Blogoj en Esperanto

De almenaŭ 40.000 jaroj homoj kapablas ion absolute unikan: Produkti lingvon kaj kompreni ĝin kaj tiel memorteni abstraktajn kaj simbolecajn kuntekstojn. Kiel ni faras tion? 

Tutmonde estas parolataj pli ol 7000 lingvoj. Sed en landoj kiel Aŭstrio kaj Germanio estas ĝenerala kutimo uzi en lernejo kaj ĉiutago nur unu lingvon, nome la germanan. El tutmonda perspektivo tie unulingveco estas minoritata fenomeno. Tiel ekzemple la enloĝantoj de Afriko kaj Azio, kiuj ampleksas 75 procentojn de la monda loĝantaro, kutime regas almenaŭ du lingvojn, nome plej ofte regionan kaj oficialan lingvojn. Plurlingveco estas el tutmonda vidpunkto la normala kazo.

Sed ankaŭ en la germanlingvaj landoj la tendenco iras direkte al plurlingveco. Pli kaj pli da infanoj plenkreskas kun pli ol unu lingvo. Laŭ sondado el la jaro 2021 en Germanio 60 procentoj de la bazlernejanoj hejme parolas nur la germanan. Sed en la jaro 2016 tiu procentaĵo estis ankoraŭ preskaŭ 73, en la jaro 2011 tiu kvoto situis ĉe apenaŭ 84 procentoj. El inter la 22,6 milionoj da homoj kun eksterlanda deveno en Germanio preskaŭ ĉiu dua parolas apud la germana almenaŭ pluan lingvon. La turka, rusa, araba, pola kaj la angla estas la plej ofte uzataj lingvoj de deveno.

Principe plurlingveco ofertas tutan serion da avantaĝoj. Studoj dokumentas ke plenkreskuloj kiuj fruaĝe havis kontakton kun du lingvoj, posedas pli grandan kapablon por koncentriĝo kaj atento, kaj ke ili lernas aliajn lingvojn pli facile.

Aliflanke ne plu ekzistas iuj duboj ke la kognaj kapabloj de infanoj, do ekzemple atento aŭ memorkapablo, ne suferas se ili lernas plurajn lingvojn samtempe. Studaĵoj montras ke jam beboj kapablas distingi inter lingvoj. Kiel sonas intonacio kaj melodio de lingvo, tion la feto jam aŭdas en la ventro de la patrino. Tiel la novnaskitoj post la naskiĝo unue imitas la aŭditaĵon ĉe kriado kaj ili disvolvas dum la unuaj tagoj "melodion de kriado", kiu depende de la gepatra lingvo estas signife distingebla.

Infanoj povas senpene lerni plurajn lingvojn samtempe kaj kapablas tre frue interdistingi la unuopajn lingvojn. Estas miskredo ke infanoj estas tro defiataj plenkreski kun pluraj lingvoj, klarigas psikolingvisto kaj esploristo pri plurlingveco de la universitato de Potsdam. "Prilumigoj montras ke ekzistas kriza tempofenestro, nome proksimume ĝis la aĝo de ses ĝis sep jaroj, dum kiu infanoj povas lerni duan lingvon kiel gepatran." Tiu tempofenestro laŭ li ofertus la ŝancon komenci dulingvan edukadon en la infanvartejo.

"La homa cerbo havas fiziologiajn kapacitojn por lernado aŭ enmemorigado de pluraj lingvoj", konfirmas du lingvistinoj en studaĵo pri plurlingveco en la lernejo. Samtempe estas evidente ke plurlingveco en pli kaj pli tutmondiĝanta medio esence pligrandigas la eblecojn por aranĝi sian vivon. "Plurlingveco estu laŭ tio ankaŭ centra kleriga celo", postulas la lingvistinoj.

Kadre de Eŭropa Solidareca Korpuso (ESK – antaŭe “Eŭropa Volontula Servo”) Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO) invitas vin por iĝi plentempa TEJO-volontulo en la Centra Oficejo en Roterdamo, Nederlando. ESK estas malferma al junaj kandidatoj kies aĝo estas inter 18 kaj 30 jaroj, laŭ la fine listigitaj ŝtatanecoj. La volontulado daŭru ideale 12 monatojn, tiel ebligante al multaj akiri tiujn spertojn. Kiel volontulo vi certe lernos memstare labori kaj povos profundigi viajn spertojn, interalie en la sube menciitaj taskoj.

Eblas kandidatiĝi ĝis la 30a de junio 2023.

Legu pli en la retejo de TEJO https://www.tejo.org

The post Iĝu TEJO-volontulo en la Centra Oficejo en Roterdamo appeared first on La Ondo de Esperanto.

GETTY IMAGES 04/06/2023 Bildo: La 18an de majo 1989, universitataj studentoj manifestacias sur la placo Tian An Men, en Pekino. Kiel aktivulino kaj advokatino specialistino pri Homaj rajtoj, Chow Hang-tung estis kun-prezidentino de la Hong Kong Alliance...

Helpo al Tubaro estas, ne nur helpo al la projekto, sed ankaŭ al ĉiuj esperantistoj, depende de la speco de la helpo. Se vi interesiĝas pri helpi, jen 5 manieroj por helpi Tubaron:

5 manieroj por helpi

La unua maniero helpi, estas diskonigi la projekton, ne nur per la ligilo al la ĉefpaĝo (tubaro.aperu.net), sed ankaŭ per ligilo al ĉiu filmo (la butono Diskonigi kopios la ligilon por permesi postan algluon) Tio helpos, ke uzantoj vizitu la retejon kaj spektos pli da filmoj tie.

---

La dua maniero estas proponi filmojn. (Momente, nur YouTube estas subtenata de Tubaro. Legu pli ĉi tie). Ni celas fari ĉion pli aŭtomate, sed ni ne povas kolekti ĉiujn Esperantajn filmojn aŭtomate, ĉar kelkaj kanaloj estas nekonataj, novaj kanaloj aperas, estas malnovaj filmoj, kiuj ankoraŭ ne aperis en Tubaro, kaj ne indas plenigi la ĉefpaĝon je malnovaj filmoj. Pro tio, ke Tubaro povas plene funkcii sen ajna ensaluto, administrantoj devas kontroli la publikigon de proponoj de uzantoj. Depende de la momento, povas pasi kelkaj tagoj ĝis la proponita filmo finfine aperas publike.

---

La tria maniero estas proponi “ĝenrojn” por la ekzistantaj filmoj. (Ni uzos la vortojn “ĝenro” kaj “kategorio” kiel samsignifajn vortojn.) La kategorioj, kiujn Jutubo provizas, estas taŭgaj por ĝenerala platformo kiel Jutubo mem, sed ili estas ne sufiĉaj por esperanta retejo, same kiel libro pri ĥirurgio troviĝas en “medicina” sekcio en ĝenerala biblioteko, sed en la fakultato de medicino ĝi troviĝos en specifa sekcio. En la momento kiam tiu ĉi afiŝo estas alŝutita, ĉirkaŭ 30,000 filmoj estas en Tubaro. Multaj el ili estas enkategoriigitaj, sed plejmulto ne havas elektitajn ĝenrojn. Parenteze, la sistemo por ĝenroj de Tubaro permesas, ke iu filmo havu kelkajn ĝenrojn samtempe, do oni ne devas elekti, ekzemple, ĉu iu filmo estas videoblogo aŭ sportoj, ĉar ĝi povas esti en ambaŭ kategorioj.

Jen listo de la kategorioj (ĝenroj) klarigeto pri ĉiu el ili por gvidi vin pri kiun ĝenron elekti por kiu filmo:

• Arto k Literaturo Filmoj kiuj temas tute aŭ ĉefe pri belartaĵo, romano, teatraĵo ktp, inkluzive laŭtlegojn de literaturaj verkoj
• Esperanta Movado Filmoj de kongresoj kaj Esperanto-rilataj eventoj kaj kunvenoj, ankaŭ filmoj kiuj diskutas ion rilate al la movado, ekz. historio de Esperanto, kvanto de parolantoj, kiel/kial lerni aŭ ne lerni Esperanton ktp.
• Filmo Kinaj filmoj: plej kutime kaj prefereble ne pri kinaj filmoj, sed la kinaj filmoj mem.
• Filozofio Filmoj kiuj diskutas filozofiajn temojn. Povas foje esti komuna kun “Religio k Supernaturo” kaj “Politiko k Ekonomio” interalie.
• Kulturo k Historio Filmoj pri kulturo kaj historio de iaj popoloj aŭ landoj. Ankaŭ de Esperanto kaj Esperantujo.
• Lernado k Edukado Edukaj kaj instruaj filmoj, ekzemple lingvokursoj, matematikaj kursoj, “kiel-fari”-aj filmoj ktp.
• Lingvoj Filmoj kiuj diskutas pri naturaj aŭ artefaritaj lingvoj, ties ecoj kaj kiel lerni ilin. Foje estas komuna kun “Lernado k Edukado”
• Ludoj Filmoj de videoludoj kaj ajna alia speco de ludoj, ekz. ŝakludo, kartoludoj ktp.
• Manĝoj k Kuirado Filmoj pri manĝaĵoj, trinkaĵoj kaj kuirado. Ankaŭ pri kiel fari ilin (tiukaze ankaŭ “Lernado k Edukado”), foje pri tiuj de specifa kulturo (tiukaze ankaŭ “Kulturo k Historio”)
• Muziko Muzikvideoj kaj koncertoj, ankaŭ filmetoj de amatora kantado aŭ muzikumado.
• Naturo k Medio Filmoj pri la naturo, eĥologio kaj la medio. Foje povas esti komuna kun “Filozofio”, “Scienco k Teĥnologio”, kaj “Socio k Aktivismo” interalie.
• Novaĵo Novaĵoj kaj anoncoj: povas temi pri politika, sporta aŭ alispeca novaĵo, ankaŭ anoncoj pri eventoj, produktoj, servoj ktp.
• Politiko k Ekonomio Filmoj pri politikaj aŭ/kaj ekonomiaj temoj. Povas foje esti komuna kun “Filozofio” interalie.
• Religio k Supernaturo Filmoj kiuj pridiskutas religiajn kaj supernaturajn temojn, ekzemple religioj, astrologio, pseŭdosciencaĵoj, dioj, mitoj ktp.
• Scienco k Teĥnologio Filmoj pri sciencaj temoj, inkluzive matematikon kaj teĥnologion
• Ŝercoj k Amuziĝo Filmoj kiuj elstare enhavas ŝercojn kaj/aŭ ĉefe celas amuzi la spektanton. Kutime mallongaj filmetoj, kiuj kutime ne pridiskutas ajnan seriozan temon, sed foje ja.
• Socio k Aktivismo Filmoj pri sociaj temoj, ekz. paco, rajtoj, egaleco, aktivismo ktp.
• Sporto Filmoj pri sporto, evidente.
• Vlogoj k Podkastoj La plej ampleksa kategorio, inkluzive de videoblogoj, podkastoj kaj radioelsendoj: ĉio kio konsistas el persona raportado aŭ rakontado pri iu evento aŭ temo, kun aŭ sen elstara videaĵo, ankaŭ oficialaj radioelsendoj.
• Vojaĝo Filmoj kiuj dokumentas vojaĝon aŭ ekskurson, aŭ diskutas vojaĝon al specifa loko, kutime parolante pri ties kulturo, lingvo, vidindaĵoj ktp.

---

La kvara maniero helpi Tubaron estas, signali problemojn pri filmetoj, ekzemple malĝusta lingvo, maltaŭgeco, nedisponeblo, ktp al la administrantoj.

La jenaj filmoj estas akcepteblaj en Tubaro:

• En Esperanto: kompreneble, ajna filmo en Esperanto rajtas aperi en Tubaro.
• En alia lingvo, sed iel rilata al Esperanto: Ekzemple lingvokursoj, aŭ filmoj kiuj parolas pri Esperanto en alia lingvo.

Ĉio krom tio, estus konsiderata kiel “Maltaŭga aŭ ne-rilata” en Tubaro. Kelkfoje la sekvataj kanaloj, kiuj ofte publikigas en Esperanto, faras iun filmon en alia lingvo, sen rilato al Esperanto. Ankaŭ povas okazi, ke iu filmo uzis la vorton “Esperanto”, kaj niaj robotoj trovis ĝin. Se vi trovas tian filmon, vi povas raporti al la administrantoj, por ke ni forigu ĝin el Tubaro.

Aliaj raporteblaj problemoj por filmoj estas:

• Ne plu disponebla: Kelkfoje filmo malaperis el Jutubo, kaj indas ne plu montri ilin en Tubaro.
• Renovigenda: Tubaro daŭre rekontrolas kaj renovigas datumojn por ĉiuj filmoj periode. Tamen, foje okazas, ke la aŭtoro de la filmo ŝanĝas titolon, priskribon aŭ alian eron en la originala platformo (ekz. ĉe Jutubo) antaŭ ol esti rekontrolata de Tubaro. Se vi rimarkas tian situacion, vi povas uzi “Renovigenda” por raporti tion al la administrantoj
• Spamo: Filmoj, kiuj estas publikiĝintaj nur por ŝteli la atenton por reklami, sen ajna valora enhavo. Foje tiaj filmoj uzas la ĉefvortojn en Esperanto (jes, ankaŭ ni miras, ke tio okazas!) kaj do estas trovitaj de niaj robotoj.
• Malĝusta lingvo: Foje okazas ke la filmo estas en Esperanto, sed ĝi estas markita en alia lingvo, aŭ male. Vi povas raporti tiun problemon per la butoneto apud la lingvoindikilo.

---

Finfine, kompreneble, fari bonajn komentojn en Tubaro helpos, ke uzantoj vizitu la retejon kaj malkovros novajn filmojn.

Ni volas diri dankon…!

Ni volas profiti la okazon por danki al ĉiuj homoj kiuj permane proponis ĝenrojn por filmoj, kaj proponis amason da malnovaj filmoj. Speciale, estas unu homo, kiu proponis pli da 2,000 malnovaj filmoj (aprobotaj iom post iom, kiel ni diris antaŭe, por ne plenigi la ĉefpaĝon je malnovaj filmoj), kaj proponis ĝenrojn por pli ol 3,000 filmoj. Tiurilate, ni povas nur dankegi tiun grandan laboron, kiu certe helpos ke nia rekomendilo por rilataj filmoj funkcios pli bone, kaj pardonpeti se la kontrolado kaj aprobado de tiuj helpaĵoj estas pli malrapidaj ol atendite

Charlotte Alington Barnard (1830-1869), konata ankaŭ kiel Claribel laŭ sia plumnomo, estis angla poeto kaj komponistino. Claribel komencis verki poezion kiel infano kaj iĝis unu el la plej popularaj kaj sukcesaj komponistoj de baladoj en la 1860-aj jaroj en Anglio. 

Ŝi studis muzikon kun la pianisto William Henry Holmes kaj la fama kantisto kaj komponistino Charlotte Sainton-Dolby (V. en m. 155). Charlotte Barnard estis produktiva baladisto kaj himnoverkisto. En la dek jaroj inter la publikigo de ŝia unua verko kaj ŝia morto, en la aĝo de 38, preskaŭ 100 komponaĵoj aperis en la listoj de eldonistoj, kaj preskaŭ 25 pli estis publikigitaj poste.

Plej multaj el ŝiaj verkoj estis "salonaj baladoj”, origine destinitaj por hejma muzik-ludado. Sed danke al la komerca lerteco de la du ĉefaj  subtenantoj de Claribel, ŝia eldonisto John Boosey kaj ŝia instruistino Charlotte Sainton-Dolby, la kanzonoj de Claribel atingis ĉiam pli grandajn spektantarojn kaj ĉiam pli profesiajn stadiojn. Ŝi estis priskribita kiel "unu el la komerce plej sukcesaj baladkomponistoj” de tiuj jaroj. 

Malgraŭ la frua morto de Charlotte Barnard, ŝiaj kantoj estis aŭditaj en britaj kaj amerikaj hejmoj por la resto de la jarcento. Ŝia unua publika sukceso kiel komponistino estis la balado “La elekto de Janet” (Janet's Choice) (1859), al ĝi sekvis “Mi ne povas kanti malnovajn kanzonojn” (I Can't Sing The Old Songs), “Ĉu vi ne diros al mi kial, Robin?” (Won't You Tell Me Why, Robin?) (1861), “La kvina matene” (Five in the Morning) (1862), “Mabel-monto” (Mountain Mabel) (1865), "Revenu al Erin” (Come Back to Erin) (1866) kaj aliaj same sukcesaj. Ankaŭ Claribel muzikigis poemojn de verkistoj kiel Tennyson, Charlotte Bronte, Longfellow, kaj Charles Kingsley. 

Tiam, kiel nun, estis rivaleco inter "serioza" kaj "populara" muziko. Muzikrecenzistoj kritikis la baladojn de Claribel pro ilia troa sentimentaleco, sed aliflanke la publiko postulis bisojn ĉiufoje kiam ili estis prezentitaj. En tempo kiam koncertoj estis la sola maniero por aŭdi novajn kantojn, Claribel havis la maloftan distingon de ekskluziva kontrakto kun Boosey and Sons, grava muzikeldonejo, kiu havis proksimume 45 el ŝiaj verkoj en sia katalogo.

Whitney Thompson asertas ke Claribel “estis la unua komponisto en Anglio se temas pri ricevi tantiemon (procenton de la profitoj) por la vendo de partituroj. Laŭ multaj manieroj, ŝia kariero anoncis la komercmodelojn de la moderna muzika industrio."

Kun la havebleco de partituroj kaj pianoj en viktoriaj hejmoj, la kanzonoj de Claribel trovis larĝan kaj entuziasmajn ĝuantojn. Ili ne estis tro malfacile kanti kaj la piana akompano estis relative facila. 

En la 1860-aj jaroj kaj la lasta parto de la XIX-a jarcento, ŝiaj baladoj estis prezentitaj fare de la plej famaj kantistoj. Hodiaŭ, la nura kanzono de Claribel kiu estas vaste konata estas "Revenu al Erin". Tamen, ĝi estas ĝenerale nomita irlanda popolkanto kaj estas trovita en multaj kanzonaj popolkolektoj. En la fruaj jaroj de la XX-a jarcento, Nellie Melba kaj John McCormack, du el la plej elstaraj tiamaj kantistoj, registris tiun baladon kiuj daŭre estas haveblaj, bonŝance transdonitaj de la vaksa cilindro al pli modernaj iloj. Ĝi ankaŭ estis kantita fare de Maureen O'Hara en la filmo The Quiet Man (1952 ).

