran dancgrupon “Super Crew” en 2017. Li famiĝis pro sia kanto “Rudi Shule” en kunlaboro kun Adam Katsivira. Sekvis la sukcesaj unuopaĵoj “Tulibaghuma” kaj “Mwanze”.

Kris Fredi eklernis Esperanton en decembro 2023 en la Esperanto-klubo de Goma danke al la instruistoj, Alphonse Kamango Waseka, Marcelin Luheka, Jean de Dieu Kikako kaj aliaj. Kris kuraĝis ekkanti en Esperanto. kvankam li daŭre lernas la lingvon, por kontribui per siaj kantoj al la Esperanta kulturo, al la instruado de Esperanto en sia lando kaj por disvastigi ilin tra la tuta mondo.

Nun Kris Fredi invitas vin malkovri sian unuan Esperanto-albumon “La amo protektas nin”. Ĝi enhavas ses kanzonojn, kiuj proponas vojaĝon tra amo, amikeco kaj espero pri paco. Ĉiu kanto estas kiel lumo en mallumo, kiel mano etendita al tiu, kiu bezonas konsolon. En ĉiu melodio oni sentas la vokon por kunvivi kun pli da kompreno, respekto kaj tenereco. La albumo invitas aŭskulti ne nur per la oreloj, sed ankaŭ per la koro. Ĝi estas omaĝo al la amo kiu protektas, al la amikeco kiu subtenas, kaj al la paco kiu resanigas.

La albumo miksas emociplenajn baladojn kun dancemaj ritmoj, proponante al la aŭskultanto diversajn spertojn: de la varmo de amo ĝis la forto de amikeco kaj la ĝojo de festo. Kris Fredi liveras sian muzikon en Esperanto, montrante, ke la lingvo estas ponto inter homoj, kaj ke muziko en ĝi povas levi la spiriton, mildigi doloron, kaj doni esperon eĉ tie, kie la vivo ŝajnas malfacila.

La ses kantoj de la albumo estas:
1. Paca mondo
2. Revenu
3. Amikoj
4. Feliĉan naskiĝtagon al vi
5. Dancu
6. Mi amas vin

Al ĉi tiu albumeto kontribuis:
Aŭtoro kaj komponisto: Mumbere Pendeki Chris Freddy (Kris Fredi)
Aranĝisto: Y-Shar Beat
Lingva konsilanto/asistanto: Miguel Gutiérrez Adúriz
Registrita kaj miksita en la studio: One Target Media / Y-Shar/ Nazizi en Goma
Soninĝeniero: Y-Shar, PAC
Mastrigita en: Studio de La Trappe ĉe Vinilkosmo
Soninĝeniero: Tribulet’
Grafikado de la kovrilo: Ivimages
Foto de la kovrilo: JDavid photos
Kunlaborantoj: Aleks Kadar, Flo, Miguel, Esperanto-France, Marcelin Luheka, Jean De Dieu Kikako, Crosby M, Belden K, Joel Muhire

La albumeto (Ref.: VKBA053-095) estas disponebla laŭ la formatoj MP3 (320 Kb/s), OGG, FLAC kaj kiel elsendfluo.

Mendu ĝin ĉe https://mallonge.net/krisfredi

Floréal Martorell

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo “La Ondo de Esperanto”.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
“La Ondo de Esperanto” https://sezonoj.ru/2025/10/muziko-56/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post La amo protektas nin: Debuta albumo de Kris Fredi appeared first on La Ondo de Esperanto.

La Komitato de Esperanta Naturamikaro kunsidis en Malago sub la prezido de c-ano Carlos Spinola, vicprezidanto, kiu laŭstatute anstataŭas la prezidanton ĝis 12 februaro 2026, kiam la Asembleo elektos posteulon de Juan García del Río. Eblos partopreni la Asembleon fizike, per delego aŭ telematike, se frue petite.

Post detala raporto de la sekretario estis decidite organizi la 4^an NaturAmikan KulturSemajnon en Malago, 9-13 oktobro 2026. Konsekvence la teamo gajnas novajn andaluzajn “Formiketojn” (interalie prof-ron Spinola) kaj perdas la du katalunajn, al kiuj iras danko pro la ĝisnuna kunlaboro.

La Komitato principe akceptis la proponon de la Skandinava Esperanto-Domo zorgi pri la loĝiga servo, tiel ke ekestos dua naturamika gastejo en la suba alo de la granda konstruo en Lesjoforso. Necesas nur interkonsenti kontrakton kun la proprietulo (Pro Esperanto) kaj submeti ĝin al la Asembleo de ENa por ratifo.

La Komitato ĝojas pro la progresoj en la informado, unuavice tra la nova retejo, danke al diversaj naturamikoj en Belgio, Hispanio, Italio, Svedio, Svislando. Krome ĝojas pro la financa ekvilibro atingita de la societo lastatempe kaj alvokas pli da ENa-delegitoj partopreni en la NFI-kongreso venontjare, kiam oni petos la statuson A.

