Ĵeto de monero estas konsiderata kiel esenca modelo de justa decido. Sed psikologoj montras: Kiu malvenkas, tiu sentas la rezulton ofte kiel maljusta - eĉ se ĉio okazis laŭorde. Kial tio estas tiel?
Kion eble sentis Orville Wright je la 14-a de decembro 1903? Je tiu tago li vidis kiel lia frato Wilbur eniris en la komune konstruitan flugmaŝinon, preta por skribi historion. La tago estas ĝis hodiaŭ konata kiel tiu je kiu en la montareto Kill Devil en Norda Karolinio okazis la unua sufiĉe sukcesa provo de motorizita flugo. Antaŭ la starto la fratoj Wright devis decidi al kiuj estu atribuita la pilota privilegio kaj kiu tiel partoprenis iom pli en tiu triumfa momento de la teknika historio. Orville kaj Wilbur interkonsentis elekti la hazardon kiel arbitracianton kaj ili ĵetis moneron. Jen saĝa elekto - kiel ili ankaŭ alimaniere povus esti solvintaj tion? Ekzemple per detalega listigo, kiu kiam kiun ideon kontribuis al la komuna konstruaĵo? Ne, la justeco ordonis ke la hazardo decidu.
Wilbur ĵetis la moneron, Wilbur venkis. La bonŝanco ĵetis al li en la sinon la favoron de la virga flugo. Kaj Orville? Bone eblas ke li malpacis, ke li malbenis la hazardon kaj iel trovis la rezulton maljusta. Finfine ja lia frato estis ĵetinta la moneron kaj venkis. Ja tie nur la hazardo ludis rolon, sed se Orville sente tiktakis kiel plej multaj aliaj homoj, tiam la rezulto de aktuala studaĵo estus verŝajne ankaŭ aplikebla al li. Kiel psikologoj el Usono raportas en faka ĵurnalo, malvenkinta ĵeto de monero iniciatas "iluzion de maljusteco", se venkas tiu persono kiu ankaŭ mem estis ĵetinta la moneron.
Por sia studo la usonaj sciencistoj igis preskaŭ 6000 partoprenantojn decidi parope per monerĵetado, ĉu ili ricevis rekompencon aŭ punon (laŭdire por testi kiel tio efikas al la lernsukceso, tiel estis la kaŝrakonto de la studo). Se la rezulto de la monerĵetado favoris tiun partoprenanton kiu estis farinta la ĵeton kaj kiu ankaŭ estis dirinta "kapo" aŭ "nombro", la malvenkintoj sentis tion kiel maljusta kaj konsideris la venkinton kiel malpli simpatia. La venkintoj mem reagis sub tiuj kondiĉoj kun iometa kulposento pro sia bonŝanco kaj prijuĝis la rezulton same kiel iomete maljusta.
La trompa bildo pri maljusteco estas laŭ la psikologoj la rezulto de senperaj, intuiciaj procezoj kaj ĝi estas apenaŭ korektebla. La impeto malantaŭ tio estas alia bone konata psika iluzio, nome la imago ke eblas per ago preni influon al hazardaj eventoj. Tiun tiel nomatan regiluzion observis psikologoj en multaj studoj - inter alie ĉe ŝancludantoj se tiuj ekzemple provas influi per la forto de siaj ĵetoj la rezulton sur la kubo. Tiel ili mildigas la senton esti tute regataj de la sorto.
La senkompata, nekoruptebla kaj neeltrovebla forto de la hazardo de ĉiam timigas homojn. Kaj se la diino Fortuna favoras aliajn ludantojn, ili ofte reagas senteme. Ĉu tio trafis ankaŭ por Orville Wright? Tion ni ne scias, sed ĝi estus bone imagebla.
Kun granda ĝojo ni anoncas la unuan Literaturan Konkurson Kálmán Kalocsay.
Johansson, Sten. Neŭtrale: Originala romano. – Novjorko: Mondial, 2024. – 189 p.
La malfermo de la IJK.
Instagrama afiŝo de TEJO pri la kongreso.
La naĝejo de la hotelo.
Multaj kongresanoj aliĝis al manifestacio por Palestino.
Multaj katoj videblis ĉirkaŭ la kongresejo, kaj aperis eĉ tute novaj. Pliaj fotoj videblas en la 
Hašek, Jaroslav. Aventuroj de la brava soldato Ŝvejk dum la mondmilito / Tradukis el la ĉeĥa Vladimír Váňa; Antaŭparolo de Renato Corsetti; Ilustris Josef Lada. – Dobřichovice: KAVA-PECH, 2004. – 712 p., il. – (Serio “Oriento-Okcidento”, №38). – Prezo: 32.50 € (kun sesona rabato).
La kongresejo troviĝis en du lokoj, Mendel-universitato kaj proksima hotelo. La distanco estis tolerebla, kiam oni unue trovis la vojon. La manko de mapoj iom senteblis en la komenco, kvankam bona mapo estis en la kongresa libro, sed oni esperus ion similan ankaŭ surmure ĉe la akceptejo. Krome en la universitato la ĉefaj salonoj estis en unu konstruaĵo, sed la libroservo kaj la akceptejo en la alia. Nur en unu el ili troviĝis necesejoj por la kongresanoj, kaj en la alia estis ĉefa manĝejo kaj la disdonejo de la kongresa kuriero.
Kataluna Esperanto-Asocio, fidela al sia fondoprincipo antaŭenigi la internacian lingvon Esperanto kiel ilon de frateco kaj interkompreniĝo inter la popoloj, esprimas sian profundan konsterniĝon pri la nuntempaj okazaĵoj en Gazao.
La 9–10an de aŭgusto en Krasnojarsko (Siberio, Ruslando) okazis la 33a Konferenco de Rusia Esperantista Unio (REU), en kiu estis elektitaj la prezidanto, estraro kaj revizia komisono de REU.
Svetlana Smetanina sur la fono de la varba bildo, kiun ŝia Facebook-konto komentis.
La Interkultura Novelo-Konkurso estas jam en sia sesa eldono kaj invitas vin verki novelojn kun la temo “Proksime al la celo”.