 

Nova Scotia Government/AFP Handout 03/06/2023 Pli ol 2,7 milionoj da hektaroj brulis en Kanado en 2023, okoble pli ol la averaĝo de la 30 lastaj jaroj, anoncis ĵaŭdon la aŭtoritatoj de la lando, kiu suferas pli ol 200 aktivaj fajroj. Post la okcidento...

3. Antaŭ 175 jaroj naskiĝis John Pollen (1848-1903-1923), irlanda juĝisto kaj esperantisto, longe loĝinta en Barato; membro de la Lingva Komitato (1905-1919), kunfondinto kaj vicprezidanto de la asocio Espero Framasona fondita en la 1a UK (Bulonjo-ĉe-Maro, 1905), unu el la “Trio por la Tria” (tripersona organiza komitato de la 3a UK en Kembriĝo, 1907), kunfondinto kaj la unua prezidanto de Brita Esperanto-Asocio (1904-12); aŭtoro de Esperanto: What it is and how to learn it (1907) kaj The Why and the Wherefore of Esperanto (1907), tradukinto de poemaro de Omar Ĥajam (kun B. Elmy, 1915).
Pollen dronis apud la insulo Manx antaŭ cent jaroj, la 18an de junio 1923, kaj oni havas ĉi-junie du memordatojn pri li.

3. Antaŭ 20 jaroj mortis Dmitrij Perevalov (Дмитрий Александрович Перевалов, 1951-1976-2003), sovetunia kaj ruslanda ĵurnalisto, redaktoro kaj esperantisto; prezidanto de Moskva Internacia Esperanto-Klubo, estrarano de Asocio de Sovetiaj Esperantistoj (ASE, 1979-89), gvidanto de la komisionoj de ASE pri internaciaj rilatoj (1979-80) kaj pri informado kaj gazetaro (1983-86), prezidiano de ASE (1983-89), estrarano de Sovetrespublikara Esperantista Unio (SEU, 1989-?), prezidanto de Sovetia sekcio de MEM (1986-89); redaktinto de Esperantaj tradukoj de politikaj broŝuroj (Ju. Andropov, K. Ĉernenko, M. Gorbaĉov) eldonitaj de APN en la lastaj sovetuniaj jaroj kaj de kelkaj libroj de la eldonejoj Progreso kaj Impeto, kiujn li kunfondis.

11. Antaŭ 135 jaroj naskiĝis Adam Zamenhof (1888-1940), ruslanda, poste pollanda, juda oftalmologo kaj esperantisto, filo de Lazarj Markoviĉ “Ludoviko” Zamenhof.

11. Antaŭ 95 jaroj naskiĝis Duilio Magnani (1928-1969-2010), itala romkatolika pastro kaj esperantisto; prezidanto de Internacia Katolika Unuiĝo Esperantista (IKUE, 1979-1995), fondinto de Centro Esperantista Rimina – Ekumena kaj Solidara (2004) por agado en malriĉaj landoj, iniciatinto de mozaikoj kun Esperanto-skribaĵoj en la preĝejo de S-taj Johano kaj Paŭlo en Rimini, kiun oni neoficiale nomas “Katedralo de esperantistoj”; aŭtoro de la ilustrita libro Paroĥa preĝejo de sanktaj Johano kaj Paŭlo en Rimini: Eta gvidlibro en Esperanto (2001); honora prezidanto de IKUE (1995), honora membro de UEA (2005), laŭreato de la premio Deguĉi (2007).
• Legu pli en la enciklopedio Nia Diligenta Kolegaro (p. 187-188).

21. Antaŭ 70 jaroj naskiĝis Ján Vajs (1953-1980-2021), slovaka oficisto en la ministerio de termastrumado kaj evoluo de regionoj, speleologo, vojaĝanto, fotisto kaj esperantisto; organizinto de pluraj turismaj Esperanto-renkontiĝoj, kunfondinto kaj la unua prezidanto de Mezslovakia Esperanto-Ligo (1995), prezidanto de Slovakia Esperanta Federacio (1998-2001), vicprezidanto de LKK de la 101a UK (Nitro, 2016); aŭtoro de pluraj libroj, i.a.: Esperanto en Liptovo (1990), Dua decenio (2002), 12 monatoj – 12 montpintoj (2006), 100 gravaj personoj de la slovakia Esperanto-movado (2007), Ultima Thule. Kongresumi kaj vojaĝi en Islando (2013), Kiu estas kiu en la slovaka Esperanto-movado (2016), Slovakaj plejoj (2016); tradukinto de Temudžin de T.Sekelj (el Esperanto, 1995), La knabino kun vizaĝo de la luno de M. Dobrovičová (el la slovaka, 2002); Laŭreato de Diplomo de UEA pri Elstara Agado (2016).

24. Antaŭ 90 jaroj naskiĝis Jerzy Grum (1933-1949-1993), pola ĵurnalisto kaj esperantisto, ekde 1960 kunlaboranto de la Esperanto-redakcio de Pola Radio por kiu li tradukis milojn da paĝoj el la pola literaturo, komitatano de UEA (1966-68), tradukinto de Polaj okcidentaj kaj nordaj teritorioj de T. Beriatka kaj J. Lubojanski (kun J. Uspienski, 1959), Malsupra Silezio hieraŭ kaj hodiaŭ de R. Cabaj, F. Ryszka kaj I. Rutkiewicz (1960), Kiel esti amata de K. Brandys (1964), La fumo de M. Konopnicka (1964), Pollando: nombroj kaj faktoj de N. Świdzinska kaj J. Maternicki (1974), Kvarteto de Mendelsson kaj aliaj rakontoj de J. Iwaszkiewicz (1982).

30. Antaŭ 85 jaroj naskiĝis Perla Martinelli (1938-1952- ), itala instruistino, tradukistino kaj esperantistino; instruistino de Esperanto, prezidanto de Svisa Esperanto-Societo (1994-97), sekretario (1978-82) kaj prezidanto (2008-11) de Kultura Centro Esperantista, prezidanto de la Administra Komitato de la Kooperativo de Literatura Foiro (2012-18), kunfondinto (1991) kaj prezidanto (2008-11) de Esperanta PEN-Centro, membro (1989-2013) kaj ĝenerala sekretario (1995-98) de la Akademio de Esperanto, diverspostena funkciulino en la Esperanta Civito; ĉefredaktoro de Literatura Foiro (1980-1996, 2019- ), Heroldo de Esperanto (1997-98, 2002-04) kaj Femina (2006-15); aŭtoro de Edmond Privat: l’uomo e l’opera (2003) kaj de centoj da artikoloj; tradukinto de Dekamerono: Unuaj tri tagoj de G. Boccaccio (kun G. Waringhien, 1995), Universala deklaracio pri la lingvaj rajtoj (kun G. Silfer, 2001), La ruza vidvino de C. Goldoni (2007), Finalo de partio de S. Beckett (kun aliaj, 2021).
• Legu pli en la enciklopedio Nia Diligenta Kolegaro (p. 193-194).

Aleksander Korĵenkov

Legu ankaŭ:
Korĵenkov A. Jubileoj kaj memordatoj en majo 2023

Ĉi tiu listo de jubileoj kaj memordatoj por junio 2023 aperis en la junia (somera) eldono de La Ondo de Esperanto (2023).
Ĉe represo aŭ citado bonvolu nepre indiki la fonton:
Papere: La Ondo de Esperanto, 2023, №2 (316).
Rete: La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/06/junio-10

The post Jubileoj kaj memordatoj en junio 2023 appeared first on La Ondo de Esperanto.

Jam en la aĝo de kelkaj monatoj beboj komencas babilumi. Tiurilate tamen ne ĉiuj estas samgrade "parolemaj". Studaĵo kun miloj da infanoj nun dokumentas surprizan diferencon inter la seksoj: Knabetoj produktas en la unua vivojaro signife pli da parolsimilaj esprimaĵoj ol knabinetoj. 

Beboj kvikas kaj gargaras kaj kunligas unuopajn sonojn al silaboj. Dum la kuro de la unua vivojaro tiuj esprimoj fariĝas pli kaj pli parolsimilaj. El la tiel nomataj protofonoj (prasonoj) fariĝas pli poste vortoj, frazeroj kaj kompletaj frazoj. Ne ĉiuj infanoj praktikas tiun lingvan trejnadon samgrade, kelkaj babilumas pli, aliaj malpli.

En la kadro de pli frua studo teamo de lingvistoj de la universitato de Memphis, Usono, ĉe tio konstatis ion surprizan: Knabetoj ŝajne estas pli parolemaj ol knabinoj. Kutime oni nome supozas ke virinoj parolas pli ol viroj aŭ ke ili estas pli talentitaj. Entute tiuj diferencoj estas laŭ la sciencistoj tamen tre malgrandaj kaj apenaŭ mezureblaj, kaj ili dependas de multaj cirkonstancoj, skribas la teamo en sia aktuala laboraĵo en faka magazino.

Prilumigoj ĉiukaze montras ke ambaŭ seksoj parolas tre multe, nome proksimume 16.000 vortojn en tago. Jam beboj en la babiluma fazo estas sufiĉe "parolemaj", ili produktas ĉiutage milojn da protofonoj. Ke ĉe tio ekzistas vere diferenco inter la seksoj, tion la analizo de signife pli granda datumaro konfirmis.

La sciencistoj aŭtomate registris la esprimaĵojn de preskaŭ 6.000 infanoj el diversaj usonaj subŝtatoj dum la unuaj du vivojaroj. Fine kolektiĝis pli ol 450.000 horoj da materialo - tio estas laŭ la studestro la ĝis nun plej granda kolekto de datumoj pri la evoluo de la parolo je la komenco de la vivo. Ĉe la aŭtomatizita analizo oni elfiltris ĉiujn ne parolsimilajn sonesprimaĵojn, do ekzempe ploradon, ridadon aŭ singulton.

Montriĝis ke knaboj dum la unua vivojaro eligis je 10 procentoj pli da protofonoj ol knabinoj. Fine la knabinoj babilumis je sep procentoj pli, kaj intertempe tio inkluzivis kompreneble jam verajn lingvajn elementojn.

Sed kial knabetoj babilumas ĝuste en la unua jaro signife pli? Laŭ la esploristoj haveblas kelkaj imageblaj eksplikoj: Oni scias ke knaboj estas ĝenerale korpe pli aktivaj, la parola aktiveco povas respeguli tion. Kontraŭargumento estas ke tiu vira "parolemo" signife malkreskas ekde la 16-a vivomonato, la nivelo de korpa aktiveco tamen restas alta. Povas ankaŭ esti ke gepatroj kaj aliaj prizorgantoj parolas pli kun la beboj. La datumoj montras: La malo estas ĝusta, oni parolas kutime pli kun la knabinetoj.

La esploristoj preferas trian klarigon kiu rilatas al la fora pasinteco. La plej ofte kontenta babilumado laŭ ili estas evolucia signalo pri trejniteco kiu donacas al la ido transvivan avantaĝon. La beboj tiel montras ke ili bonfartas kaj ke rentumas plue provizi ilin. La unua vivojaro nome estas ekstreme krizeca fazo, la mortonteco estas signife pli alta ol dum la sekvaj jaroj kaj la knaboj en tio estas aparte endanĝerigitaj. Tion montras ankaŭ aktualaj datumoj de la Monda Sanorganizo. "Knaboj estas pro tio supozeble sub tre alta selekta premo", klarigas sciencisto. Per la babilemo dum tiu problemeca tempo la knaboj certigas al si la sindediĉon de la prizorgantoj, diras la tezo de la teamo.

Kiam la fruaj homoj aŭ iliaj lastaj antaŭuloj vivis en pli kaj pli grandaj grupoj, la idaro povis per sia babilumado tiri atenton al si. Tio estis grava por survivi, ĉar homaj infanoj bezonas aparte longe la prizorgadon de la plenkreskuloj. Ĉar nur multe pli poste ol plej multaj bestoj ili povas memstare vivi.

Laŭ la esploristoj kelkio pledas por tio ke en tiu kunteksto entute nur disvolviĝis la emo al spontana sinesprimo per sonoj sen kiu la homa lingvo eble tute ne ekzistus. Ankaŭ por la individua disvolviĝo de la parolkapablo tio estas decida. Tiu natura lingva talento estas jam tre bone observebla ĉe beboj. Ekde kiam ili kapablas spiri, ili uzas sian voĉon. Sen kaŭzo kaj eĉ se neniu estas proksime al ili, ili komencas babilumi, ili ludas per la sonoj kaj evidente tre ĝuas tion. 

Kadre de Eŭropa Solidareca Korpuso (ESK – antaŭe “Eŭropa Volontula Servo”) Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO) invitas vin por iĝi plentempa TEJO-volontulo en la Centra Oficejo en Roterdamo, Nederlando.

ESK estas malferma al junaj kandidatoj kies aĝo estas inter 18 kaj 30 jaroj, laŭ la fine listigitaj ŝtatenecoj. La volontulado daŭrŭ ideale 12 monatojn, tiel ebligante al multaj akiri tiujn spertojn. Kiel volontulo vi certe lernos memstare labori kaj povos profundigi viajn spertojn, interalie en la sube menciitaj taskoj.

Eblas kandidatiĝi ĝis la 30a de junio 2023! 

Pliaj detaloj pri la volontula programo

TEJO serĉas 3 volontulojn por la volontula periodo ekde la 1-a de septembro 2023 ĝis la 31-a de decembro 2024, kun eblaj komencdatoj ekde septembro. Se vi estas du kandidatoj kaj nur pretus volontuli kune, vi rajtas kaj bonvenas kandidatiĝi specifante tion en la motivletero.

Esti volontulo signifas ne nur grave kontribui al la bonfarto de la organizo, sed estas samtempe persona pliriĉiĝo. La volontulo laboras en la koro de la Esperanto-movado – la Centra Oficejo de Universala Esperanto-Asocio (UEA) kaj TEJO –, povas kunlabori pri tre interesaj projektoj (ekz. organizado de aranĝoj, inform-agadoj, kampanjoj aŭ evoluigo de interretaj projektoj), partopreni aranĝojn reprezentante TEJO-n kaj kunlabori en tutmonda medio pri la specifaj agadkampoj de la organizo.

Oni kalkulas kun subteno pri jenaj taskoj: 

(La taskoj estos atribuitaj laŭ via persona intereso kaj sperto kaj vi estos akompanata por lerni kiel plenumi ilin)

• ĉiutaga administrado de la organizo, kune kun la Estraro;
• ĉeesto kaj protokolado dum EstrarKunsidoj, KomitatKunsidoj kaj kunplanado de la estonta strategio de la organizo;
• pritraktado de la poŝto (papera kaj reta) de TEJO kaj prizorgado de la arkivoj;
• informado pri la agado de TEJO dum esperantaj kaj ne-esperantaj kongresoj kaj seminarioj: prelegado per “TEJO sinprezentas”, deĵorado en TEJO-budo, kunplanado de la movada programo, helpo por okazigi KER-ekzamenojn;
• reprezentado de TEJO ĉe internaciaj aranĝoj kaj konferencoj: partopreno en eventoj de Forumo Junulara Eŭropa (FoJE), UNITED-konferencoj, UNOY-forumoj (United Network of Young Peacebuilders) aŭ Unuinĝintaj Nacioj;
• partopreno en diversspecaj kaj diverslingvaj trejnadoj, rete kaj ĉeeste, laŭ viaj interesoj,
• aktiva kunlaboro en la aktualigo de la retpaĝoj kaj la sociretaj kanaloj de TEJO, inkluzive de kreado de novaj enhavoj kaj tradukado al via denaska lingvo;
• aktiva subtenado de la agado de la estraranoj kaj komisiitoj de TEJO en la fakoj, kiujn vi plej ŝatas;
• helpado al la organizado tutmonde kaj surloka volontulado dum Esperanto-eventoj, ekzemple dum la Internacia Junulara Kongreso (IJK);
• kontribui al verkado de subvencipetoj por Erasmus+ kaj Konsilio de Eŭropo (KdE) kaj kunmastrumado de tiuj projektoj.

La ideala kandidato:

• havu bonan scipovon de Esperanto kaj se ne, pretu lerni la lingvon antaŭ aŭ tuj post la komenco de la volontulado¹,
• ŝatu administran laboron farenda per komputilo (bazaj scipovoj pri retpoŝtoj, interreto, tekstprilaborado, kreado de prezentaĵoj ktp.),
• estu kapabla memstare preni decidojn,
• estu kapabla labori en teamo kaj taŭge sinesprimi en grupaj situacioj,
• estu preta aktive kunlabori kun la estraro de TEJO rilate al la ĝenerala funkciado de la organizo,
• havu konojn pri la eŭropaj junularaj strukturoj kaj eŭropaj instancoj,
• neniam antaŭe partoprenis ESK-projekton.

¹ Konsiderante ke la laborlingvo de nia organizo estas Esperanto, ni provizos lingvokursojn kun instruisto antaŭ la komenco kaj dum la unuaj monatoj de la volontulado se la elektita volontulo ankoraŭ ne parolas Esperanton sed prezentas sufiĉe multe da entuziasmo por ĝia lernado. 

Kompreneble, tiuj estas ecoj de la ideala kandidato kaj ni konscias, ke ne facilas ĉiujn ilin plenumi. Krome, inter la elekto kaj komenco de la volontulado estos ankoraŭ sufiĉe da tempo por plibonigi iujn aferojn kaj ankaŭ la taskoj estas interkonsenteblaj. Do ne hezitu kandidatiĝi ankaŭ se vi ne trovas en vi ĉion de ĉi tiu listo!

Vi volontulos dum unu jaro kaj via komencdato estos interkonsentita (eblos ekde septembro 2023). Vi ricevos poŝmonon ĉiumonate, loĝado estos senpaga, aldone al transportado kiu rilatas al la volontulado. 