[Lasta aktualigo: 23.10.2025]


*Eseo Lanta fajro en Beletra Almanako 21 (Oktobro 2014)
*Artikoloj Japanujo kaj mi kaj Malheloj kaj malbeloj en HEL en Beletra Almanako 25 (Februaro 2016)
*Eseo La vartisto de vortoj en Belarta rikolto 2016 (kun aliaj, 2016)
*Filmeto pri la poezio de Baldur Ragnarsson (2016) 
* Artikolo La senlima okupacio (2024) NOVA!!!

 

Kovrilbildo

Gadir

Dulingva eldono hispana-esperanta. Edición bilingüe español-esperanto. 

Ni ĝojas prezenti al vi volontulon de TEJO, Franĉeskon!

Rakontu iom pri vi! El kiu lando vi estas, kiom vi aĝas…?

Mi estas Franĉesko Ĝuljano, el Italio, proksime al Milano, kaj mi estas 24-jara.

Kion vi faras en via eksteresperantuja vivo, rilate al studoj, laboro? Kiuj estas viaj ŝatokupoj?

Antaŭ ol fariĝi TEJO-volontulo, mi laboris kiel esploristo pri politika historio ĉe la Universitato de Pavio kaj ĉe la Universitato de Varsovio. Mi studis internaciajn rilatojn dum mia bakalaŭra studperiodo, kaj poste dum mia magistra studado mi okupiĝis pri afrik-aziaj studoj ĉe la Universitato de Pavio. El tio naskiĝis mia granda intereso pri politika historio kaj internaciaj dinamikoj.

Miaj ŝatokupoj estas multaj! Mi amas muzikon: mi ne nur aŭskultas, sed ankaŭ produktas propran muzikon kaj ofte pasigas horojn serĉante novajn sonojn aŭ kreante novajn muziklistojn. Mi ankaŭ ludas videoludojn, kion mi faras ekde kiam mi estis infano, kaj lastatempe mi ekŝatas pentri miniaturojn — tre trankviliga kaj kreema maniero pasigi la tempon. Mi ankaŭ amas sportumi kaj trejniĝi, kaj ĉiutage mi praktikas meditadon.

Kial vi decidis iĝi TEJO-volontulo?

Post kiam mia kontrakto en Varsovio finiĝis, mi komencis serĉi novan sperton ekster Italio. Mi volis eltrovi la vivon en internacia medio kaj lerni labori kun homoj el la tuta mondo. Dum interparolo kun amiko, li menciis TEJO-n kaj ĝian volontulan programon — kaj tuj mi sentis, ke tio estus perfekta eblo por mi: lerni labori en nova medio, kun homoj de mia aĝo, kaj samtempe plilarĝigi miajn horizontojn. Mi ne kaŝas, ke ankaŭ la ebleco vojaĝi kaj malkovri novajn lokojn estis tre alloga! Tiaj ŝancoj ne aperas ĉiutage, do mi volis profiti ĝin plene.

Pri kio vi okupiĝos pleje en la Centra Oficejo? Kion vi volas fari por TEJO?

Ĉar mi estas ankoraŭ komence de mia volontulado, mi iom post iom lernas kiel funkcias ĉio ĉi. En la venontaj monatoj mi volas partopreni en la ekstera rilatado de TEJO, helpi ĉe eventoj kaj ankaŭ kontribui al la sociaj retoj de la organizo. Mi ŝatus samtempe lerni pli pri la interna flanko, aparte la financa kaj administra laboro, ĉar mi volas kompreni pli profunde kiel funkcias la asocio en sia tuto.

Kion vi ŝatus lerni, sperti kaj atingi dum via volontulado?

Unue, mi volas fariĝi vere flua en Esperanto! Krome, mi volas uzi ĉi tiun jaron por plene eniri en Esperantujon, kiu jam nun tre fascinas min. Mi esperas renkonti multajn malsamajn homojn kaj krei amikojn kaj ligojn, kiuj daŭros ankaŭ post la jaro en Roterdamo. Kompreneble, mi volas ankaŭ profesie kreski, lerni novajn kapablojn, provi malsamajn rolojn — de organizado ĝis vojaĝoj — kaj trovi mian lokon en tiu multkultura medio.

Ĉu tiu ĉi estas via unua sperto en Esperantujo? Aŭ ĉu vi jam havis spertojn en la Esperanto-movado? Se jes, rakontu iomete pri viaj ĝisnunaj aktivaĵoj!

Jes, TEJO estas mia unua vera sperto en Esperantujo, sed ne la unua fojo, kiam mi aŭdis pri ĝi. Mi jam konis kelkajn amikojn, kiuj estis aktive engaĝitaj en la movado, kaj iliaj rakontoj inspiris min lerni la lingvon mem.

Kion signifas por vi Esperanto? Kion signifas por vi esti esperantisto?

Tio estas malfacila demando! Mi lernas Esperanton ekde nur kelkaj monatoj, do mi ankoraŭ ne havas kompletan respondon. Sed mi povas diri, ke Esperanto venis en tre ĝusta momento: en periodo de transiro inter miaj studoj, laboro kaj persona kresko. Ĝi donis al mi senton de komunumo kaj novajn eblojn, pri kiuj mi antaŭe eĉ ne sciis. Se vi demandos min denove post unu jaro, mi certe havos eĉ pli profundan respondon!

Kiaj estas viaj ĝisnunaj impresoj pri la TEJO-laboro, la Centra Oficejo ĝenerale, viaj kolegoj, la vivo en Roterdamo…?

Kvankam mi ankoraŭ ne havis tempon formi kompletan bildon pri la laboro, mi jam nun povas diri, ke mi estas ege feliĉa pri la etoso. La domo, la urbo kaj miaj kolegoj helpas min multe por senti min hejme post tiel mallonga tempo. Mi tre ŝatas la senton de komunumo kaj la amikecan etoson inter mi, Kjara, Konrad’ kaj Gabrjelo. Roterdamo mem fascinas min pro sia internacia kaj kultura naturo – estas tiom multe por fari kaj malkovri, ke mi sentas min en la ĝusta loko!

Ĉu vi havas vivdevizon?

Kun malmulte da akvo, la anaso ne flosas.

The post Ekkonu novan volontulon de TEJO | Franĉesko appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Ricevinte komence de la jaro 2025 la tutan kolekton de Literatura Foiro, Ivan García, respondeculo de la retejo Bitarkivo, ĵus komunikis al ties vicĉefradaktoro ke probable jam dum la ĉi-jara novembro ĉiu numero de LF estos elskanita kaj gardata en interreta arkivo. La celo de Bitarkivo, laŭ priskribo en la retejo mem, estas “gardi la Esperantan kulturon por ĉiam”. La retejo jam sukcese arkivis cent ok periodaĵojn kaj indeksis la enhavon de 9.696 numeroj, antaŭvide al la onta arkivado de libroj, podkastoj kaj ceteraj dokumentoj.

La skanado de LF celas ankaŭ alion, nome la riĉigon de esperantlingvaj korpusoj. La plej grandaj publike alireblaj estas Tekstaro, prizorgata de Bertilo Wennergren, kaj Corpus Eye, de Eckhard Bick. Tekstaro enhavas pli ol du milionojn da vortoj kaj celas kovri la periodon de 1887 ĝis nun. Kvankam tiu amplekso povas soni impona, ĝi estas tamen sufiĉe modesta kompare al tiu de la korpusoj uzataj por prestiĝaj vortaroj kiel Oxford English Dictionary, kiu superas du miliardojn da vortoj, dum tiu de Duden Wörterbuch atingas ses miliardojn. Tiurilate en 2024 Kooperativo de Literatura Foiro interkonsentis kun akademiano Jesper Lykke Jacobsen pri la disponigo de kvindek kvin jarkolektoj de LF antaŭvide al la venontaj oficialaj aldonoj al la Universala Vortaro. Laŭ komuniko de Jacobsen, li jam kolektis 14.000 numerojn de revuoj kaj gazetoj, kaj centojn da libroj, kio ekvivalentas al ĉirkaŭ ducent milionoj da vortoj – 10.000% de la enhavo de Tekstaro.

Ni estas ankoraŭ for de la ciferoj de grandaj nacilingvaj korpusoj, sed per la grava laboro de Ivan García ni povos aldoni tricent kvardek gazetajn numerojn al la impona projekto.

La studenta klubo de Zaozhuang-a Universitato partoprenas en du-taga foiro de la universitataj asocioj, kie ĝi aktive prezentas Esperanton per ludoj. Alessandra Madella

La Komitato de Esperanta Naturamikaro kunsidos ĉi-semajne en la naturamika Esperanto-Domo, sub la prezido de sia vicprezidanto c-ano Carlos Spinola, por trakti relative longan tagordon, kiu akumuliĝis pro la somera paŭzo.

Inter la ĉefaj tagorderoj situas la decido pri la 4^a NaturAmika KulturSemajno, kun la propono okazigi ĝin en Andaluzio anstataŭ Katalunio; la eventuala partopreno en la “movada foiro” dum UEA-aranĝoj; la retejo de ENa kaj la rilaatoj kun Naturfreunde Internationale.

La Esperanto-Domo en Malago estis elektita por realigi la komencan semajnon en la dua semestro de la kurso pri la esperanta literaturo kadre de Esplora Instituto de Esperantologio, meze de februaro 2026. Tiam probable okazos ankaŭ la ordinara Asembleo de ENa, kiu elektos novan prezidanton pro la demisio de s-ro Juan García del Río.

Femaloj de kanariaj birdoj normalkaze ne kantas. Sed principe ili ja kapablus tion - en ili tiu kapablo estas preparita. Esploristoj nun sukcesis kantigi la femalojn. Testosterono ĉe tio ludas decidan rolon.