Kiel kandidatiĝi

Sendu kandidatiĝojn retpoŝte al info@tejo.org kun la jenaj dokumentoj enhave, prefere en unu *.zip-dosiero kaj kun titolo laŭ la formato “ESC-2023-alvoko: nomo familia_nomo”:

• vivresumo (priskribanta viajn studojn, kursojn, spertojn movadajn kaj ekstermovadajn, kaj tiel plu);
• motivletero (priskribanta kial vi volas volontuli por TEJO);
• laŭeble pruviloj de la supre postulataj kapabloj.

La kandidatiĝperiodo komenciĝas nun kaj finiĝas la 30an de junio 2023. Gravas scii ke ni pritraktos la kandidatiĝojn kaj organizos la intervjuojn laŭ ordo de ricevado. Ni konsideros kandidatiĝojn senditaj dum la kandidatiĝperiodo ĝis la trovado de taŭgaj kandidatoj, do sendu vian kiel eble plej frue!

Se vi havas aldonajn demandojn pri la programo, pri taskoj, poŝmono kaj loĝejo, ne hezitu kontakti nin per info@tejo.org.

Grave: Momente TEJO-volontulo devas daŭre labori en la Centra Oficejo en Roterdamo. Civitanoj de Eŭropa Unio kaj Eŭropa Ekonomia Areo povas senprobleme loĝi kaj labori en Nederlando, sed civitanoj el plej multaj aliaj landoj bezonas labor- kaj restadpermeson. Ĉar Nederlando ne disponigas al volontuloj vizojn kiel kelkaj aliaj landoj, kaj ĉar la volontula poŝmono ne sufiĉos por ricevi laborpermeson, TEJO konsideros tion ĉe la elekto de la volontulo kaj laŭbezone klopodos trovi la necesajn solvojn. 

Konsekvence vi povas volontuli nur se vi havas ŝtatanecon de unu el la jenaj landoj: 

EU-landoj:

Aŭstrio, Belgio, Bulgario, Ĉeĥio, Danio, Estonio, Germanio, Finnlando, Francio, Grekio, Hispanio, Hungario, Irlando, Italio, Kipro, Kroatio, Latvio, Litovio, Luksemburgo, Malto, Pollando, Portugalio, Rumanio, Slovakio, Slovenio, Svedio

Ne-EU-landoj:

Islando, Nord-Makedonio, Liĥtenŝtejno

The post Iĝu TEJO-volontulo en la Centra Oficejo en Roterdamo (2023-2024)! appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Printempe filminteresitoj rigardas al Holivudo. Certe, la plej gravaj filmfestivaloj estas aliloke, sed la disdono de Oskar-premioj estas daŭre la plej grava monda filmevento. La Oskar-akademio ne plu volas esti institucio de maljunaj blankhaŭtaj viroj kaj plivastigis kaj internaciigis sian membraron. Tio sekvis al decidoj, kiuj foje mirigas maljunajn blankhaŭtajn virojn (kiel mi), sed pri tio ni parolu poste.

Por scii, kio okazas tutmonde en kinejoj, la mallonga listo de internaciaj produktaĵoj estas uzebla gvidilo. Unue ni ĵetu rigardon al tiu listo.

IDENTECO KAJ ADOLTIĜO

En 2023 surprize aperis filmo por Kamboĝo en la mallonga listo. Davy Chou, la reĝisoro de Reveno al Seulo, loĝas en Francio. Li rakontas la historion de denaska koreanino, kiu estis adoptita de franca paro. La filmo estas kompleksa dramo pri serĉado de propraj radikoj, heredo, alpropriĝo kaj trovi sian identecon. Similajn temojn pritraktas la franca filmo Saint Omer de Alice Diop, kio baze estas iom tenaca tribunaldramo.

Tri filmoj de la listo temas pri adolesko, ekzemple tre ĉarma filmo el Barato: Chhelo Show (La Lasta Filmprezento) de Pan Nalin. Tiu filmo en guĝarata lingvo ne estis produktita laŭ la kliŝoj de Bollywood. Ni sekvas la adoltiĝon de la knabo Samay, kiu unufoje estas kun sia patro en kinejo kaj grandokule miras pri la mirakloj de filmoj. Li volas esti kreanto de tiuj mirakloj, sed lia patro estas iom strikta kaj opinias, ke tiu vivovojo ne oportunas por membroj de ilia kasto, sed Samay ne akceptas tion. Li lernas persiste, kiel el lumo fariĝas filmoj kaj revoj. La Lasta Filmprezento vekas memorojn al Nuovo Cinema Paradiso de 1988. La Fabelman’oj de Steven Spielberg rakontas similan, sed pli epikan intrigon.

Lucas Dhont el Belgio prezentas en Close (Proksime) la historion de sincera amikeco inter du knaboj. Ili estas koramikoj kaj jen ĉio, do homofoboj trovus nenion por hurli. Vulgara klaĉado dividas la amikojn kaj havas tragikan konsekvencon. Dhont denove prezentas intensan kaj empatiplenan intrigon, kiel jam en Knabino de 2018. Por mi Proksime estas unu el la plej bonaj filmoj de la jaro.

Filmoj el Irlando en la loka irlanda lingvo estas maloftaj en kinejoj ĉe mi. An Cailín Ciúin (La trankvila knabino) de Colm Bairéad estas agrabla renkontiĝo. Ne okazas multe en tiu filmo, estas kvazaŭ sekvo de banalaj okazintaĵoj, sed mi, kiel spektanto, volonte sekvis someron kun Caitlin, la trankvila knabino. Ŝia familio estas malriĉa, la gepatroj ne tro zorgas pri siaj infanoj. Nova bebo estas survoje kaj Caitlin estas forsendita al foraj geonkloj. Tie ŝi spertas por la unua fojo familion kiel hejmo.

Filmoj el Pakistano kaj Maroko temas pri “netradicia”, sed tamen sincera amo.

En Joyland de Saim Sadiq la sentoj de juna pakistanano konfuziĝas kiam li enamiĝas al transgenra dancistino. La filmo esploras subpremon kaj deziron en konservativega tradiciema socio. Finfine ĝi ne ofertas solvon, sed prezenti demandon jam signifas ion en tiu kadro.

El Maroko venis unu el la plej belaj amrakontoj de la jaro: La blua kaftano (Le bleu du caftan) de Maryam Touzani. Jam ŝia debuto Adam (2019) estis impresa kaj videnda rakonto pri la vivkondiĉoj de virinoj en Maroko. La blua kaftano temas pri la tajloro Halim kaj ties edzino Mino. Halim laboras laŭ tradiciaj principoj, do liaj varoj estas iom kostaj, kaj tial ilia komerco iom krizas. Halim havas sekreton, ĉar li deziregas virojn. Ankaŭ Mina havas sekreton, ĉar ŝi prisilentas, ke ŝi estas morte malsana. Ili prenas metilernanton Youssef. Iom post iom ekkreskas sentoj inter Halim kaj Youssef. La rolon de Mina ludas la grandioza Lubna Azabal. Tre memorinda estas sceno en ilia hejmo: Mina dancas laŭ muziko de la radio. Ŝi invitas la edzon danci kun ŝi kaj ankaŭ la lernanton, tiam ŝi flankentiras kaj lasas la du virojn sole kaj rigardas ilin kun granda simpatio, amo kaj kompreno. Mi deziras, ke tiu filmo ne restu en iu niĉo, sed estu spektata de multaj filmŝatantoj kun malferma menso.

TUTMONDA DISTRADO

Pri historiaj temoj rakontas Argentino, 1985 de Santiago Mitre kaj Corsage (Korseto) de Marie Kreutzer. Tiu lasta estas libera inista fantaziaĵo pri la vivo de imperiestrino Elisabeth de Aŭstrio. Verdire mi ne plene komprenas, por kiu Kreuter faris tiun filmon kaj kial ŝi trudas ĝin al la publiko. La filmo el Argentino rakontas dramace kaj distre pri la klopodoj meti la krimulojn de la militista diktaturo al tribunalo.

Du filmoj pri problemoj de meza oriento venis el Skandinavio. Ali Abasi el Danio rakontas pri seria murdisto en Sankta araneo (Ankabut-e moqaddas). Religia fanatikulo murdas prostituitinojn en la sankta urbo Maŝhado en Irano. Sankta Araneo estas terurfilmo kaj, ŝajnas al mi, iom nekutima elekto por la plej bona internacia filmo, samkiel Knabo de la ĉielo (alternative Kairo-Konspiro) de Tarik Saleh de Svedio. Juna idealisto fariĝas viktimo en intrigo inter ŝtato, religia universitato kaj sekreta servo. La intrigo sekvas konatajn modelojn en la maniero de ekzemple Le Carré.

Decido foriri (Decision to leave) de Park Chan-wok el Koreio estas plia popularĝenra filmo, tamen kun pliaj tavoloj kiam polickomisaro enamiĝas en ebla murdisto. Bardo, eltrovita kroniko de manpleno da veroj de Alejandro G. Iñárritu estas kvazaŭaŭtobiografia filmo. La filmo meandras de unu turniĝo al alia, tamen malmulte el la intrigo restis ĉe mi.

EO de Jerzy Skolimowski el Pollando estas nova adaptiĝo de la klasikaĵo Ekzemple Baltasaro (Au hasard Balthasar) de Robert Bresson. La filmo ne taŭgas por rapidemaj spektantoj, sed ĉiuj aliaj sekvos kompateme la vagadon de azeno tra Eŭropo.

Mi volas aldoni kiel honoran mencion, la filmon La plej feliĉa viro de la mondo (Najsreḱniot Čovek na Svetot) de Teona Strugar Mitevska el Norda Makedonio. Dum la intercivitana milito en eksa Jugoslavio Zoran estis devigita pafi al siaj najbaroj. Tio influas kaj fuŝas lian tutan vivon. Li sopiras al pardono kaj iutage li renkontas sian viktimon. Tiu filmo memorigas al ni, ke militoj pludaŭras ankaŭ post armisticoj kaj pactraktatoj.

ĈU VERE?

Ni devas tamen ankaŭ paroli pri la filmo, kiun la komitato elektis kiel la plej bonan internacian kontribuon: En okcidento nenio nova (Im Westen nichts Neues) de Edward Berger. Jam en 1930 estis la unua filmadapto, farita en Usono de Lewis Milestone. Neforgesebla estas la lasta sceno, kiam la junuloj rigardas al la publiko, dum ili marŝas al sia pereo. En okcidento nenio nova memorigas, ke en militoj ne estas herooj, nur kripluloj kaj kadavroj. Tiu mesaĝo estas neforgesenda kaj, ve!, konsterne aktuala. Por la unua fojo la libro de Remarque estis filmita en Germanio. Sen la mono de Netflix tiu filmo ne ekzistus. Mi timas, ke Netflix trometis sian profilon sur la filmon. Ĝi estas kvazaŭ James Bond en la tranĉeoj. Historiistoj montris gravajn erarojn, sed la eraroj liveris dramecajn scenojn kaj frapajn fotojn kaj tiuj nun bedaŭrinde decidas, kiel la ĝenerala publiko bildigas al si la unuan mondmiliton. Krome Berger forlasas la etoson de la libro, ĉar Remarque rakontas nur el la perspektivo de la junaj soldatoj. Entute: vide frapa, teknike brila filmo, sed maksimume libera interpretado de la romano de Remarque. Mi suspektas, ke precipe pro arda kampanjo de Netflix ĝi rikoltis tiom da Oskaroj.

Resume: ne tro impona kolekto. Kelkaj filmoj espereble restos, la plej multaj estas tamen forgesendaj.

KAJ NUN?

Kaj nun al la elekto de la plej bonaj filmoj en la terminolgio de la Oskar-akademio tio signifas: la plej bonaj filmoj en la angla lingvo.

La plilarĝigo de la membroj sekvis al kelkaj nekutimaj, ja strangaj elektoj. Top Gun Solulo de Joseph Kosinski, ekzemple, havas kelkajn teknikajn meritojn kaj povas distri ŝatantojn de agadfilmoj, speciale se ili ne tro pripensas la intrigon. Ĉio en tiu filmo estis aprobita de Pentagono, kiu post diversaj fiaskoj dise en la mondo bezonas plibonigi sian imagaĵon. Alivorte: tiu filmo estas pura propagando.

Avataro: la vojo de akvo de James Cameron estis alia furora filmo (tio, kion parolantoj de la angla nomas blockbuster). La distribuantoj kutime anoncas tiun specon per superlativoj kiel la plej granda, plej sukcesa, plej spektakla ktp. Kaj, jes, por vidi, kiajn mondojn komputiloj povas nuntempe krei, oni devus vidi tiun filmon. Cameron tamen fidis nur la efektojn kaj apenaŭ uzis rimedojn por evoluigi taŭgan scenaron. Por filmo, kiu daŭras pli ol tri horojn estas rimarkinde malmulte da intrigo, kaj la rezulto estas miksaĵo el vakera kaj militista filmo kaj etnografa kiĉo.

Ĉiam estas almenaŭ unu biografa filmo en la elekto. Em 2023 ni trovis Elvis de Baz Luhrman. Tio ne estis tipa biografia filmo, sed klopodo spuri miton de Elvis Presley. Tio okazas en la tipa maniero de Luhrman, favorante stilon, neglektante substancon. Kaj kompreneble estas la plej konataj kantoj. La filmo estis nomumita en ok kategorioj, sed finfine gajnis nenion.

La Triangulo de Tristo (The Triangle of Sadness) spertis en 2022, laŭ mi, nemerititan sukceson. Ĝi rikoltis aron da premioj, kio nur indikas, ke la ambicinivelo por satiro nuntempte ne estas tro alta. Ni rigardu iomete la karieron de Östlund. En 2011 li prezentis polemik-vekan filmon Play pri elmigrantaj buboj, kiuj ĉasas svedajn samaĝulojn. Tiam li estis aŭdace ĉe la bordo de politika nekorekteco. En 2014 venis Turisto (la internacia titolo estis Force Majeure), kies temo estis la ridindeco de la moderna skandinava viro. En 2017 sekvis La Kvadrato (The Square) pri la ridindeco de la moderna arto, kaj en 2022 la trilogio finiĝis per satiro pri la ridindeco de riĉuloj. Haha. La Triangulo de Tristo estas en tri ne tro koheraj partoj. En la unua ni renkontas du modelulojn, Yaya kaj Carl. En tiu mondo viroj ne estas aŭtomate alfa-maskloj kaj tial ili debatas daŭre pri siaj roloj. Tiu parto eble havas la plej mordan satiron kaj distran kvaliton. En la dua parto ili estas kiel interretaj famuloj invititaj al krozŝipo. Tiu parto finiĝas per lavango da vomo (jes!) kaj pereo de la ŝipo. Eble mezlernejaj knaboj trovas tion amuza. La tria parto konkludas sur fora insulo, ke ĉiuj homoj povas esti merduloj. Tiu filmo gajnis la Oran Palmon en Cannes kaj ankaŭ klopodis esti la plej bona ĉe Oskaro. Ĝi estis eĉ nonumita. Satiro estu pli ol farso.

Virinoj parolantaj (Women Talking) de Sarah Polley estas pli trankvila kaj digna filmo. En fora religia komunumo viroj kutime perfortas virinojn. Post certa incidento ili debatas, kion ili faru: ĉu resti, ĉu opozicii kontraŭ la viroj aŭ ĉu foriri. La temo eble estas tro for por modernaj virinoj, sed ni almenaŭ povas atesti elstaran aktoradon.

En The Fabelmans Steven Spielberg rakontas sian vojon al fama reĝisoro. Kompreneble li havas pliajn rimedojn ol la barata knabo pri kiu mi parolis antaŭe. Spielberg ankaŭ rakontas pri la konflikto inter siaj gepatroj kaj la komplika rilato al sia patro. Tre persona, tre spektinda filmo.

Post la ceremonio mi devis froti miajn okulojn. La filmoj, kiuj por mi estis la plej bonaj en la listo, gajnis entute nul premiojn, jes: neniom!

La Mortanĝeloj de Iniŝerin (The Banshees of Inisherin) de Martin McDonagh estas tre nigra komedio pri la fino de amikeco. Iun tagon Colm anoncas al Pádraic, ke ili ne plu estu amikoj, ĉar tiu estas tro teda. Li ne plu volas pasigi tempon en la loka drinkejo, sed dediĉi sian vivon al arto. Padráic volas savi la amikecon, sed la situacio akriĝas. La filmo montras inter alie la senraciecon de homaj konfliktoj.

Tár de Todd Fields laŭ la juĝoj de la Akademio ne meritis eĉ premion por la plej bona ĉefaktorino, kio estas evidenta misdecido. Tár estas intensa dramo pri fikcia dirigentino, pri la rilato inter arto kaj artisto kaj nelaste pri la responso de artisto por siaj agoj. Eble ĝi estis tro kompleksa por la nova juĝantaro.

Ĉio, Ĉie, Ĉiuj Samtempe de la “Daniel’oj”, ricevinta la ĉefpremion, estas interesa, fantaziplena kaj amuza filmo. Ĝi ludas kun sciencfikciaj metaforoj, inventas paralelajn alternativajn mondojn kun abunde da turniĝoj, ke mi iam perdiĝis lace en iu fora universo. Eble tio jam indikas, ke estonte popularĝenraj filmoj povas paradi kiel la plej bona de la jaro. Mi, tamen, ankaŭ estonte volas trovi dramon kaj substancon sur la “arĝenta ekrano”, eble ĉar mi estas maljuna blankhaŭta viro.

Wolfgang Kirschstein

La plej supra foto: Stephanie Hsu kiel Joy Wang en la Oskare premiita filmo.

Legu ankaŭ:
Kirschstein W. Oskaro – ne plu tiom blanka?
Kirschstein W. Kaj la gajnanto estas…
Kirschstein W. La plej bonaj filmoj de la jaro

Ĉi tiu artikolo aperis en la marta (printempa) eldono de La Ondo de Esperanto (2023).
Ĉe represo aŭ citado bonvolu nepre indiki la fonton:
Papere: La Ondo de Esperanto, 2023, №1 (315).
Rete: La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/06/kirschstein-4

The post En la mondo blovas nova vento appeared first on La Ondo de Esperanto.

Homoj enketas pri ĉiaj temoj. Supozeble, enketoj helpas la homojn pli bone kompreni nian mondon. Sed foje rezultas de iu enketo la jena demando: “Kion oni povas konkludi de tiaj datumoj?”