Geamikoj, en nia alvoko al partopreno en BK-2024 ni esprimis nian fortan surprizon pro tio, ke ni ricevis nur 110 konkursaĵojn. Temas pri 70 verkoj malpli ol en 2023; 63 malpli ol en 2022 kaj 76 malpli ol en la rekorda jaro 2021. Nu, en 2025 la partopreno en BK iel rekaptis la averaĝan pulson de la lastaj jaroj. Oni ricevis 163 konkursaĵojn, nome 53 verkojn pli ol en 2024, 10 malpli ol en 2022, 12 pli ol en 2020 ktp. Krome, ili venis el la kvin kontinentoj kaj ilia averaĝa kvalito estis pli ol estiminda.
Se paroli nur pri la branĉo “Teatraĵo” en 2024, la unusola verko ĉi-branĉe konkursinta ricevis la trian premion; tamen en 2025 tamen estis aljuĝitaj la tri ĉefaj premioj plus unu honora mencio. Aparte gravas kaj rimarkindas la ĉi-branĉa aljuĝo de la unua premio, se oni konsideras la fakton, ke, en la lastaj 25 jaroj, tio realiĝis en nur 4 okazoj. Cetere, en BK-2026 la subbranĉo “Monologo aŭ Skeĉo transiĝas al la kategorio branĉo sub la nomo “Mallonga Teatraĵo (monologo, skeĉo ktp)”.

Aliflanke, en BK-2026 ni enkondukas la subbranĉon “Sciencfikcio kaj Fantasto”, kies unua premio havas la nomon “Premio Charles Power”, omaĝe al la samnoma iama Konstanta Kongresa Sekretario de UEA, verkisto, tradukisto kaj ŝatanto de scienco kaj sciencfikcio, kiu forpasis en aprilo 2025.

iaflanke, kiel kutime, ni fidas la altirpovon de BK, la plej prestiĝa el la literaturaj konkursoj en Esperantujo, en kiu kutime partoprenas tiel grandaj figuroj de la Esperanto-beletro kiel entuziasmaj talentaj komencantoj sur la literatura tereno. Laŭlonge de la historio de BK, tiessine ŝprucis elstaraj individuaj kultivantoj de la Esperanto-literaturo kaj propralume brilaj grupoj el ili, kiuj nepre famiĝis. Pro ĉio ĉi, kaj pro multaj aliaj bonoj, ni esperas, ke la partopreno en BK-2026 tenos sin kvante kaj kvalite altnivela kaj eĉ atingos iun aŭ kelkajn el la de ĝi spertitaj lastatempaj eksterordinaraj rekordoj. Ek do al konkursad’!!!

La rezultojn oni anoncos kadre de la 111a Universala Kongreso de Esperanto en Graz (Aŭstrio). Kiel kutime, partopreno estas libera al ĉiuj kaj ne ligita al aliĝo al la UK. La konkursaĵoj devas esti neniam antaŭe publikigitaj en ajna formo, krom en la branĉo Infanlibro de la Jaro. Oni rajtas sendi maksimume tri konkursaĵojn por sama branĉo aŭ subbranĉo. Endas sekvi jenajn regulojn:

Poezio: maksimuma longo ne fiksita.
Prozo: maksimuma longo 200×65 karaktroj (kvino da paĝoj).
Mikronovelo: (maksimuma longo 100 vortoj). La unua premio nomiĝas Premio Paula Adúriz.
Sciencfikcio kaj Fantasto: maksimuma longo 200 x 65 karaktroj (kvino da paĝoj). La unua premio nomiĝas Premio Charles Power.
Teatraĵo: maksimuma longo ne fiksita.
Mallonga teatraĵo (monologo, skeĉo, unuaktaĵo ktp): (daŭro inter 10 kaj 15 minutoj). La unua premio nomiĝas Premio María Cuevas.
Eseo: teme ligita kun Esperanto aŭ kun la kongresa temo, proksimuma longo 400×65 karaktroj (deko da paĝoj). La unua premio nomiĝas Premio Luigi Minnaja.
Infanlibro de la Jaro: originala aŭ tradukita libro por infanoj presforme aperinta en 2024. Aljuĝata estas nur unu premio.
Kantoteksto: maksimuma longo ne fiksita.

La absoluta limdato por ricevo de konkursaĵoj estas la 31a de marto 2026.

Oni sendu po unu tajpitan ekzempleron de ĉiu konkursaĵo – krom en la branĉo Infanlibro – al Belartaj Konkursoj de UEA, ĉe Miguel Gutiérrez Adúriz, prefere retpoŝte al unu el jenaj adresoj: belartajkonkursoj@gmail.com, bk@co.uea.org; aŭ, se tio ne eblas, papere al la adreso: los Coteros 1-C, 2 Izda, 390600 Muriedas; Cantabria; Hispanio, indikante la elektitan pseŭdonimon por gardi la anonimecon de la aŭtoro. Por la branĉo Infanlibro oni sendu unu ekzempleron de la koncerna libro al la adreso de Miguel Gutiérrez Adúriz kaj tri ekzemplerojn al Ionel Oneț, Centra Oficejo de UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam, Nederlando.