Je la 1a de junio 2023 al la 108a Universala Kongreso de Esperanto, kiu okazos de la 29a de julio ĝis la 5a de aŭgusto 2023 en Torino (Italio), aliĝis 1075 homoj el 61 landoj. Plej multe da aliĝintoj (176) estas el Francio, sekvas la kongreslando Italio kaj Germanio.
Vidu ĉi-sube la liston de la unuaj dek landoj laŭ la aliĝlisto; interkrampe estas la nombroj je la 22a de aprilo:

176 Francio (166)
107 Italio (103)
97 Germanio (95)
60 Pollando (55)
50 Koreio (49)
45 Hispanio (42)
44 Usono (42)
42 Brazilo (35)
40 Belgio (38)
33 Japanio (31)

Estas registritaj nur ses aliĝoj el Ruslando, nur kvar el Ukrainio, kaj nur tri el la venontjara kongreslando Tanzanio.

Ĉu 1075 estas multe? Vidu la tabelon de ĉiuj UKoj, okazintaj en la 21a jarcento.

UK	Jaro	Urbo	Ŝtato	Aliĝintoj
UK-86	2001	Zagrebo	Kroatio	1691
UK-87	2002	Fortalezo	Brazilo	1484
UK-88	2003	Gotenburgo	Svedio	1791
UK-89	2004	Pekino	Ĉinio	2031
UK-90	2005	Vilno	Litovio	2344
UK-91	2006	Florenco	Italio	2209
UK-92	2007	Jokohamo	Japanio	1901
UK-93	2008	Roterdamo	Nederlando	1845
UK-94	2009	Bjalistoko	Pollando	1860
UK-95	2010	Havano	Kubo	1002
UK-96	2011	Kopenhago	Danio	1458
UK-97	2012	Hanojo	Vjetnamio	866
UK-98	2013	Rejkjaviko	Islando	1034
UK-99	2014	Bonaero	Argentino	706
UK-100	2015	Lillo	Francio	2698
UK-101	2016	Nitro	Slovakio	1252
UK-102	2017	Seulo	Sud-Koreio	1173
UK-103	2018	Lisbono	Portugalio	1567
UK-104	2019	Lahtio	Finnlando	917
UK-105	2020	Montrealo	Kanado	Nuligita
UK-106	2021	Belfasto	Britio	Nuligita
UK-107	2022	Montrealo	Kanado	859
UK-108	2023	Torino	Italio	Pli ol 1075

La Torina UK laŭ la nombro da aliĝintoj jam superis la kongresojn en Bonaero (706), Montrealo (859), Hanojo (866), Lahtio (917), Havano (1022) kaj Rejkjaviko (1034). Probable ĝi superos ankaŭ la Seulan (1195) kaj eble eĉ la Nitran (1252), sed dume la aliĝintaro al UK-108 ne atingis eĉ duonon de la aliĝintaro al UK-91, laste okazinta en Italio kun 2209 aliĝintoj.

Ekde la 1a de aprilo por la t. n. A-landoj la aliĝtarifo estas 290 eŭroj por individuaj membroj de UEA kaj 360 eŭroj por ne individuaj membroj. Aliĝu rete ĉe https://uk.esperanto.net/2023.

Aleksander Korĵenkov

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo La Ondo de Esperanto.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/06/torino-15

The post UK-108: 1075 aliĝintoj el 61 landoj appeared first on La Ondo de Esperanto.

Fine de aprilo, grupo de francaj lernantoj kun sia instruisto, esperantisto Emmanuel Desbrières, vizitis lernejon en la slovena urbo Koper. La vizito estis organizita de Peter Grbec, kiu instruas en tiu lernejo kaj ankaŭ gvidas tie Esperanto-kurson. Estas nur dudek kilometroj inter Koper kaj Triesto, ĉe la du flankoj de la limo inter Slovenujo kaj Italujo. La filmeto montras la kunvenon de francaj kaj slovenaj studentoj en la lernejo en Koper, kaj poste iliajn ekskursojn al diversaj vidindaĵoj en ambaŭ flankoj de la landlimo. Dum vizito al Triesto ili estis akompanataj de Elda Doerfler kaj Edvige Ackermann.

AFP via Getty Images 01/06/2023 En antaŭnelonga raporto , IndustriALL kaj la IOL emfazas la malobservadojn de la laboristaj rajtoj en la atomcentralo de Zaporiĵo kaj en la urbo Enerhodar, dum la milito de Rusio kontraŭ Ukrainio daŭras. Kolektante informojn...

Kelkaj homoj ricevas aparte ofte pikojn de kuloj. Tio estas kaŭzata precipe de ilia odoro. Novaj studaĵoj montras kiuj odoraj substancoj estas ŝatataj de kuloj - kaj kiuj odoroj forpuŝas ilin.

BrazilMuzika Klubo estas reta abonklubo kiu ofertas aliron al multe pli larĝa enhavo ol la retejo “Brazila Kolekto”. Ĉe la Klubo vi havos aliron al specialaj intervjuoj, ekskluzivaj muzikvideoj, premieroj, ĉiumonata interreta renkontiĝo por aŭskulti, ludi kaj paroli pri muziko, kaj eĉ unika Terminaro de fakaj vortoj pri brazila muziko.

Se vi amas brazilan muzikon en Esperanto, ĉi tiu servo estas por vi.

Klarigoj de Flavio Fonseca, la kreinto de la klubo: https://youtu.be/tUY2hbyJNLo
Kiel navigi tra BrazilMuzika Klubo: https://youtu.be/uxh8gZJyCkY
Aliĝu kaj abonu ĝin ĉe https://bit.ly/brazilmuzikaklubo

Fonto: https://www.vinilkosmo-mp3.com/

The post BrazilMuzika Klubo: Por amantoj de brazila muziko en Esperanto appeared first on La Ondo de Esperanto.

(ROVENA ROSA / AGENCIA BRASIL / AFP) 31/05/2023 Bildo: Manifestacio de reprezentantoj de la brazilaj indiĝenaj Mimbiaoj en San-Paŭlo la 3an de majo 2023, por sia rajto al demarkacio. Laŭ la sciencistoj, la demarkacio de la indiĝenaj teroj estas esenca...

Stela, sed vi estas ankoraŭ juna! Kiom multfoje mi aŭdas tiun ĉi aserton. Ĉefe, ke por multaj homoj mi estas …

Legi plu →

La morna realeco estas trajto de la gazetara libereco en Egiptio

Origine publikigita la Global Voices en Esperanto

Dum la suno komencis subiri vespere de la 20-a de majo 2020 kaj la familio de Shimaa Samy estis okupata prepari sin por la [festo] iftar [eo] dum Ramadano [eo], amasa sekureca taĉmento alvenis al ilia pordo en Aleksandrio [eo]. La batalemaj sekurecaj oficistoj, vestitaj en civilaj vestaĵoj, aperis kvazaŭ ili pretus preventi teruran kaj sinistran terorisman operacon. Tamen, Shimaa Samy estis nek teroristo nek krimulo. Fakte, ŝi prezentis multe pli grandan minacon – ŝi estis ĵurnalisto.

La vojaĝo de Shimaa al antaŭprocesa arestado baldaŭ komenciĝis, kun la senbazaj akuzoj ofte uzataj de la egiptaj aŭtoritatoj por celi aktivulojn, ĵurnalistojn kaj opoziciulojn, pro ilia laŭdira aliĝo al teroristaj grupoj kaj disvastigo de falsaj novaĵoj. En realeco, ŝia vera akuzo estis la laboro kun la Araba Informa Reto por Homaj Rajtoj, jura NRO laboranta pri defendado de esprimlibereco en Egiptio, precipe de gazetara libereco, krom ŝiaj sendependaj ĵurnalismaj agadoj en sociaj retejoj kaj sendependaj gazetoj. Bedaŭrinde, la NRO ekde tiam fermis siajn pordojn.

La rakonto de Shimaa ne estas unika. Egiptio viciĝas je la 168-a loko inter 180 landoj rilate al gazetara libereco. En 2022 Raportistoj Sen Limoj (RSF) nomis ĝin “unu el la plej grandaj malliberejoj en la mondo por ĵurnalistoj”. La subpremo de la registaro kontraŭ la amaskomunikiloj pliiĝis en la pasintaj 5 jaroj, kaj almenaŭ 51 ĵurnalistoj estis malliberigitaj ekde 2018, plejparte pro falsaj motivoj aŭ akuzoj de aparteno al terorista grupo.

Egiptaj aŭtoritatoj daŭre sufokas civitan spacon kaj subpremas pacan malkonsenton. Laŭ raporto en 2022 de Internacia Amnestio, pli ol 600 novaĵretejoj kaj homrajtaj retejoj restas blokitaj. La nombro da politikaj kaptitoj en Egiptio atingis alarman nombron (60 000), inkluzive de ĵurnalistoj, aktivuloj, defendantoj de homaj rajtoj kaj politikaj kontraŭuloj.

En marto 2023, la Komitato pri Homaj Rajtoj de la Unuiĝintaj Nacioj elstarigis kiel la aŭtoritatoj uzis arbitran areston kaj antaŭprocesan areston por puni ĵurnalistojn, defendantojn de homaj rajtoj kaj politikajn kontraŭulojn. Krome, la Monda Raporto de Human Rights Watch de 2023 raportis malhomajn kondiĉojn en egiptaj malliberejoj kaj arestejoj, kie arestitoj estas submetitaj al torturo kaj truditaj konfesoj.

Por la Monda Tago de la Gazetara Libereco, Shimaa Samy parolis kun Global Voices uzinte Signal por prilumi la situacion de la gazetara libereco en Egiptio.

Mariam A (MA): Kiel vi priskribus la staton de gazetara libereco en Egiptio dum la pasinta jaro, kaj ĉu estis iu ŝanĝo rezulte de la fokuso de la internacia komunumo pri homaj rajtoj, gazetara libereco kaj politikaj kaptitoj post la pintkunveno de COP27 kiu okazis en Egiptio ?

Shima Samy (SS): The first answer the comes to mind is “I don't see any journalism.” Maybe it's a habit I've developed to turn tragedy into laughter to overcome bitterness. But let me be more optimistic and say that after it had completely lived on life support, it is now in intensive care, and there is a possibility that it will survive just as much as there is a possibility that it will die.

Is the possibility of its survival linked to the Egyptian regime's recent efforts before COP27 or since Biden's inauguration as US president? Maybe it has been a little affected, meaning we can't deny that some journalists have been released from detention, which undoubtedly brought the pulse back, and there have been some meetings with representatives of the state in which promises were made. However, I think the main reason is the resilience of journalists. They continue to work, write, and publish, clinging to their right to free speech after 10 years of killings, torture, detention, economic threats, and displacement.

Shima Samy (SS): La unua respondo, kiu venas al la menso, estas “Mi ne vidas ĵurnalismon”. Eble estas kutimo, kiun mi evoluigis, ŝanĝi tragedion en ridon por venki amarecon. Sed mi estu pli optimisma kaj diru, ke post kiam ĝi vivis per vivsubteno, ĝi nun estas en stato de intensiva prizorgado [eo], kaj eblas ke ĝi pluvivos same kiel eblos ke ĝi mortos.

Aktivuloj solidare kun la politikaj kaptitoj de Egiptio dum COP27 en Ŝarm el Ŝejĥ [eo]. Novembro 2022. Ekrankopio de videaĵo de The Independant. Justa uzo.

Ĉu la eblo de ĝia supervivo estas ligita al la lastatempaj klopodoj de la egipta reĝimo antaŭ COP27 aŭ post la enoficiĝo de Biden kiel usona prezidento? Eble ĝi estis iom partia, kio signifas, ke ni ne povas nei, ke kelkaj ĵurnalistoj estis liberigitaj el aresto, kaj ke okazis kelkaj renkontiĝoj kun ŝtataj reprezentantoj dum kiuj promesoj estis faritaj. Tamen mi pensas, ke la ĉefa kialo estas la rezistemo de la ĵurnalistoj. Ili daŭre laboras, verkas, publikigas kaj subtenas sian rajton je esprimlibereco post dek jaroj da murdoj, torturoj, malliberigoj, ekonomiaj minacoj kaj delokiĝoj.

MA: Kiel iu, kiu spertis malliberigon pro sia laboro kiel ĵurnalisto, mi scivolas kiel ĉi tiu sperto influis vian aliron al ĵurnalismo kaj vian opinion pri gazetara libereco en Egiptio.

SS: The beauty and curse of journalism in Egypt is that it can lead you to peril, but, any significant experience, no matter how harsh, can make you purer and see deeper. The more difficult the experience, the more it can increase your ability to analyze and describe. My experience of being imprisoned as a journalist created sources for me and visions to address topics that I hadn't considered before.

Even though I regained my freedom a year and a half ago, the situation has unfortunately not improved much. People still need to tread cautiously to fully grasp what is happening. The question that remains unanswered is whether there is a real breakthrough or if there is a hidden agenda behind the scenes. The machinery of oppression is still in place, and arrests are still commonplace. Therefore, I still cannot say clearly how the experience has had an impact on my work.

SS: La beleco kaj malbeno de ĵurnalismo en Egiptio estas ke ĝi povas konduki vin al danĝero, sed ajna signifa sperto, kiom ajn severa, povas igi vin pli pura kaj vidigi vin pli profunde. Ju pli malfacila estas la sperto, des pli ĝi povas pliigi vian kapablon analizi kaj priskribi. Mia sperto esti enkarcerigita kiel ĵurnalisto kreis fontojn por mi kaj viziojn por trakti temojn, kiujn mi antaŭe ne pripensis.

Kvankam mi reakiris mian liberecon antaŭ jaro kaj duono, la situacio bedaŭrinde ne multe pliboniĝis. Homoj ankoraŭ devas esti singardaj por plene kompreni tion, kio okazas. La demando, kiu restas nerespondita, estas ĉu estas vera sukceso aŭ ĉu estas kaŝita tagordo malantaŭ la scenoj. La maŝinaro de subpremo daŭre ekzistas, kaj arestoj oftadas. Tial mi ankoraŭ ne povas klare diri kiel la sperto influis mian laboron.

MA: Kiuj estas la specifaj defioj, kiujn ĵurnalistoj en Egiptio alfrontas kiam ili provas raporti pri delikataj aŭ polemikaj temoj, kaj kiel tiuj defioj ŝanĝiĝis en la lastaj jaroj?

SS: The challenges for journalists in Egypt are numerous, diverse, and interconnected. Journalists find themselves facing society, traditions, religious authority, and, if they go beyond all of that, they face the law.

The laws in Egypt prohibit the discussion of many topics, and journalists fear being charged with blasphemy, incitement, spreading false news, destabilizing the country. Additionally, the subtle charge of protecting family values is often used as a pretext to suppress freedom of expression.

I'm sorry to be negative and say that things have changed for the worse. The law has gone from bad to worse, and above all, it is those who enforce it. In the end, we cannot deny that the culture of Egyptian society as a whole has suffered greatly from the years of closure that we have experienced.

SS: La defioj por ĵurnalistoj en Egiptio estas multaj, diversaj kaj interligitaj. Ĵurnalistoj trovas sin alfrontataj al la socio, tradicioj, religia aŭtoritato, kaj, se ili preterpasas ĉion tion, ili alfrontas la leĝon.

La leĝoj en Egiptio malpermesas la diskutadon de multaj temoj, kaj ĵurnalistoj timas esti akuzataj pri blasfemo, instigo, disvastigo de falsaj novaĵoj kaj malstabiligo de la lando. Krome, la subtila tasko pri protektado de familiaj valoroj ofte estas uzata kiel preteksto por subpremi esprimliberecon.

Mi bedaŭras esti negativa kaj diri, ke aferoj malpliboniĝis. La leĝo iris de malbona al pli malbona, kaj ĉefe, estas tiuj kiuj altrudas ĝin. Fine ni ne povas nei, ke la kulturo de la egipta socio entute multe suferis pro la jaroj de fermiteco, kiujn ni spertis. 

MA: Malgraŭ via pesimismo, ĉu vi vidas ian potencialon por plibonigo rilate al gazetara libereco, precipe pro lastatempaj ŝanĝoj en la Ĵurnalista Sindikato?

SS: Khaled Al-Balshi's victory as the head of the Journalists Syndicate can be likened to the “kiss of life” for Egyptian journalism. Excuse my use of the cliché. It is a much-needed cure for a profession that was previously on life support, as I mentioned at the beginning of the interview.

Al-Balshi's track record speaks for itself, as he is known to support freedoms, champion new faces and young pens, and embrace diverse forms of journalism. 

There was a palpable sense of fear among the old guard at the syndicate upon his victory, they wanted to reassure their supporters that they still had a presence.

Nonetheless, Al-Balshi's triumph marks a significant step towards the change that we have been striving for, where freedom and its pens can flourish and have a meaningful impact. It is time for the fortress of freedoms that once modeled itself after police stations during the previous era, to play a vital role in protecting the profession rather than controlling it.

I am cautiously optimistic about the future, given the complexity of the situation and the strong, often violent confrontations involved. Regrettably, there are individuals determined to turn this into a battle for survival, be it within the syndicate, the profession, or the broader political and social system that freedoms represent.

Disidenta ĵurnalisto Khaled Al Balshy. Ekrankopio de videaĵo de reto Rasd. Justa uzo.

SS: La venko de Khaled Al-Balshi kiel estro de la Ĵurnalista Sindikato povas esti komparata kun la “kiso de vivo” por la egipta ĵurnalismo. Pardonu mian uzon de kliŝo. Ĝi estas tre bezonata kuraco por la profesio, kiu antaŭe vivis per vivsubteno, kiel mi menciis komence de la intervjuo. 

La historio de Al-Balshi parolas por si mem, ĉar li estas konata pro sia subteno de liberecoj, novaj vizaĝoj kaj junaj ĵurnalistoj, kaj diversaj formoj de ĵurnalismo.

Estis palpebla sento de timo inter la maljuna membraro ĉe la sindikato post lia venko, ili volis trankviligi siajn subtenantojn ke ili ankoraŭ ĉeestas.

Tamen, la triumfo de Al-Balshi markas signifan paŝon al la ŝanĝo, kiun ni alstrebis, kie libereco kaj ĝiaj ĵurnalistoj povas prosperi kaj havi signifan efikon. Estas tempo, ke la fortikaĵo de liberecoj, kiu siatempe formis sin laŭ la policejoj de la antaŭa epoko, ludu esencan rolon por protekti la profesion prefere ol kontroli ĝin.

Mi estas singarde optimisma pri la estonteco, pro la komplekseco de la situacio kaj la fortaj, ofte perfortaj konfrontiĝoj enplektitaj. Bedaŭrinde, ekzistas celkonsciaj individuoj kiuj volas igi tion lukto por supervivo, ĉu ene de la sindikato, la profesio, aŭ ene de la pli larĝa politika kaj socia sistemo kiun la liberecoj reprezentas.

Verkita de  Mariam A. Tradukita de  Herman Dekeŭnink · Vidu originalan artikolon [en]

Kiam Anna proponis al mi la taskon redakti la filmo-rubrikon por uea.facila, mi tre volonte akceptis. Kiel lingvoinstruanto, kaj eĉ kiel iama lingvolernanto, mi konsideras filmojn ege gravaj por lernantoj. En filmoj oni vidas la rolantojn, aŭdas iliajn voĉojn, oni estas preskaŭ inter ili. Tiel la temo fariĝas pli komprenebla. La spektantoj povas sekvi la okazaĵojn, vidas mem la scenojn, kaj pli rapide komprenas la tuton. Mia ideo estas, ke la filmoj por uea.facila estu kiel eble plej diversaj laŭ temoj, ĝenroj kaj facileco. Tiel ili taŭgos por ĉiuj niveloj de lernantoj kaj lingvopraktikantoj. Mi deziras atingi spektantojn kun diversaj lingvoniveloj: de la nespertaj komencantoj ĝis tiuj, kiuj kapablas plenumi la plej malfacilajn taskojn. Tial ni montras per steletoj la facilecon de la proponitaj filmetoj. La taksadon de la facileco plej ofte faras mi, sed mi ankaŭ tre volonte akceptas la opiniojn de la spektantoj. Jen miaj konsideroj: kiom da “malfacilaj” vortoj troviĝas en la teksto, la konstruo de la frazoj, la rapideco de la elparolo, la akĉento, kaj ĉu estas Esperanta subteksto. Mi klopodas kolekti filmojn kun diversaj temoj kaj ĝenroj: raportojn, intervjuojn, artajn filmojn, amuzajn filmojn, fabelojn, kantojn, poemojn. Indas ekkoni elstarajn esperantistojn, verkistojn, muzikistojn, kaj gravajn eventojn en nia movado. Krome estas interese lerni pri fremdaj kutimoj kaj landoj ekster la nia. Per filmetoj pri literaturo, natursciencoj, tekniko, arkitekturo, ktp, ni akiras ne nur multajn novajn vortojn, sed ankaŭ la kapablon esprimi nin pri diversaj temoj. Kondiĉe, kompreneble, ke la filmeto estas “bona”. Kion tio signifas? Ĝi estu ĝuinda, ĝi kaptu kaj tenu la atenton de la spektanto. Neinteresa filmo, eĉ se senerara, ne povas ligi nin al la ekrano. Kaj tre gravas, ke ĝi estu komprenebla. Prefere sen ĝenaj gramatikaj eraroj, en normala parolritmo, kun sufiĉe simplaj frazoj, sen tro da nekonataj vortoj, kaj sen forta akĉento. Bedaŭrinde malofte troveblas en la reto filmeto sen gramatika eraro. Foje mi demandas min, kial oni ne kontroligas la tekston antaŭ ol fari la filmon. Se la eraroj estas multaj, aŭ tro okulfrapaj, kun bedaŭro mi devas rezigni pri la filmo. Mi bonvenigas filmetojn pri niaj klasikaĵoj, kaj ankaŭ verkojn de nuntempuloj: multe da ridigaj rakontetoj, belaj poemoj, kortuŝaj noveloj naskiĝis en Esperanto. Bonŝance, inter ni troveblas tre talentaj filmistoj, kaj mi esperas trovi multajn novajn bonajn filmojn por nia publiko. Judit Felszeghy

Mi deziras ĉi foje kune fokusigi niajn pensojn sur tikla temo: hazardaj koincidoj, kiuj okazas en nia vivo kaj surprizas aŭ eĉ mirigas nin.

Pensu momenton! Kiom da diversaj rendevuoj spektas ĉiutage la stratoj kaj placoj de ĉiu urbo? Rendevuoj inter amikoj, parencoj, kolegoj, enamiĝintoj (enviinde bonŝancaj!), rivaloj ...

Tiom da rendevuoj por tiom da malsimilaj kialoj. Rendevuoj ja malsimilaj sed ofte aranĝitaj en la samaj lokoj: ĉar temas pri allogaj renkontopunktoj aŭ simple komfortaj kaj tradicie kutimaj.

Oni tute ne miras pro hazardaj renkontiĝoj dum rendevuoj, samtempe kaj senrilate aranĝitaj en tiaj lokoj.

Kiaj do estas la koincidoj, kiuj kaŭzas al ni senton de "miro"? Ĉu homa miro pro iu ajn stranga koincido estas pravigita? Eĉ eta filozofieca pridiskuto nepre postulas akuratan difinon de konceptoj rilataj al specifaj terminoj, aparte kiam ilin oni uzas en ĉiutaga vivo.  

Unue, la termino hazardo: ĝi difinas supernaturan forton, kiun oni rigardas kiel kaŭzon de la okazaĵoj (favoraj aŭ malfavoraj) neantaŭvideblaj kaj sendependaj de nia volo; multajn aferojn oni atribuas al hazardo.

Due, la termino koincido: ĝi indikas la fakton, ke du okazaĵoj okazas en la sama momento. Ekzemple: en la stacidomo okazas trajnkoincidoj kaj la elirhoroj de miaj genepoj el la lernejoj koincidas.

Sed pli preciza kaj interesa estas la difino de hazarda koincido, kiel la renkontiĝo de du nedependaj kaŭzaj serioj. Por klarigi tion jen ekzemplo:

    * Pluvegas kaj ventegas ekstere, kaj iom post iom, iu tegolo povas malkroĉiĝi de
      mia tegmento. Tio estas kaŭza serio.
    * Post la pluvo, mi deziras promeni, tio ankaŭ estas kaŭza serio, sed alitipa.
    * Sed, se tiuj du kaŭzaj serioj renkontiĝas, tegolo falos sur mian kapon, kaj tio ja
      estos "hazarda koincido".

Do resume, jen pli preciza difino: hazarda koincido ekestas, kiam kaŭzaj serioj renkontiĝas KAJ en la tempo KAJ en la spaco. Matematikistoj emas averti nin kontraŭ naivaj miskomprenoj: ili firme asertas, ke plejofte temas nur pri probablokalkulo kaj aparte pri eventoj kun tre malgranda probableco.

Tamen, el la filozofia kaj psikologia vidpunktoj, hazardaj koincidoj, aŭ la tiel nomataj sinkronaj destinoj, estas eventoj ŝajne hazardaj, kiuj prisemas nian vivon.

Hazardaj koincidoj estas ofte la temo de metafizikaj pridiskutoj rilataj al antaŭdestino, libera volo, ekzisto de destino ktp.  Iuj kunigas tiun temon kun ekzotaj aŭ paranormalaj spertoj propraj al kulturo perceptita kiel orienta; interalie la temo de sinkronaj destinoj fariĝis populara kaj moda dank' al disvastiĝo de la filozofio "Nova Epoko" aŭ "Nova Erao" (angle: "New Age").

Nia esperanta jerusalema poeto, Mikaelo Giŝpling, skribis en unu el siaj poemoj:

...
Nur en hazarda varianto
prezentas sin la Providenc'
De multaj fortoj rezultanto,
De multaj agoj konsekvenc',
De multaj vojoj koincido...
Kaj vana estas nia fido
Pri dia volo kaj destin'...
Laŭ striktaj leĝoj universaj
En manieroj plej diversaj
Hazardo blinda regas nin.

(Laŭ difine, "Providenco" estas "Saĝa regado de Dio super la aferoj de la mondo kaj de la homoj").

Oni povas simple kaj naive preterlasi kaj ignori travivaĵojn bazitajn sur hazardaj koincidoj. Sed oni povas ilin konsideri kiel mesaĝojn el la universo, kiuj ĝustvalore kaj ĝustsignife interpretitaj, povas nin alirigi al nia senlima potencialo, plibonigi nian vivon je materia, emocia, korpa kaj spirita nivelo.

Post mallonga pripensado, ĉiu el ni povas malkovri en sia vivo, reala aŭ sonĝa,  hazardajn koincidojn, unuavide sensignifajn sed kies signifo povus troviĝi pli funde en nia subkonscia konduto.

La ĉefa parto de la biblioteko Hodler de UEA nun formale troviĝas en la posedo de la Nacia Biblioteko de Pollando en Varsovio. Pli frue la arkivo de UEA kaj parto de la biblioteko estis transdonitaj al Aŭstria Nacia Biblioteko en Vieno.

Duncan Charters, Pascal Dubourg Glatigny, Tomasz Makowski kaj Piotr Gliński interparolas lige kun la ceremonio. Foto: Pola ministerio pri kulturo kaj nacia heredaĵo.

Kun ĉeesto de la pola vicĉefministro kaj ministro pri kulturo kaj nacia heradaĵo Piotr Gliński, en la sidejo de la Nacia Biblioteko de Pollando lunde okazis ceremonio pri transdono de la biblioteka kolekto de UEA.

Al Varsovio alvenis pli ol 7 tunoj da libroj, revuoj, poŝtkartoj kaj aliaj arkivaĵoj, kiuj dokumentas la historion de Esperanto ekde ĝia komenco ĝis hodiaŭ.

Inaŭgurante la solenaĵon, doktoro Tomasz Makowski, direktoro de la Nacia Biblioteko, rimarkigis, ke temas pri unu el la plej grandaj kaj kompletaj kolektoj pri la monda historio de la Esperanto-movado.

Aliflanke li aldonis, ke por poloj ĝi estas parto de la propra historio kaj heredaĵo, ĉar temas pri lingvo, kiu sian komencon havas ĉi tie.

La direktoro rakontis pri loĝistikaj defioj, kiujn alfrontis laborantoj de la Nacia Biblioteko kaj volontuloj de UEA dum la efektivigado de pakado kaj transporto. La Biblioteko planas unuavice katalogi la kolekton kaj, kiam tio pretos, eldoni papere la katalogon.

Aldone, la biblioteko intencas ciferecigi la materialojn kaj enlistigi la Hodler-bibliotekon al la Memoro de la Mondo de Unesko. Por helpi realigi ĉi tiujn celojn, la Biblioteko dungis spertan Esperanto-parolantan kuratoron, Gabriela Skonieczna, kiu laboros pri la kolekto.

Tomasz Makowski kaj Duncan Charters subskribas la dokumenton pri la transdono de la kolekto. Foto: Pola ministerio pri kulturo kaj nacia heredaĵo.

Ĉeestante la ceremonion, vicĉefministro Piotr Gliński atentigis pri la unikeco kaj aparta valoro de la kolekto, kiu, danke al ĉi tiu donaco, trafas al la pola Nacia Biblioteko.

– La Nacia Biblioteko ekde hodiaŭ fariĝas centro pri dokumentado de Esperanto, diris la ministro.

Li esprimis la deziron, ke la unika kolekto, sub kompetenta prizorgo de la Nacia Biblioteko, estu plene uzata ne nur de esploristoj kaj specialistoj, sed ankaŭ de amantoj kaj kontinuantoj de la ideo de Esperanto.

Pri la ideo de Esperanto, viĉefministro Gliński rimarkigis, ke ĝi jam estas parto de la pola nacia heradaĵo.

La prezidanto de Universala Esperanto-Asocio, Duncan Charters, esprimis ĝojon pri tio, ke la kolekto revenas al la fonto ‒ al la loko, kie Esperanto naskiĝis.

– Gravas, ke Esperanto estas parto de heredaĵo ne nur nacia de poloj, sed ankaŭ internacia kultura heredaĵo, li atentigis.

– Universala Esperanto-Asocio ĝojas, ke ĝi trovis bonan hejmon por ĉi tiu kolekto, li aldonis, rimarkigante, ke la asocio esperas, ke la pola Nacia Biblioteko povos plej bone konservi ĉi tiun kolekton.

Aperis televida raporto pri la transdono.

La ceremonion sekvis seminario pri la signifo de Esperanto kaj la kolekto de Hector Hodler.

Pascal Dubourg Glatigny, esplordirektoro de la Franca Nacia Centro por Esplorado, kiu havis ankaŭ aparte gravan rolon en la transdona procezo, prezentis la prelegon ”La defio konservi transnacian heredaĵon: la futuro de kolekto Hodler”.

Ida Stria el la Varsovia Universitato parolis pri la disponebleco de Esperantaj bibliotekaj kolektoj el lingvistika perspektivo.

Pri la unuaj Esperantaj lernolibroj kaj vortaroj kaj iliaj aŭtoroj rakontis Denis Eckert en sia prelego ”Varsovio kiel deirpunkto por la disvastigo de lingvo internacia”.

Pri ligo inter Esperanto kaj muzikscienco prelegon prezentis Marek Nahajowski el la Muzika Akademio en Lodzo.

La ceremonio okazis dulingve ‒ en la pola kaj en Esperanto ‒ kaj akompanis ĝin ekspozicio de elektitaj materialoj el la kolekto. Pri la evento raportis interalie la regiona televido TVP3 en sia informprogramo Express regionów. Krome, presagentejan komunikon de la Biblioteko republikigis pluraj retpaĝoj.

Łukasz Żebrowski

Pli pri la temo: Biblioteko Hodler iros al Pollando

En la transdonita kolekto krom libroj troviĝas ankaŭ alispecaj objektoj. Kelkaj elektitaj eroj estis ekspoziciitaj lige kun la ceremonio. Foto: Natalia Żebrowska

Foto: Natalia Żebrowska

Foto: Natalia Żebrowska

Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO), kunlabore kun la Konsilio de Eŭropo (KdE), organizas la internacian seminarion “Partoprenu! Plibonigante junularan civitan spacon per pli fortaj junularaj organizoj”. La seminario donos la eblon al 20 junuloj loĝantaj en unu el la 46 membroŝtatoj de Konsilio de Eŭropo diskuti kaj lerni pri la temo kiel plibonigi junularan civitan spacon per pli fortaj junularaj organizoj. Per la seminario, la partoprenantoj havos la eblon:

• Lerni pli pri la temo de junulara civita spaco rilate al junularaj organizoj kaj demokratiaj sistemoj;
• Evoluigi siajn kompetentecojn kiel junaj aktivuloj kaj aktivaj civitanoj en siaj lokaj socioj dum organizado de agadoj de, kun kaj por junuloj;
• Esplori la rolon de junularaj organizoj por vastigi junularan civitan spacon en siaj respektivaj landoj kaj en la tuta Eŭropo;
• Konektiĝi kun aliaj aktivuloj de junularaj organizoj tra Eŭropo kaj konstrui reton de samideanoj por plu kunlabori en la estonteco;
• Produkti ilaron kun ekzemploj de agadoj por promocii junularan civitan spacon disvastigenda inter junularaj organizoj kaj gejunuloj ĝenerale.

Ni serĉas 20 junulojn! Ĉu vi interesiĝas? Tial, jen la kondiĉoj por kandidatiĝi:

• Esti entuziasma junulo, kiuj aĝas inter 18 kaj 35 jarojn;
• Loĝi en membroŝtato de la Konsilio de Eŭropo (vi povas trovi la liston ĉi tie);
• Esti membro de TEJO;
• Kapabli ĉeesti la tutan seminarion;
• Preti dormi en 4-lita ĉambro;
• Respekti diversecon kaj fervore lernemi;
• Esti interesitaj pri plibonigi junularajn civitajn spacojn per pli fortaj junularaj organizoj.;
• Aktivemi pri junulara agado.

La partopreno kostas 55 eŭrojn po persono, pagota al TEJO. La loĝado, manĝado, kaj la kotizo de la IJK (ne kromkotizo aŭ aldonaj kostoj) estos kovritaj de la seminario. Aldone, TEJO repagos ĝis 150 eŭrojn por vojaĝkostoj. La partoprenantoj respondecos pri sia propra asekuro.

La aranĝo okazos de sabato, la 5a de aŭgusto (alventago) ĝis sabato, la 12a de aŭgusto (forirtago) en Lignano Sabbiadoro, Italio. La labortagoj de la seminario estas de la 6a ĝis la 10a de aŭgusto 2022.

Dum la 5 labortagoj, la seminario daŭros 6–6,5 horoj da seminario tage kaj vi havos spacon por ĝui la restantan tempon dum la IJK.

Vi povas kandidatiĝi plenigante la jenan formularon antaŭ la 15a de Junio 2023. Se vi havas dubojn aŭ demandojn, ne hezitu kontakti David je davidruizsanchez00@gmail.com por ricevi respondojn kaj klarigojn.

Aldone, TEJO grave taksas diversecon kaj provizi egalajn ŝancojn. Ni aparte instigas la kandidatiĝon de ĉiuj eblaj kandidatoj plenumantaj la kondiĉoj, sendepende de genro aŭ handikapeco. En tiu lasta kazo, bv. priskribi kiel via handikapo povas estigi specialajn bezonojn, kaj ni strebos trovi solvon por vi.

Fonto: https://www.tejo.org/partoprenu-seminario-ijk2023/

The post Partoprenu seminarion en Italio pri junulara civita spaco appeared first on La Ondo de Esperanto.

Agencja Wyborcza.pl via REUTERS 30/05/2023 La grupo enkalkulas 20 ĝis 30 personoj, inter kiuj 11 infanoj. La polaj ĉebordaj gardistoj asertas, ke ili troviĝas ekster ĝia jurisdikcio. Kaj la belorusoj ne lasas ilin eniri sur sian teritorion. Grupo de migrantoj,...