Premioj: En la branĉoj Poezio, Prozo, Teatraĵo, Eseo kaj en la subbranĉo Sciencienfikcio kaj fantasto: unua premio 260 €, dua premio 182 €, tria premio 104 €.
En la branĉo Infanlibro de la Jaro 546 €.
En la branĉoj Mikronovelo, Kantoteksto kaj Mallonga teatraĵo (monologo, skeĉo, unuaktaĵo ktp): unua premio 100 €, dua premio 25 €, tria premio 25 €. Cetere, la teksto ricevinta la unuan premion en la branĉo Kantoteksto estos muzikigita, kaj la rezulta kanto estos diskonigita en ludado fare de kantisto aŭ kantogrupo.

Detala regularo troviĝas en la retejo de UEA. La verkoj de la Belartaj Konkursoj, premiitaj en 2026, legeblos en la volumo Belarta rikolto 2026, eldonota de Mondial. La premiolistoj ekde la komenco de la Belartaj Konkursoj en 1950 troviĝas: ĉi tie.

Miguel Gutiérrez Adúriz
Sekretario de la Belartaj Konkursoj de UEA

Fonto: Gazetara Komuniko de UEA, 2025, №1259.

En la titolo de ĉi tiu Gazetara Komuniko estas amuza mistajpo “Belartaj Bonkursoj”. (La red.)

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post La 77aj Belartaj Konkursoj de UEA appeared first on La Ondo de Esperanto.

---

La nova hobio venis ĉe mi tute neatendite. Mia kuzo el Usono venis fine de aprilo viziti Ĉeĥion kaj li pasigis kelkajn tagojn ankaŭ en mia familio.

Li parolis pri sia hobio - geokaŝado. Ĉiuj membroj serĉas geokaŝaĵojn ie ajn en la Tero. Sufiĉas ekkoni koordinatojn laŭ la tergloba mezurado, ekzemple N 49°09.354 E 014°.08.081. Certe tiun-ĉi lokon vi trovos ankaŭ per la mapo, sed pli preciza estas la tergloba mezurado.

Kiam mi trovos mian objekton (kiu estas aŭ metita en la teron, aŭ fiksita en la arbon), mi devas konfirmi, ke mi trovis la objekton en la "logbook" - kajereto metita ene de la kesto kun objekto. Tiun-ĉi konfirmon mi devas fari ankoraŭ en la interreto en la paĝon de geocaching.com.

Preskaŭ ĉiuj membroj jam ion kaŝis kaj kontrolas, ĉu ĉiuj kondiĉoj por geokaŝado estas en ordo. Kvankam ekzistas reguloj por bona geokaŝado, tamen mi spertis kelkajn malbonajn situaciojn. Ni serĉis objekton sub la fera ponto, kiam - super niaj kapoj - trapasis trajno! Kiu hororaĵo! Tio ne estas permesata. La unua regulo estas sekureco de homoj. En Prago du membroj de nia agado dronis pasintan jaron. Tio estas grava momento por ni ĉiuj fari nur sekuran geokaŝadon. - Kaj ĉiu homo povas uzi siam propran kapon, ĉu ne?

Ni ĉiuj jam spertas neatenton de la dua regulo: bone klarigi la lokon, ne lasi homojn vane serĉi en la Terglobo. Sufiĉe ofte ni ne trovos la objekton, ĉar la koordinatoj estis erare fiksitaj. Povas esti, ke mi ne trovis keston, ĉar aliaj homoj trovis ĝin kaj movis ĝin.

Sed plejparte mi trovas novajn lokojn, kiuj estas bone klarigitaj, preskaŭ ĉiam ili instruas min pri io nova. Temas pri la historio de la loko, interesa loko, kiu povas prezenti ion bonan por homoj.  Ekzemple kiam mia kuzo venis en nian landon, ni trovis kune en la kesto "talpeton", tiun-ĉi ĉeĥan figuron, kiu jam vizitis kosmon kun la kosmonaŭto Ĉernan, ĉar lia patrino estas origine Ĉeĥino. Kaj ni trovis ĝin en la kesto de geokaŝo. (Vidu kunmetitan foton).

Se vi volas interŝanĝi informojn, vi povas partopreni "eventojn" - renkontiĝojn, dum kiuj vi povas paroli kun aliaj serĉantoj.

Tiel nia internacia ludo helpas ekkoni nian komunan lokon (Terglobo) por tie sekure vivi.

https://www.space.com/17590-apollo-10.html

Mi deziras al ĉiuj geokaŝantoj, ke ili sukcesu trovi belajn objektojn kaj bone pasigi sian tempon en la naturo.

La 11an de oktobro 2025 en Zagrebo finiĝis la longa vivo de

Zora Heide (1924-2025)

Ŝi naskiĝis kiel Katica Zorka Vinceljak la 23an de novembro 1924 en Levinoviac apud Virovitica, studis juron en Zagrebo, sed devis interrompi siajn studojn dum la milito. En 1948 ŝi diplomiĝis kiel medicina teknikistino kaj laboris en la Zagreba higiena instituto 1960, kiam ŝi post la geedziĝo kun la dana esperantisto Karl Johann Heide kaj ekloĝis en Danlando, poste en Svedio (1979-93) kaj Islando (1993-99), kaj en 1999 ŝi revenis al Kroatio.

Ŝi lernis Esperanton infanaĝe ĉe sia patro, vilaĝa instruisto kaj esperantisto Mijo Vinceljak, ekde 1953 aktivis en la fervojista Esperanto-societo en Zagrebo, kie ŝi instruis Esperanton kaj kunredaktis la fervojistan periodaĵon. En 1964 ŝia unua Esperanta poemo “Enigmo” aperis en “Norda Prismo”. Ŝi verkis kaj tradukis en/el pluraj lingvoj, en Esperanto aperis kvin ŝiaj libroj: “Ni, homoj” (1970), “Ni komedietas” (1971), “Etulaj aventuroj” (1983), “Spuroj de l’ doloro” (1984), “Groteskaj dialogoj” (1985).

Inter Esperantaj tradukoj de Zora Heide estas “Krepuskoj de V. Stahuljak (2001), “Sovaĝa ĉevalo” de B. Prosenjak (2016), “Mor” de Đ. Sudeta (2022). k. a. En 1984 aperis “Kantoj de l’ silento” kun ŝiaj kroataj poemoj tradukitaj en Esperanton de L. Borčić, I. Borovečki kaj E. Lapenna. Zora Heide ricevis plurajn premiojn ĉe naciaj kaj internaciaj literaturaj konkursoj, interalie, en Liro-2000.

En novembro 2024 oni festis ŝian centjariĝon en Zagreba maljunulejo. Zora Heide forpasis kelkajn semajnojn antaŭ sia 101a naskiĝdatreveno.

Ni funebras kaj kondolencas.

Halina Gorecka
Aleksander Korĵenkov

Ĉi tiu nekrologo aperis en la novaĵretejo “La Ondo de Esperanto”.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
“La Ondo de Esperanto” https://sezonoj.ru/2025/10/heide/

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Zora Heide forpasis appeared first on La Ondo de Esperanto.

Dum la lastaj jaroj multobliĝis tra la mondo novaj, strangaj konstruaĵoj. Ili estas domegoj pluretaĝaj, preskaŭ sen fenestroj, kiel densaj kubaj blokegoj. Interne staras longaj vicoj de grandegaj komputiloj de alta komplekseco, kiuj prilaboras ĉion, kio okazas en interreto, en ĉiuj kontinentoj. Ili estas la “datum-centroj”, kiuj enhavas kaj prilaboras ĉiujn informojn cirkulantajn en la reto — speco de “cerbo” de interreto. Ili funkcias kiel gigantaj komputiloj senĉese funkciantaj. 

Tiuj sistemoj kompreneble konsumas grandan kvanton da elektro, uzata ne nur de la maŝinoj mem sed ankaŭ de la sistemo de malvarmigado, kiu devas esti senĉesa, por eviti troan varmiĝon.

Nuntempe ekzistas 162 datum-centroj en Brazilo, laŭ kalkulo de fakuloj. Tio ekvivalentas proksimume al la konsumado de energio de urbo kun 2 milionoj da loĝantoj. Tamen, pro la popularigo de uzado de artefarita intelekto, oni antaŭvidas  por la sekvonta jardeko multobligon de tiu kvanto je 20-oblo. Kaj la perspektivo estas de konstanta kreskado de la bezono de datum-centroj, tiel ke la bezono de energio en la jaro 2038 probable ekvivalentos al urbo de 43 milionoj da enloĝantoj.

Unuhora babilado per vacapo aŭ konsultado al AI estigas la bezonon de unu litro da akvo por malvarmigo de la maŝinoj. Imagu do, ke milionoj da homoj tion faras ĉiutage, tra la mondo. Kiom da akvo estas necese?

Kvankam elektra energio estas konsiderata kiel renovigebla, tamen ĝi ĉiam kaŭzas iom da damaĝo al la naturmedio, precipe rilate al loĝantaro vivanta proksime al la uzinoj.

La problemo kreskas tiel rapide, ke estas malfacile fari kalkulojn por la estonteco. Ĝis nun, laŭ neprecizaj kalkuloj, la energio uzata por artefarita intelekto ekvivalentas al la tuta elektro uzata en Nederlando. En la jaro 2025, ĉi tiu cifero probable duobliĝos, nome AI konsumos energion de du Nederlandoj. Tiu vertiĝa kreskado neniam okazis en la historio de la homaro. 