Tutmonda Esperantista Junulara Organizo (TEJO), kunlabore kun la Konsilio de Eŭropo (KdE), organizas la internacian seminarion Partoprenu! Plibonigante junularan civitan spacon per pli fortaj junularaj organizoj. La seminario donos la eblon al 20 junuloj loĝantaj en unu el la 46 membroŝtatoj de Konsilio de Eŭropo diskuti kaj lerni pri la temo kiel plibonigi junularan civitan spacon per pli fortaj junularaj organizoj. Per la seminario, la partoprenantoj havos la eblon:

• Lerni pli pri la temo de junulara civita spaco rilate al junularaj organizoj kaj demokratiaj sistemoj;
• Evoluigi siajn kompetentecojn kiel junaj aktivuloj kaj aktivaj civitanoj en siaj lokaj socioj dum organizado de agadoj de, kun kaj por junuloj;
• Esplori la rolon de junularaj organizoj por vastigi junularan civitan spacon en siaj respektivaj landoj kaj en la tuta Eŭropo;
• Konektiĝi kun aliaj aktivuloj de junularaj organizoj tra Eŭropo kaj konstrui reton de samideanoj por plu kunlabori en la estonteco;
• Produkti ilaron kun ekzemploj de agadoj por promocii junularan civitan spacon disvastigenda inter junularaj organizoj kaj gejunuloj ĝenerale.

Ni serĉas 20 junulojn! Ĉu vi interesiĝas? Tial, jen la kondiĉoj por kandidatiĝi:

• Esti entuziasma junulo, kiuj aĝas inter 18 kaj 35 jarojn;
• Loĝi en membroŝtato de la Konsilio de Eŭropo (vi povas trovi la liston ĉi tie);
• Esti membro de TEJO;
• Kapabli ĉeesti la tutan seminarion;
• Preti dormi en 4-lita ĉambro;
• Respekti diversecon kaj fervore lernemi;
• Esti interesitaj pri plibonigi junularajn civitajn spacojn per pli fortaj junularaj organizoj.;
• Aktivemi pri junulara agado.

La partopreno kostas 55 eŭrojn po persono, pagota al TEJO. La loĝado, manĝado, kaj la kotizo de la IJK (ne kromkotizo aŭ aldonaj kostoj) estos kovritaj de la seminario. Aldone, TEJO repagos ĝis 150 eŭrojn por vojaĝkostoj. La partoprenantoj respondecos pri sia propra asekuro.

La aranĝo okazos de sabato, la 5-a de Aŭgusto (alventago) ĝis sabato, la 12-a de Aŭgusto (forirtago) en Lignano Sabbiadoro, Italio. La labortagoj de la seminario estas de la 6-a ĝis la 10-a de Aŭgusto 2022.

Dum la 5 labortagoj, la seminario daŭros 6 – 6,5 horoj da seminario tage kaj vi havos spacon por ĝui la restantan tempon dum la IJK.

Vi povas kandidatiĝi plenigante la jenan formularon antaŭ la 15-a de Junio 2023. Se vi havas dubojn aŭ demandojn, ne hezitu kontakti David je davidruizsanchez00@gmail.com por ricevi respondojn kaj klarigojn.

Aldone, TEJO grave taksas diversecon kaj provizi egalajn ŝancojn. Ni aparte instigas la kandidatiĝon de ĉiuj eblaj kandidatoj plenumantaj la kondiĉoj, sendepende de genro aŭ handikapeco. En tiu lasta kazo, bv. priskribi kiel via handikapo povas estigi specialajn bezonojn, kaj ni strebos trovi solvon por vi.

The post Partoprenu seminarion en Italio pri junulara civita spaco appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Ankaŭ ĉi jare, do post la fino de la dua jaro de sabataj sesioj en la reto ni havas la ĝojon oferti surlokajn, ervajn programerojn por la partoprenantoj de la Universala Kongreso. Ni ne havas ankoraŭ la precizan tempon de la programeroj, tamen venu listo de la plano, ke vi povu jam nun noti kion serĉi en via kongresa libro!

La artikolon ni ĝisdatigos per la datoj kaj tempoj tuj kiam ni ricevos konfirmon de la organizantoj.

Movada foiro – sabato vespere

La Kongreso komenciĝas per prezentado de diversaj organizoj kaj asocioj de ĉirkaŭ la mondo, kaj la unuan fojon ankaŭ Bobelarto havos sian propran tablon kun verktaskoj, instigoj por engaĝiĝi al Esperanto-literaturo! Venu kaj vizitu nian tablon!

Premi-ceremonio de la dua Interkultura Novelo-Konkurso – plano: dimanĉe posttagmeze

En tiu ĉi horo ni anoncas la ok gajnintojn de la dua Interkultura Novelo-Konkurso. Bobelarto ankaŭ oficiale lanĉas la novelaron kun la verkoj de la finalistoj: La lasta vojaĝo de Cezaro kaj aliaj noktaj aventuroj, kiun la partoprenantoj de la Universala Kongreso povos senpage ricevi dum la kongreso. Ni tre atendas povi transdoni la premiojn al la partoprenantoj kiuj surloke povos ĉeesti kaj ĝenerale informi la publikon pri kiuj verkistoj meritas specialan atenton!

Bobelarto ekskurso por verkistoj al la urbocentro de Torino – lunde antaŭtagmeze 9:00-12:00

Dum tiu ĉi ekskurso la celo estas, ke verkistoj renkontiĝu por mallonga promenado al la urbocentro de Torino por inspiriĝi verki. Do, okazos vera, komuna verkado fine de la promeno, do papero-skribilo (aŭ tekkomputilo) bezonatas por partopreni tiun ĉi programeron. Ĝi estas memkompreneble malferma por ĉiuj verkistoj, do se vi ankoraŭ neniam partoprenis verksesion de Bobelarto rete, nun estas ŝanco persone engaĝiĝi al nia verkema spirito. La plano estas komuna tagmanĝo (eventuale ankaŭ komuna matenmanĝo – laŭ interkonsento) en la urbo post la ekskurseto kaj komuna revenado al la kongresejo por la posttagmezaj programeroj de la Kongreso.

Legosalono de Bobelarto – plano: marde aŭ ĵaŭde

Ni invitas vin al komuna laŭtlegado de la novelaro La lasta vojaĝo de Cezaro kaj aliaj noktaj aventuroj. Ĉiu partoprenanto legos iomete, la celo estas komune sperti la freŝe lanĉitan novelaron. Bonvolu kunporti vian ekzempleron de la novelaro.

Verksesio de Bobelarto – plano: marde aŭ ĵaŭde

En tiu ĉi verksesio la partoprenantoj ricevos taskon, kies temo rilatas al la tria eldono de la Interkultura Novelo-Konkurso: La sekreta vivo de miaj najbaroj. Prepariĝu por surloke verki mallongan pecon da originala novelo, kiun plulaborante vi eventuale povos konkursigi en la tria INK!

Ni esperas, ke vi partoprenos almenaŭ unu el niaj programeroj en Torino! Ni tre ĝojos renkonti vin kaj povi babiladi surloke.

En la historio de Esperanto oni trovas la ĝeneralan impreson, ke inter la parolantoj de nia lingvo estiĝas preskaŭ aŭtomate ia amikeco kaj solidareco, eĉ se unu ne bone konas la alian. Alivorte: se iu nekonato sin prezentas al vi kiel “samideano”, tiam vi tuj ekkonsideras lin “amiko”. Jen kurioza trajto de komunumo, kiu dum jarcento bezonis tian kunligitecon, por ke la ideo mem de lingvo internacia postvivu. Certe la tiel nomata “interna ideo” de la movado forte kontribuas al tiu fenomeno. Mi rakontu al la karaj legantoj-aŭskultantoj ion, kio okazis al mi antaŭ kelkaj tagoj, por ilustri.

Mi kelkfoje laboris en someraj kaj vintraj ripozaj infantendaroj kiel instruanto de Esperanto kaj edukistino. Tiuj tendaroj estas organizataj de la lingva lernejo “Lingvo por sukceso” en la urbo Ĉeboksaro (Ĉuvaŝio). Pasintjare unu el miaj junaj kolegoj-infangvidantoj, la 17-jara ĉeboksara lernejano Volodja (Vladimir) Petuĥov, ekinteresiĝis pri Esperanto tiomgrade, ke li ne nur prenis de mi dekon da privataj Esperanto-lecionoj, sed en marto 2023 vizitis la ĉi-jaran paroligan esperantistan renkontiĝon APERo-16. Tie li diligente penis ne krokodili, kaj kvankam li estis multe frustrita de la vivo en fremdlingva medio, li decidis dediĉi sian rezult-lernejan projekton al Esperanto. Volodja nun lernas en la 11a, la lasta, klaso de mezlernejo, kaj la defendo de iu projekto estas la nepra postulo por ricevi rajton plenumi la ŝtatajn lernejajn finekzamenojn. Grava subtemo de ajna tia projekto devas esti klarigo pri la praktika valoro de la proponata “produkto”.

Tiam ni rememoris pri la sukceso de la kleriga ILEI-projekto “Unu leciono pri Esperanto por ĉiu lernejano”, kiu kun sukceso pasis en Rusio en la 2019a jaro kaj speciale furoris en Ĉeboksaro, multparte pro la elstara aktivado de la dekklasano Dmitrij Timin – tiama samaĝulo de Volodja. La ideo de la projekto, nomata en Rusio “Unu leciono pri Esperanto por gejunuloj”, estis informi junularon pri ekzisto de Esperanto, pri la lingvaj kaj sociigaj avantaĝoj de la lingvo kaj pri la eblecoj ĝin lerni.

Laborante pri la projekto Volodja faris fulmdemandadon en sia propra klaso pri la informiteco de la gejunuloj pri Esperanto, kiu, nature, evidentiĝis esti malalta. La 31an de marto la projekto “Esperanto – la lingvo, kiu kunigas la homaron” estis prezentita al la projekta komisiono de la ĉeboksara lernejo №41. La ekspertoj alte taksis la prezenton. Al la preleganto estis faritaj multaj demandoj, kaj Volodja ricevis la inviton fari du lekciojn pri Esperanto por lernejanoj kadre de la lerneja semajno de la fremdaj lingvoj.

Sed unu semajno evidentiĝis ne sufiĉa. Volodja metis antaŭ si la celon ĝis la fino de la lernojaro okazigi prezentadojn de Esperanto al maksimume ebla kvanto de la klasoj. Tial la kampanjo daŭris dum 14 tagoj. Ekde la 4a ĝis la 17a de majo Volodja faris siajn 40-minutajn lecionojn pri Esperanto ankoraŭ en sep klasoj: en unu 5a, du 6aj, unu 7a, du 9aj kaj unu 10a. La lecionojn partoprenis ĉirkaŭ 170 diversaĝaj infanoj.

Laŭ la takso de Volodja (konfirmita de multaj fotoj) la aŭskultantoj estis plene admirintaj. La lernejanoj montris grandan atenton kaj sinceran interesiĝon dum la lecionoj. Fine de la prezentado ĉiu infano ricevis informfolion kun kelkaj frazoj en Esperanto, QR-kodon de la gramatiko kaj ligilojn por la memstara lernado de la lingvo. Post la prezentado al la demando “Ĉu vi dezirus ke Esperanto estu instruata en lernejoj?”, ĉiuj klasoj unuanime respondadis “Jes!”.

Volodja rakontas, ke en la lernejo multaj geknaboj nun salutas lin en Esperanto, parolas pri la lingvo en koridoroj kaj eĉ uzas kelkajn frazojn hejme. Unu naŭklasanino sendis al Volodja etan komikson en Esperanto. Ŝi skribis: “Ekde nun mi faros ĉiujn miajn komiksojn en Esperanto. Kaj ĉiuj homoj, kiuj sekvas miajn komiksojn, estos devigitaj lerni Esperanton kune kun mi”.

Volodja konfesas, ke li ne atendis tian ardan reagon. Ĝi multe entuziasmigis lin. Li skribas: “Mi kredas, ke post aliĝo al universitato mi serĉados novajn eblojn rakonti pri Esperanto en diversaj klerigejoj. Eble dank’ al miaj prelegoj al Esperantujo venos novaj miraklaj homoj, kiuj povos disvastigi kaj evoluigi la kreaĵon de Zamenhof. Kaj tiu penso varmigas mian animon”.

Irina Gonĉarova

Legu ankaŭ:
Gonĉarova I. APERo-16: hejma etoso kaj politika neŭtraleco
Gonĉarova I. La lingvo por sukceso: Instruado de Esperanto en someraj infanaj tendaroj
Unu leciono pri Esperanto por ĉiu lernejano en la tuta mondo

Ĝi estas artikolo aperonta en la junia (somera) eldono de La Ondo de Esperanto (2023).
Ĉe represo aŭ citado bonvolu nepre indiki la fonton:
Papere: La Ondo de Esperanto, 2023, №2 (316).
Rete: La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/05/ruslando-46

The post Ĉeboksaro: Cent semoj perdiĝas, sed la cent-unua ekĝermas appeared first on La Ondo de Esperanto.

La rezulto estu plibonigo tra la tuta sistemo

Origine publikigita la Global Voices en Esperanto

La 23-an de majo vespere, Mark Ramotar, kiu gvidas la Buroon pri Korporacia Komunikado de la Gujana [eo] Polico, anoncis, ke la polico petos juran konsilon de la direktoro pri publikaj procesoj (angle Director of Public Prosecutions, DPP) rilate la incendion en la dormejo de mezlernejo Mahdia, kiu kaŭzis la morton de 19 adoleskantoj. La dosiero pri la enketo, kiu supozigas, ke lernantino ekigis la incendion por protesti post kiam ŝia poŝtelefono estis forprenita, sendiĝos al DPP la 24-an de majo. Krom tio, ankaŭ ekzistis supozoj fare de konsilanto pri nacia sekureco, Gerald Gouveia, ke pli aĝa viro, kiu mesaĝis al la telefono, povas esti akuzata pri seksumado kun la neplenaĝulino.

Dum kelkaj raportas, ke la knabino en la aĝo de 14-15 jaroj konfirmis la kriman bruligon, aliaj insistas, ke ŝi ne konfesis. Laŭ fonto de Agence France-Press (AFP), „oni forprenis la telefonon de la knabino, kaj ŝi minacis, ke ŝi bruligos la konstruaĵon, kaj ĉiuj aŭdis tion”. La fajro komenciĝis en la banĉambroj, kie la adoleskanto supozeble ŝprucigis insekticidon sur kurtenon, post kio ŝi ekbruligis alumeton. La fajro rapide disvastiĝis tra la ligna plafono de la konstruaĵo, baldaŭ la tuta loko ekflamis.

Kiel kutime, la dommastrino — kies 5-jara fileto ankaŭ mortis en la fajro — ŝlosis la knabinojn en la dormejo por la nokto por malebligi ilian kaŝan eskapadon. Ŝi poste rakontis al la polico, ke ŝi panikis kaj pro tio ne povis tuj trovi la ŝlosilon de la ĉefa pordo. La fenestroj de la dormejo havis kradojn kontraŭ ŝtelistoj, kio malhelpis fuĝon de la viktimoj, kvankam kelkaj studentoj, inkluzive de la suspektulo, sukcesis eskapi rompinte pordon.

Laŭ la oficiala polica raporto, estis 57 lernantoj en la dormejo en tiu nokto. Dek kvar infanoj mortis surloke pro enspiro de fumo kaj brulaĵoj, pliaj kvin forpasis pro siaj vundoj en malsanulejo, multaj aliaj estis grave vunditaj. El la vunditoj sep restas en malsanulejo, du en danĝera stato. Sekve de la okazaĵo, Gujano ricevis medicinan kaj krimologian subtenon de kaj la kariba kaj la internacia komunumo.

Dum la fajrobrigadestro asertas, ke la brigado venis nur kvar minutojn post la alarmo, aliaj raportoj insistas, ke ĝi bezonis 25 minutojn por alveni. La ministro pri edukado Priya Manickchand diris, ke la ministerio esploras akuzojn pri tio, ke la dormejo ne havis taŭgajn fajroalarmajn sistemojn [eo]: „La rezulto estu plibonigo tra la tuta sistemo”. La tragedio sekvigis revizion de similaj institucioj en la tuta lando, kun alvokoj por granda reformo kaj esplorkomisiono.

Ĝis nun komentoj pri la kazo ĉefe koncentriĝis sur la politikaj kaj organizaj mankoj, kiuj malsukcesis protekti la lernejanojn, kaj ne sur la kulpo de la lernanto, kiu supozeble ekigis la fajron. Letero al la redaktoro de Stabroek News proponas, ke la lando komence enterigu la mortintojn kun respekto, kaj la resto sekvos en sia tempo.

La regione populara instagramulo Know Your Caribbean afiŝis, „Ne eblas tute ĉirkaŭpreni la amplekson de la tragedio, kiu okazis en la lernejo en Gujano”, kaj alvokis sian komunumon helpi en konkreta maniero: „[M]ultaj konigoj en sociaj retoj venas kun parolado pri “niaj pensoj kaj preĝoj”, kondolencoj al la familioj. Ĉi tiuj aferoj estas bonvenaj, sed ne sufiĉas. Bonvolu atenti por vidi kiel ni povas kune subteni ĉi tiujn familiojn”. Kelkaj uzantoj de sociaj retoj tamen daŭre serĉis kulpulojn sur diversaj flankoj.

Dum la lando ankoraŭ penas kompreni la tragedion, ceremonioj por la viktimoj jam okazas, kaj kelkaj el la mortintoj jam estas enterigitaj.

Verkita de  Janine Mendes-Franco Tradukita de  Viatcheslav Ivanov · Vidu originalan artikolon [en]

Proksimeco ekestas se homoj malkaŝas personajn detalojn. La samo validas en la kontakto kun artefarita inteligenteco.

60*92cm / acrylique, acrylencre / Allez a la mer! 2023 / Eĉ tri semajnojn post mia ekspozicio en Laizy, mia kapo ankoraŭ plenas je emocio. Fremda loko, aktivaj kaj ĉarmaj personoj, harmonia aktiviĝo kun ili. Per neniu vorto mi kapablas esprimi. Nura maniero por mi: pentri. Antaŭe, Esperanto donis al mi flugilojn por tuŝi horizonton, sed nun, pentrante mi sentas preskaŭ samon. La birdo kun longa kolo, ankaŭ cigno, kiu ĉiam videblas en la lago Bouvent, silenta fiŝo ankaŭ, ili revas flugi al la vasta maro. Etaj koloraj pecoj de iliaj revoj kuniĝas, kaj ili fariĝos flugiloj por ili finfine. ---------------------------------------------------------------------------------

Yoani Sanchez, fondistino de la retejo 14ymedio. 28/05/2023 La kuba Parlamento aprobis ĵaŭdon « leĝon pri socia komunikado ». Laŭ la teksto, ekde nun, nur la Ŝtataj mediatoj estas permesataj en Kubo. Tiu leĝo fakte konfirmas la kontraŭleĝecon de la sendependaj...