En Usono ekzistas proksimume 3 mil datum-centroj. Ie ajn en la mondo, kiam tiuj konstruaĵoj troviĝas proksime al negrandaj urboj, ili kaŭzas problemojn, kaj malkontentiĝon flanke de lokaj homoj. Eĉ la renovigeblaj formoj de energio fine iom influas la lokan naturon. Turbinoj movataj per vento, ekzemple, kaŭzas bruadon, kiu  negative influas la lokan vivon.  

Por kio utilas Esperanto? Juna esperantisto en Kabulo, respondas: ”Mi esperas, ke Esperanto helpos al mi lerni pri aliaj kulturoj kaj komuniki kun homoj ekster mia lando. Ĝi donas al mi senton, ke mi ne estas tute izolita.” Sed dum li mesaĝadis kun Libera Folio, la retligo kun la ekstera mondo estis interrompita de la talibanoj.

Strata vidaĵo en Afganio.

Lia vera nomo estas alia, sed ni nomu lin Bahram, ĉar en Afganio estas danĝere esprimi vidpunktojn, kiuj ne kongruas kun la oficiale akceptataj, kaj ankaŭ kontaktoj kun eksterlando povas esti riskaj. Por kontraŭlabori ”malmoralan aktivadon” la talibana registaro de Afganio lastatempe komencis limigi la aliron al interreto, kaj tiel ankaŭ nia kontakto kun Bahram portempe estis rompita.

Libera Folio ekhavis kontakton kun Bahram tra esperantista reta forumo, kaj li konsentis iom rakonti pri si mem.

– Mi estas juna studento en Kabulo. Mi malkovris Esperanton pere de interreto, ĉar mi ĉiam interesiĝis pri lingvoj. Mi lernas memstare, paŝon post paŝo. Mi lernas plejparte per la retejo Lernu, kaj ankaŭ per la aplikaĵo Duolingo, kvankam ĝi ne estas tre efika por Esperanto. Mi plej ofte uzas Esperanton por legi tekstojn en la reto kaj foje por interŝanĝi mesaĝojn kun homoj el aliaj landoj. Ĝi estas por mi fenestro al la mondo.

Bahram ne konas aliajn esperantistojn en Afganio, kaj lin surprizas la Vikipedia informo, laŭ kiu la taĝika esperantisto Saidnabi Saidilhomzoda en 2005, subtenate de UEA, gvidis kurson de Esperanto en la Kabula Universitato (Afganio), al kiu aliĝis ĉirkaŭ 150 personoj. Tiam la cirkonstancoj en la lando tamen estis tute aliaj.

– Mi povas aliri Vikipedion, sed mi ne sciis pri tiu informo ĝis nun. Kiel interese! Mi pensis, ke mi estas la unua esperantisto ĉi tie.

La kontaktoj kun eksterlando nuntempe estas limigitaj, kaj Bahram rakontas ke li mem neniam vizitis alian landon, kvankam vojaĝoj al iuj landoj principe ne maleblas.

– Jes, la situacio ne ĉiam facilas. Kontaktiĝi kun eksterlando povas esti malfacile, foje pro tekniko, foje pro sociaj kialoj. Sed interreto donas iun eblecon. Aliro al interreto ĝenerale estas ebla, sed foje okazas interrompoj. Interreto estas multe pli multekosta ol en niaj najbaraj landoj kiel Pakistano kaj Irano. Multaj eksterlandaj retejoj ne funkcias ĉi tie, kaj iuj aplikaĵoj, kiel Tik Tok kaj la ludo Pubg, estas blokitaj.

La rajtoj de virinoj en Afganio nuntempe estas preskaŭ neekzistantaj. En la universitato de Bahram estas nek virinaj instruistoj nek virinaj studentoj. Laŭ novaĵo de BBC libroj verkitaj de virinoj lastatempe estis forigitaj el universitataj bibliotekoj de Afganio kaj malpermesitaj por uzo en instruado.

Strata vidaĵo en Kabulo.

– La vivo de virinoj estas tre limigita ĉi tie. Ili eĉ ne havas aliron al bazaj rajtoj kiel edukado post la sesa klaso. Ili ne povas iri al la banejo aŭ parko nek stiri aŭton. Vere, eĉ se mi multe dirus, ĝi estus malmulte por priskribi la situacion. Pri la situacio de virinoj, mi povas paroli kun miaj proksimaj amikoj, ĉirkaŭ ses personoj. Sed kun aliaj homoj ne eblas paroli, ĉar ĉi tie estas tre danĝere, Bahram rakontas.

Malpli danĝere ol paroli pri virinaj rajtoj estas paroli pri lernado de fremdaj lingvoj.

– Laŭ mi tio ne estas riska. Mi havas amikon, kiu interesiĝas pri lingvoj.