La 23an de majo 2023, je la 65a naskiĝdatreveno de Aleksander Korĵenkov, la sendependa movada retbulteno “Libera Folio” aperigis ampleksan intervjuon kun li. La temo de la intervjuo kun la redaktoro de “La Ondo de Esperanto” estas la lastatempa evoluo, ĉefaj tendencoj kaj perspektivo de la libroeldonado en Esperantujo.

Sub la intervjuo en “Libera Folio” estas 17 komentoj.

Legu la intervjuon, kiun la redakcio titolis “Ĉiam malpli da libroj aperas en Esperanto”, ĉe https://www.liberafolio.org

La red.

Foto: https://www.liberafolio.org

Legu ankaŭ:
Korĵenkov A. Ekzakte 100 libroj en 2022 https://sezonoj.ru/2023/05/korzhenkov-14/

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo La Ondo de Esperanto.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/05/

The post Libera Folio intervjuis la redaktoron de La Ondo appeared first on La Ondo de Esperanto.

Clemence (Reiset) de Grandval (1828-1907) estis franca kantisto, pianisto kaj komponistino naskita en riĉa kaj klera familio. Ŝia patro estis talenta pianisto kaj ŝia patrino estis romanverkistino. La juna Clemence de Reiset profitis de artaj agadoj organizitaj en sia hejmo fare de siaj gepatroj. Tie ŝi konatiĝis kun figuroj kiel la germana komponisto Flotow ĉe kiu ŝi komencis siajn muzikajn studojn infanaĝe, kaj Frédéric Chopin, kiu estis konstanta fonto de inspiro por ŝi.

La kvaran fojon en du jaroj, la estraro de TEJO prezentas buĝeton al la komitato. Pro la ricevo de la administra subvencio, oni proponas elspezi pli da mono kaj redungi du oficistojn. 

Pro la malcerteco rilate al la administra subvencio, la buĝeto proponita de la estraro de TEJO en februaro havis du alternativojn, depende de tio, ĉu oni ricevos la subvencion aŭ ne.

Laŭ la ”bona scenaro” TEJO havus grandan profiton de 68 708 eŭroj, sed laŭ la ”malbona scenaro” estus deficito de 30 470 eŭroj. Por ŝpari monon, TEJO maldungis siajn komunikiston kaj eksterrilatiston.  

Sed tri semajnojn post kiam la komitato akceptis la buĝeton, TEJO estis akceptita por ricevi 125 000 eŭrojn de la Eŭropa Unio. Pro tio, oni nun kreas novan buĝeton responde al la nova financa stato de TEJO. 

La plej grava ŝanĝo en la buĝeto estas ke TEJO redungos komunikiston kaj eksterrilatiston, sed tiuj postenoj estos plentempaj anstataŭ duontempaj kiel pasintjare. TEJO jam komencis varbi por la roloj (kiuj pagos preskaŭ du mil eŭrojn monate) malgraŭ ke la komitato ankoraŭ ne akceptis la proponon por pagi ilin. 

La aliaj ŝanĝoj estas ke oni uzos 2 000 pliajn eŭrojn por pagi la vojaĝkostojn de kelkaj partoprenantoj de IJK (la sumo nun estos 7 000 eŭroj). Oni pagos 2 000 eŭrojn por organizi eventojn ekster Eŭropo. Krome oni elspezos 200 eŭrojn por kampajno kiu celas starigi junularan movadon en Latvio dum la Baltaj Esperanto-Tagoj.

Aldone, 560 eŭroj estos uzitaj por pagi duonon de la kostoj de kvin homoj por KER-ekzamenoj je niveloj C1 kaj kvin homoj je nivelo C2. 1 000 eŭroj estos uzitaj por krei novajn t-ĉemizojn kaj pinglojn por vendi.

Oni krome elspezos 3 980 eŭrojn por ”Erasmus+ Vojaĝkonkurso”, sed ne estas klare pri kio tio temas, krom ke oni uzos la monon por ”investo en filmiloj por krei videoserion en Esperanto”.

La prezidanto de TEJO, Albert Stalin Garrido, agnoskis ke atendi 8 000 eŭrojn en donacoj al TEJO estas ”tro alta, nerealisma sumo”, kaj malaltigis ĝin al nur 1 000 eŭroj.

Oni elspezos 400 eŭrojn por varbiloj por la junaj amikoj de Esperanto, ”membroj” de TEJO kiuj ĝis nun neniam estis reprezentitaj en la komitato aŭ eĉ kontaktitaj ekde sia kreo en 2016. 

Oni malfermis la diskutan fazon, sed post tri tagoj, nur unu komento pri la buĝeta propono venis de la komitato. 

Robert Nielsen

Restas nur naŭ tagoj por atingi la sumon 2500€, bezonatan por krei la retradion de la Afrika Komisiono de UEA, kaj 75% el tiu ĉi sumo estas jam kolektita, do la celo estas atingebla. Dankon al ĉiuj donintoj, kaj antaŭdankon al ĉiuj donontoj!

Mi kalkulas je via helpo, por konvinki viajn konatojn kontribui kaj por kontribui mem. Mi memorigu ĉi-sube la ligilon por la paĝo, ĉe kiu vi povos scii detale pri la projekto kaj donaci, tiun ĉi ligilon ne hezitu dispartigi per ĉiuj viaj sociaj retejoj. En la konkurso Pitch Pitch, kiu premias tiujn projektojn, kiuj plej vaste kampanjis tra sociaj retejoj, ni estis 33a inter 63 projektoj de la koncerna semajno, kun 371 poentoj dum la finalistoj ricevis inter 2000 kaj 3000 poentoj: nia rezulto estas ja modesta, ĉar ni ankoraŭ ne kutimas tiajn amasfinancadojn kaj tro malfrue agis, tamen ĝi ne estis nula kaj mi kuraĝigas vin plivigligi tiun diskonigon de la projekto por ne maltrafi la limdaton! La 5an de junio 2023.

Vidu ĉe https://www.ulule.com/radio-esperanto-afrique/

François Lo Jacomo

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo La Ondo de Esperanto.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/05/afriko-17

The post Por Afrika Retradio en Esperanto appeared first on La Ondo de Esperanto.

27/05/2023 Bildo: Sirio, Ukrainio, sama operaca maniero, laŭ humanitara kuracisto. Ĥarkivo (Ukrainio) la 8an de marto 2022 (maldekstre) – Alepo (Sirio) la 17an de decembro 2016 (dekstre) La kuniĝo kun Wagner Revene de Sirio, la estonta militĉefo estas...

La maja numero de Panoramo de la Granda Insulo proponas al niaj geabonantoj artikolon pri piratoj vivintaj en kelkaj lokoj de la lando. Ni povas legi ankaŭ la duan parton de nia temo rilate kelkajn kutimojn de la tribo Betsimisaraka el la oriento de Malagasio. Aliaj artikoloj kaj originala verkaĵo de Malagasino atendas la gelegantojn. Se ankaŭ vi deziras aboni al nia gazeto, ne hezitu kontakti nin. Al vi ĉiuj, agrablan legadon kaj ĝis la venonta numero !

Por ŝpari energion kelkaj bestoj dum vintro rigidiĝas aŭ ekdormas. Esplorista teamo nun sukcesis iniciati kompareblan staton ĉe musoj kaj ratoj helpe de ultrasono. Eble per tio iutage eblos transpontigi longajn kosmonaŭtajn vojaĝojn.

La ELSENDO N°131 de Aminda Radio Esperanto proponas al vi la duan parton de sia kultura artikolo pri malhelpoj kaj malpermesoj rilate geedziĝon en Malagasio. Alia interesa temo koncernas la « zazavavindrano » aŭ iaspeco de feino priloĝanta la akvajn areojn en la lando. Krom tio, vi povas sekvi ankaŭ kelkajn novaĵojn de la kuranta monato. Ni ilustras nian podkaston per iu bela kanto de la bando Konga Espero. Pro frua sonregistrado de tiu ĉi elsendo, ni enmetos en la venontan podkaston nekrologon pri la forpaso de nia kara amiko Ralalarisoa Justine (Lala). Al ĉiuj ni bondeziras agrablan aŭskultadon kaj ĝis la venonta fojo !

“Ni semas” estas programo de Universala Esperanto-Asocio (UEA) kun la celo subvencii malgrandajn Esperanto-projektojn. Kiam la programo estis lanĉita en 2015, ĝi validis por ĉiaj projektoj, sed ekde 2022 ĝi estas administrata de la Afrika Komisiono de UEA kaj nun okupiĝas ĉefe pri Esperanto-projektoj en Afriko. La Afrika Komisiono nun anoncas konkurson por interesaj projektoj, kiuj bezonas subvencion. Jen ekzemploj de projektoj, kiuj povus peti subvencion laŭ tiu programo: - Esperanto-kursoj por komencantoj aŭ progresantoj; - seminarioj de trejnado por instruistoj; - ekzamenoj kaj preparado por ekzamenoj; - aperigo de lernolibroj kaj aliaj instrumaterialoj taŭgaj por afrikaj bezonoj, t.e. en afrikaj lingvoj kaj kun afrikeca enhavo; - kultura interŝanĝo kun aliaj mondopartoj per Esperanto; - monhelpo por sendi materialojn al lernantoj; - informa agado en superaj lernejoj. Se vi deziras peti subvencion por iu projekto, necesas legi la regularon kaj plenskribi la konkursan petilon. Eblas plenigi la petilon komputile aŭ elŝuti ĝin kiel PDF-dokumenton. Via propono devas konsisti el priskribo de la projekto (ne pli longa ol unu paĝon) kaj financa plano de la projekto sur alia paĝo. La financa plano klare informu pri la bezonata sumo. Atentu, ke la programo subvencias ĝis maksimume 100 eŭroj. Se la bezonata sumo superas tion, vi devos klarigi la fontojn de la restanta sumo. Bonvolu sendi ĉiujn dokumentojn kaj dosierojn rilate al via peto al la membroj de la Afrika Komisiono ĉe la retadreso nisemas@co.uea.org. La Afrika Komisiono pretas akcepti petojn dum la tuta jaro, kaj la lastan sabaton de ĉiu monato respondos al petantoj. La kriterioj por aljuĝo de la plena subvencio baziĝos sur la realeco de la projekto kaj de la petata financa subteno. Oni rajtas peti subtenon por pli ol unu projekto dum la sama jaro. La kapablo de la petantoj mem financi parton de la kostoj aŭ trovi aliajn fontojn aldone al la petata subvencio ne estas nepra kondiĉo, sed la komisionanoj prenos tion en konsideron. Esperantistoj dezirantaj subteni la programon kaj la Esperanto-agadon en Afriko povas fari donacojn al la Fondaĵo Afriko de UEA.

Laboru por TEJO kiel TEJO-oficisto pri Eksteraj Rilatoj kaj Subvencioj de Konsilio de Eŭropo (KdE)! Per sia agado pri Eksteraj Rilatoj TEJO celas levi la profilon de lingvopolitikaj temoj kaj Esperanto en internaciaj medioj, konsciigi pri diversaj aspektoj de lingvaj problemoj en internaciaj kaj interkulturaj rilatoj kaj en la daŭripova evoluigo de la monda socio kaj kunlabori kun aliaj organizaĵoj por komunaj celoj.

Tial TEJO serĉas profesiecan, kvalitan subtenon al nia laboro en tiuj kampoj. Se vi volas iĝi oficisto pri la eksteraj rilatoj de TEJO, kandidatiĝu ĝis la 15a de junio 2023 laŭ la instrukcioj menciitaj fine de ĉi tiu paĝo.

Laborkondiĉoj

• Laborhoroj: plentempe (38 horoj semajne), kontrakto laŭ nederlanda leĝo.
• Salajro: ekde 1995€ monate, bazo laŭ la nederlanda minumuma salajro, vidu detale ĉi tie).
• Loko: distance/hejme, kun eblo labori surloke ĉe la TEJO-oficejo en Roterdamo (vidu fine).
• Komenco: laŭeble la 17an de Julio, diskutebla kun la sukcesa kandidato.
• Daŭro: la kontrakto estos komence unujara, kun eblo plilongigi ĝin.

La dungoto laboros laŭ la gvidado de la Estraro de TEJO, kiu mem respondecas al la Komitato de TEJO, kaj kunlaboros proksime kun la volontuloj kaj aliaj oficistoj de TEJO (precipe la Subvencipetisto), la Komisiono pri Eksteraj RIlatoj (KER), la Komisiono pri Aktivula Trejnado (AT) kaj aliaj komisionoj aŭ sekcioj de laŭbezone.

Legu pli en la retejo de TEJO https://www.tejo.org/eksterrilatisto2023/

The post TEJO serĉas oficiston pri eksteraj rilatoj appeared first on La Ondo de Esperanto.

> Neniu prudenta homo povus dubi, ke la plej bona flanko de medicino estas la preventa medicino. Intensa scienca esplorado serĉe de novaj diagnozaj kaj kuracaj rimedoj, dum la lastaj jardekoj, kondukis al antaŭe apenaŭ imagitaj solvoj por homaj malsanoj. Tiu sendube estas unu el la faktoroj, kiuj plialtigis la perspektivon de homa vivolongo, en la tuta mondo. Tamen, medicinistoj senlace plu serĉadas  eblecojn preventi tiujn malsanojn, kiel plej taŭgan vojon.

Lundon, la 29an de majo 2023, okazos speciala ceremonio en la Biblioteka Narodowa por celebri la transdonon de la kolekto Biblioteko Hector Hodler, iniciatita lianome post lia frua forpaso en 1920. La Biblioteko anoncas la ceremonion en sia retejo https://www.bn.org.pl. Ekde 1955 tiu kolekto trovis sian hejmon en Roterdamo, en la Centra Oficejo de UEA. Pro tio ke ni havis nek adekvatan konservadon nek profesian bibliotekiston por prizorgi la kolekton, UEA serĉis taŭgan lokon por ĝia nova prizorgado pro la decido ne plu okupi la domon en Nederlando.

Post longa priesplorado, dank’ al iniciatoj de eks-prezidanto de UEA Mark Fettes kaj membro de nia Financa Komisiono Pascal Dubourg Glatigny, kunlabore kun prezidanto Duncan Charters, ĝenerala direktoro Martin Schäffer kaj stabanoj de la Centra Oficejo, ni sukcesis aranĝi pri transdono al institucio kiu plenkore interesiĝis ricevi la kolekton. En la katalogo de la Pola Nacia Biblioteko jam enestis pli ol mil libroj en Esperanto.

Jam en la pasinta jaro estis aranĝita la transdono de la arkivoj de UEA al la Esperanto-Muzeo de la ÖNB en Vieno, kaj harmonie kunlaboris la du bibliotekoj por faciligi la novan aranĝon. Ambaŭ prizorgis la transportadon senkoste al UEA.

La Biblioteka Narodowa ne nur prizorgos la konservadon de la kolekto kaj daŭran ciferecigadon de partoj de la enhavo, same kiel la ÖNB, sed ĵus anoncis la dungon de Esperanto-parolanta kuratoro de la kolekto, Gabriela Skonieczna. La kolekto estos alirebla de esploristoj kaj de la publiko kaj uzebla ĉeeste kaj rete de ĉiuj posedantoj de senpaga biblioteka karto.

La ceremonio okazos en la Aŭditorio Stefan Demby de la Biblioteko, situanta en strato al. Niepodległości 213, Metrostacio Pole Mokotowskie. Ĝi daŭros proksimume 30 minutojn, kun alparolo de Biblioteka Direktoro D-ro Tomasz Makowski, la Pola Ministro pri Kulturo kaj Nacia Heredaĵo kaj Vica Ĉefministro profesoro Piotr Gliński, mem naskiĝinta en familio de esperantistoj, kaj prezidanto de UEA Duncan Charters, ŝarĝita pri la oficiala transdono de la Biblioteko Hector Hodler al la Pola Nacia Biblioteko. Ni uzos la polan, anglan kaj Esperantan lingvojn, kun interpretado de Rafał Darasz.

Post la ceremonio okazos akcepto kun regalo. Je la 14h00 komenciĝos simpozio pri la signifo de la kolekto por la Biblioteko kaj esploristoj pri Esperanto. Aranĝiĝis rondo de kvar prezentaĵoj en la angla kaj pola por ĉeestantaj oficialaj gastoj, esploristoj, kaj la publiko, kun skribitaj trilingvaj resumoj, kaj spaco por demandoj kaj respondoj, nature ankaŭ en Esperanto:

Bonvenigo kaj Saluto: Julia Konopka-Żołnierczuk (Vicdirektorino, Biblioteka Narodowa);

Gvidado: D-ro Pascal Dubourg Glatigny (CNRS, Parizo) kaj Gabriela Skonieczna (Biblioteka Narodowa)

1. Prof. Pascal Dubourg Glatigny (CNRS, Parizo) en la angla: La defio de konservado de transnacia heredaĵo, la futuro de kolekto Hector Hodler.
2. D-ro Ida Stria (Uniwersytet Warszawski) en la pola: Havebleco de Esperantaj bibliotekaj kolektoj el lingvistika perspektivo
3. Prof. Denis Eckert (Géographie-cités, Paris / Centre Marc Bloch, Berlin) en la angla: Varsovio kiel deirpunkto por la disvastigo de lingvo internacia: La unuaj Esperanto-lernolibroj kaj vortaroj kaj iliaj aŭtoroj [1887-1890])
4. Prof. Marek Nahajowski (Akademia Muzyczna w Łodzi) en la pola: Esperanto kaj muziksciencoj – la nuna stato kaj perspektivoj por plua disvolviĝo

La Biblioteko bonvenigas lokajn esperantistojn kiuj deziras atesti la rehejmiĝon de signifa parto de nia unika kultura heredaĵo en la lando de la naskiĝo de la lingvo iniciatita de d-ro Zamenhof.

Fonto: Gazetara Komuniko de UEA, 2023, №1105.