Tamen evidente la regantoj ne ŝatas ke oni uzu fremdajn lingvojn por kontakti kun eksterlando kaj ekhavi maltaŭgajn ideojn. En septembro interreto estis malpermesita en nordaj partoj de la lando por ”ĉesigi malmoralajn aktivadojn”, kaj baldaŭ aperis signoj, ke la retligo povos esti interrompita ankaŭ en la ĉefurbo.

– Novaj limigoj estis starigitaj. Eble ni havos interreton nur dum kelkaj tagoj aŭ maksimume unu monato. Poste, laŭ ordono de la Islama Emirlando, la tuta interreto en Afganio estos tranĉita, Hieraŭ mi havis problemojn kun la poŝtelefona interreto, sed ĝi funkcias. Tamen, ili fermis la fibro-optikan interreton, kaj ili eltiradas la kablojn el sub la tero, Bahram tiam skribis al Libera Folio.

Poste kontakto kun li dum tempo estis perdita, kaj efektive interreto estis malŝaltita en la tuta lando dum pli ol du tagnoktoj.

La kompleta perdo de retligo tamen kaŭzis enormajn praktikajn problemojn ne nur al privatuloj, sed al la funkciado de la tuta lando, kaj fine la ligo estis restarigita komence de oktobro. Tiam ankaŭ Bahram povis respondi:

–  Saluton! Preskaŭ 55 horojn en Afganio ĉio estis tute fermita: la interreto poŝtelefona, WiFi fibrooptika, ĉio ajn. Eĉ la telefonaj vokoj kaj SMS-oj ne funkciis. La homoj estis tute konfuziĝintaj kaj maltrankvilaj.

Provizore la retligo en Kabulo ŝajnas funkcii relative stabile, kaj Bahram povas atingi ekzemple Lernu.net.

– Mi esperas, ke Esperanto helpos al mi lerni pri aliaj kulturoj kaj komuniki kun homoj ekster mia lando. Ĝi donas al mi senton, ke mi ne estas tute izolita. Kaj estas simple ke ĉi tiu lingvo interesas min kaj mi ĝuas ĝin.

La 10an de oktobro 2025 profesorino Ilona Koutny, hungara lingvisto kaj fondinto de la Interlingvistikaj Studoj en la Universitato Adam Mickiewicz en Poznano, Pollando, vizitis la ĉefsidejon de “El Popola Ĉinio” (EPĈ) kaj la Ĉina Esperanto-Ligo (ĈEL). Ŝi salutis la tutan redakcion de EPĈ kaj faris prelegon en la halo de la Ĉina Internacia Komunika Grupo (ĈIKG). La prelego kun la titolo “Esperanto-lingva bildo de la mondo” montris al la aŭskultantoj, kiel la mondo speguliĝas en iuj lingvoj kaj la Esperantan aliron.

La prelego de Ilona Koutny estis farita kadre de talentul-interŝanĝa mekanismo de ĈIKG, kio celas aldoni viglecon al tradukista kaj interpretista rondo, do venis al la prelego ne nur Wang Hanping, vicdirektoro de Azia-Pacifika Centro de ĈIKG kaj vicprezidanto de ĈEL, sed ankaŭ la gvidantoj de Akademio de Tradukado kaj Interpretado sub ĈIKG kaj hom-resursa sekcio de ĈIKG. Ankaŭ alvenis esperantistoj de la Pekina Esperanto-Asocio kaj junuloj, kiuj interesiĝas pri fremdaj lingvoj, lingvistiko kaj Esperanto. Sume pli ol 60 homoj aŭskultis la prelegon La aktivadon prezidis Chen Ji, ĝenerala sekretario de ĈEL.

La prelego helpis aŭskultantojn ordi la kognon kaj konceptojn de Esperanto, planlingvo origina el eŭropaj lingvoj kaj kombinanta tutmondajn kulturajn elementojn. Plej menciinda estas, ke ŝi montris al ni metaforojn de lingvoj, kiuj ne estas proponataj en reala uzado kiel traduko kaj interpreto. Ŝi diris, ke lingvo spegulas kulturon, kaj haŭte kaj oste.

Post la prelego profesorino Koutny respondis la demandojn faritajn de surlokaj aŭskultantoj. Esperantistoj lerte kaptis la ŝancon fari demandojn pri esprimo, vortuzo, metaforo kaj aliaj, kies respondoj solvis la ĝenojn dum tradukado. La etoso estis arda.

Xie Ruifeng

Foto: Wang Hanping kaj Ilona Koutny

Fonto: http://esperanto.china.org.cn/2025-10/13/content_118121244.htm

Abonu “La Ondon de Esperanto” por 2025 kontraŭ nur 15 eŭroj kaj ricevu senpage la jarkolektojn por 2023 kaj 2024. Legu pli ĉe https://esperanto-ondo.ru/Lo-abon.htm
La Ondo de Esperanto en Telegramo: t.me/esperanto_news

The post Ilona Koutny en Ĉinio appeared first on La Ondo de Esperanto.