Foto: Emptywords – Own work, CC BY-SA 4.0, Link

The post Transdono de la Biblioteko Hector Hodler al la Pola Nacia Biblioteko en Varsovio appeared first on La Ondo de Esperanto.

26/05/2023 Bildo: Viro preterpasas muron en la vilaĝo Burka la 21an de marto 2023, sur kio estas skribite en la hebrea lingvo « Kie vi estis en Huwara ? » . La palestina vilaĝo apud Nablus, suferis perfortan atakon de judaj kolonianoj. Ili incendiis farmbienojn...

La loĝantaro en landoj kiel Indonezio rapide kreskas. Sed la konstruado de novaj domoj tie apenaŭ plenumas la bezonon. Precipe la kostoj de la materialo estas problemo. Esploristoj asertas ke ili trovis solvon por tio: uzitajn vindaĵojn.

La vojo estas unu el la plej famaj poemoj verkitaj de Zamenhof. Ĝi estas plena je esprimoj, kiujn esperantistoj ankoraŭ nun citas, ekzemple: “rekte, kuraĝe kaj ne flankiĝante!” kaj “Ni semas kaj semas konstante”. Atentu, ke en la Esperanta poezio eblas forigi la finan -o de la o-vortoj. (Tamen ne eblas forigi aliajn finaĵojn kiel -oj, -on, -a ktp.) En ĉi tiu poemo aperas voj’ anstataŭ vojo, kaj kor’ anstataŭ koro. Tiu forigo de la fina -o nomiĝas elizio. Alia formo de elizio, kiun vi trovos en ĉi tiu poemo, estas forigo de la fina -a de la vorto la. Tio povas okazi kiam vokalo komencas la sekvan vorton: l’ espero; aŭ finas la antaŭan vorton: de l’ kaj pri l’. L. L. Zamenhof La vojo Tra densa mallumo briletas la celo, al kiu kuraĝe ni iras. Simile al stelo en nokta ĉielo, al ni la direkton ĝi diras. Kaj nin ne timigas la noktaj fantomoj, nek batoj de l' sortoj, nek mokoj de l' homoj, ĉar klara kaj rekta kaj tre difinita ĝi estas, la voj' elektita. Nur rekte, kuraĝe kaj ne flankiĝante, ni iru la vojon celitan! Eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan. L' espero, l' obstino kaj la pacienco – jen estas la signoj, per kies potenco ni paŝo post paŝo, post longa laboro, atingos la celon en gloro. Ni semas kaj semas, neniam laciĝas, pri l' tempoj estontaj pensante. Cent semoj perdiĝas, mil semoj perdiĝas, – ni semas kaj semas konstante. "Ho, ĉesu!" mokante la homoj admonas, – "Ne ĉesu, ne ĉesu!" en kor' al ni sonas: "Obstine antaŭen! La nepoj vin benos, se vi pacience eltenos". Se longa sekeco aŭ ventoj subitaj velkantajn foliojn deŝiras, ni dankas la venton, kaj, repurigitaj, ni forton pli freŝan akiras. Ne mortos jam nia bravega anaro, ĝin jam ne timigos la vento, nek staro, obstine ĝi paŝas, provita, hardita, al cel' unufoje signita! Nur rekte, kuraĝe kaj ne flankiĝante ni iru la vojon celitan! Eĉ guto malgranda, konstante frapante, traboras la monton granitan. L' espero, l' obstino kaj la pacienco – jen estas la signoj, per kies potenco ni paŝo post paŝo, post longa laboro, atingos la celon en gloro.

Laboru por TEJO kiel oficisto pri komunikado! Kiel komunikisto, vi kunlaboros proksime kun ĉiuj organoj de TEJO (Estraro, volontuloj kaj komisionoj), por prepari enhavojn por niaj diversaj kanaloj, profesie informi pri nia agado kaj realigi viajn kreemajn ideojn por levi la profilon de TEJO kaj la Esperanto-movado.

Legu pli en la retejo de TEJO https://www.tejo.org/komunikisto2023/

The post TEJO dungas komunikiston appeared first on La Ondo de Esperanto.

24/05/2023 Bildo: de dekstre dekstren: Andrej Bogatov, Andrej Troŝev, Vladimir Putin, Aleksandr Kuznetsov kaj Dmitrij Utkin (la kvar komandantoj de Wagner, Kremlo 2016 (Ekrankopio VK) Pri tiu diskreta viro, oni ne multe parolas, sed li plenumas ŝlosilan...

Aŭtuna scenejo: eta stacidomo de urbeto norde de Viĉenca, en nordorienta Italujo inter Verono kaj Venecio, dek kilometrojn malproksime de la domo de miaj gastigantaj parencoj, pli-malpli je la naŭa matene. La malgranda stacidomo troviĝas meze de tutebena kamparo for de iu ajn domo. La ĉielo estas hele griza; aŭdeblas pepado de birdoj kaj, de malproksime, brueto de trafikigata aŭtoŝoseo.

La pordoj kaj fenestroj de la stacidometo estas fermitaj kaj la loko estas tute senhoma; ĝin ja vizitadas nur laboristoj je fiksitaj horoj por veturi al kaj el la urboj. Flanken irante mi atingas la kajon inter la konstruaĵo kaj la ununura trako, kiu rekte etendiĝas norden kaj suden tra la kamparo. Mi venis ĉi tien por atendi esperantistan amikon. Mankas ankoraŭ 20 minutoj al la alveno de la elsuda trajno, kiun mi atendas. Por min sidi, mi alproksimiĝas al la benko apud la stacidoma muro kaj tiam mi rimarkas sur ĝi, nigran ŝtofvalizeton, ŝajne ujon por filmokamerao âu profesia fotilo.

Je la unua momento mi hezitas tuŝi la forlasitan objekton sed tuj poste, perceptante, ke mi ne troviĝas en Israelo, scivoleme mi zorge malfermas la ujon kaj eltiras tute novan filmokameraon, kiu ŝajnas al mi tre konata. Nekredeble! Esplorante la aparaton mi iom ŝokiĝas, ŝajnas al mi sonĝi: temas pri sufiĉe multekosta duonprofesia filmokamerao ĝuste la modelo, kiun antaŭ mia veturado al Italujo, mi decidis aĉeti je mia reveno hejmen. Mi malrapide spiras plenpulme, repakas la aparaton, decidante senhezite transdoni ĝin poste al la policejo de proksima urbeto.

Dum mi pripensas la surprizan strangan koincidon, el la nordo aperas trajno. Ne temas pri la trajno, kiun mi atendas, ĉar ĝi venas el la kontraŭa direkto. Apenaŭ ĝi haltas kaj la aŭtomataj pordoj malfermiĝas, ununura pasaĝero elsaltas el ĝi: tre bela blonda juna knabino, verŝajne dudekjaraĝa aŭ iomete pli, kun senspiriga perfekta silueto, je sensacia minijupo. Kia rava apero! Verdire, mi ĉiam ŝategis blondulinojn, aparte tiuj, kies hararkoloro nomiĝas "venecia blondo", kvankam mi poste, kaj feliĉe, edziĝis kun nigregaharara virino.

Ŝi aperas tre maltrankvila, dum senspire kuras al mi! Mi kvazaŭ blindigita admiras ŝian sveltan paŝadon: ĉu temas pri sonĝo? La knabino atingas min, preskaŭ ekparolas al mi, kiam ŝia rigardo falas sur la nigran valizeton apud mi; ŝi tuj plene malstreĉiĝas kaj feliĉe ekkrias "Ho! Dank' al Dio!", profunde spiras pro senpeziĝo kaj sidiĝas apud mi.

Ridetante, ni nin prezentas parolante la venetan dialekton kaj Ĝiulia, tiel ŝi nomiĝas, tre kontenta paroli dialekte, simpatie kaj tumulte klarigas al mi la tutan aferon. Ŝi perlaboras kiel filmmuntisto en la norda urbo kaj ĉiutage veturas al ĝi per la trajno de la sepa matene. Hieraŭ vespere ŝi kunportis hejmen la aparaton por fini iun urĝan taskon. Ĉi-matene, atendante la trajnon, ŝi sidiĝis sur la benko kaj apogis la kameraon apude. Iu vokis ŝin poŝtelefone. Ensorbita en la konversacio, ŝi suriris la trajnon forgesante la valizeton.

Nur proksimiĝante al la urbo, sin preparante por elvagoniĝi, ŝi ekrimarkis la forgeson. En la urba stacidomo, tute streĉita, ŝi apenaŭ sukcesis kapti alian trajnon por reen veturi. Post unu horo de maltrankvila zorgego, ŝi atingis sian elirpunkton kaj... retrovis apud mi la valoran valizeton.

Ŝi kore kaj varme dankas kaj redankas min. Kiam mi rakontas pri mia intenco transdoni la valizeton al la plej proksima policejo, ŝi sincere flatas min deklarante, ke eĉ en la kamparo nuntempe malofte oni renkontas tiom honestan homon!

Nu, bone! Kvaronhoron ĝoje kaj simpatie, tiu rava kanabino kaj mi, tute solaj sur benko en tiu izolita stacidometo, dialekte kaj intime babiladas pri filmado kaj filmmuntado, interŝanĝas fakajn spertojn kaj amuzajn travivaĵojn, ĝis kiam... bedaŭrinde, aperas la elsuda trajno, kiu portas mian samideanon kaj rekondukos la knabinon al la norda urbo. Ĝiulia kaj mi bondezirigas unu al la alia sukceson kaj ĉion bonan.

Subite, ŝi varme kisas min survange kaj forkuras al la trajno. Kompreneble ŝi kisis min kiel patron, aŭ plej verŝajne kiel avon! Domaĝe! Eble en alia tempo... antaŭ iom da kelkdekoj da jaroj... sed ĉiam oni rajtas revi! Sendube, post tiel emociiga malfermo, mi certas, ke la tago estos neforgesebla. Kaj vere tia ĝi estis!

La ekspozicio estas lokita en la granda antaŭejo ĉe la ĉefa salono de la kulturcentro de Mažeikiai. Tio signifas, ke ĉiuj homoj, kiuj venos al koncertoj, teatraĵoj kaj aliaj aranĝoj de la kulturcentro en Mažeikiai, nepre vidos la grandajn panelojn kun informoj pri la vivo kaj laboro de L. Zamenhof. Dum la malfermo de la ekspozicio la kunlaboranto de la kulturcentro Paulius Mylė prezentis la historion de la lingvo, parolis pri centjariĝo de Litova Esperanto-Asocio kaj pri la plej elstara esperantisto A. Dambrauskas. Li ankaŭ kurte menciis faktojn pri la biografio de Zamenhof, citis vortojn de kelkaj elstaraj homoj kaj ĉe la fino eĉ mem paroligis ĉeestantojn en Esperanto.

La loka esperantistino Gražina Opulskienė kaj kelkaj ŝiaj ekslernantinoj ĉeestis la malfermon. Gražina rakontis pri la historio de Esperanto en la distrikto Mažeikai, memoris kelkajn aktivajn esperantistojn kiel K. Bužokas kaj A. Opulskis, ankaŭ menciis kiajn avantaĝojn en ŝia vivo donis Esperanto.

Respondeculino pri la ekspozicio Lina Ĉernauskienė zorge aranĝis la ekspozicion por ke vizitantoj povu konatiĝi kun la vivo kaj agado de L. Zamenhof. Vizitantoj povos vidi ĝin ĝis la 2a de julio.

Grazina Opulskienė

Ĝi estas artikolo aperonta en la junia (somera) eldono de La Ondo de Esperanto (2023).
Ĉe represo aŭ citado bonvolu nepre indiki la fonton:
Papere: La Ondo de Esperanto, 2023, №2 (316).
Rete: La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/05/litovio-59

The post Zamenhof-ekspozicio en Mažeikiai malfermita appeared first on La Ondo de Esperanto.

Nur tre malprudenta homo povus nei la grandan progreson, kiun reprezentas informadiko, interreto kaj la elektronikaj aparatoj, kiuj per dinamikaj sistemoj kaj allogaj ekranoj metas ampleksajn konojn je nia dispono pri ĉiaspecaj aferoj. Per du-tri tuŝoj ni havas antaŭ ni senliman galerion da informoj, pri kiu oni ne povus imagi, antaŭ kelkaj jaroj. Vera trezoro! Krome, videoludoj stimulas la inteligentecon de infanoj.

De multaj jaroj Aleksandr Korĵenkov, la redaktoro de La Ondo de Esperanto, konstante raportas pri la statistikaĵoj de la libroeldonado en Esperanto. Ni petis lin rakonti pri siaj observoj. La konkludoj ne estas nur malesperigaj. ”La papera merkato ĉiam restos konsiderinde granda, ja la moderna tekniko ebligas moderpreze eldoni eĉ etkvante”, li diras.

La libroservo de UEA baldaŭ fermos siajn pordojn en Roterdamo, sed supozeble plu funkcios aliloke.

Libera Folio: Vi de multaj jaroj sekvas la statistikon de libroeldonado en Esperantujo. Kial vi opinias tion grava indiko?

Aleksandr Korĵenkov: – Esperantujo estas malfacile mezurebla, kaj iuj el niaj entuziasmuloj preferas ne faktojn, sed fantaziojn pri miloj kaj milionoj, pro tio mi ĉiam atentis tiujn nemultajn objektivajn nombrojn, kiuj estas je publika dispono: la membronombrojn de UEA kaj asocioj, la aliĝintojn al UK kaj aliaj kongresoj, la eldonkvantojn de libroj kaj gazetoj kaj tiel plu. Inter tiuj mezureblaĵoj estis ankaŭ la ĉiujara statistiko de la Esperanta libroproduktado, kiun Vilmos Benczik kompilis por sia revuo Hungara Vivo surbaze de la rubriko ”Laste aperis” en la revuo Esperanto.

– Pro la ĉeso de Hungara Vivo en 1990 la evoluo de nia libromerkato ne plu estis facile observebla, kaj mi decidis daŭrigi la projekton de Vilmos en La Ondo de Esperanto, refondita en 1991. De tiam niaj abonantoj, kaj poste ankaŭ la legantoj de nia novaĵretejo, povas esti informitaj pri ĉi tiu temo.

Ĉu ”Laste aperis” estas fidinda bazo por tia statistiko?

– Neniu absolute fidinda bazo ekzistas, ĉar en Esperantujo mankas institucio ricevanta “devigan ekzempleron” de ĉiu nova libro (nun ankaŭ je ŝtata nivelo tio ne bone funkcias), kaj dum la jaro en ”Laste aperis” (LA) estas registrataj ĉiuj surpapere aperintaj libroj, kiujn la libroservo de UEA ekvendis en la aktuala jaro. Nature, tia statistiko estas facile kritikebla, kaj dum tri jardekoj mi aperigas komence de miaj statistikaj revuoj proksimume tiun klarigon, kiun vi tuj legos, nome:

Aleksandr Korĵenkov en la 23-a de majo iĝas 65-jara.

– Unue, la libroservo de UEA vendas ne ĉiun novan Esperanto-libron, kaj en LA ne ĉiam aperas, ekzemple, lerniloj eldonitaj por enlandaj bezonoj (ekzemple, lernolibroj por ĉinoj) kaj etkvante eldonitaj broŝuroj, kiujn la aŭtoroj disvendas kaj disdonacas en siaj kluboj kaj renkontiĝoj. Same mankas en ”Laste aperis” kongreslibroj, programbroŝuroj kaj jarlibroj, kiuj estas eldonataj ne por vendado en libroservoj, sed por disdono al respektivaj kongresanoj kaj asocianoj. Ekzemple, la ĉefa libronovaĵo de l’ pasinta jaro – la duvoluma plena poezia verkaro de Marjorie Boulton – ne estas aĉetebla en la Roterdama libroservo, ĝi mankas en LA, kaj do ĝi ne estis konsiderita en mia statistiko por 2022, kaj EAB okupas en la statistiko por 2022 malpli altan lokon ol ĝi devus okupi.

– Due, en LA estas registrataj pluraj libroj, eldonitaj antaŭ jaroj, sed ekvenditaj de UEA en la koncerna jaro, ekzemple, ĉar la eldoninto forgesis sendi specimenon al Roterdamo. Tio povas doni misan bildon pri la revuata jaro, sed la resuma statistiko por pluraj jaroj glatigas la fluktuadon kaj fidinde vidigas la ĉefajn tendencojn en nia eldonado.

– Trie, ekster la statistiko restas la bitlibroj, kiujn oni ofertas en la virtuala mondo sen zorgi pri papera eldono por ne pagi la kostojn de presado kaj ekspedo. Ekzemple, dum la tri lastaj jaroj ni eldonis nur unu paperan libron (”Enkonduko en la morfologion de Esperanto” de Ryszard Rokicki), sed ni produktis plurajn bitlibrojn kaj 12 ĉiusezonajn almanakojn (pli ol 500 paĝoj ĉiujare).

– Sed la vivo estas tia, kia ĝi estas, kaj dume mankas pli fidinda statistika bazo ol la neperfekta LA, do mi uzas la okazon por esprimi dankon al Ionel Oneț pro la daŭra prizorgado de ĉi tiu rubriko.

Kiajn tendencojn en la evoluo vi trovis plej rimarkindaj dum la lastaj jaroj?

– Mi ne bone scias, kiuj jaroj estas la lastaj. Se temas pri la lastaj 32 jaroj, dum kiuj mi okupiĝas pri ĉi tiu projekto, du tendencoj estas klare videblaj:

– Unue, la nombro de libroj klare malkreskas: dum la lasta jardeko de la 20-a jarcento averaĝe aperis 210 libroj jare, dum la unua jardeko de la 21-a jarcento la averaĝo estis 191 libroj, kaj en la jardeko 2011–20 – nur 146 libroj jare, kaj dum la du komencaj jaroj de la nuna jardeko – nur 103.

– Due, la evoluo ne samas en ĉiuj ĝenroj. Plej reduktiĝis la nombro de la libroj sciencaj (sen sociaj sciencoj kaj lingvistiko) kaj teknikaj. Vidu mem: 182 libroj en 1991–2000, 93 en 2001–10, kaj nur 33 en 2011–20. La falo de ĉirkaŭ 18 libroj jare ĝis nur tri estas preskaŭ katastrofa. La beletro reduktiĝas malpli draste, kaj la nombro de libroj pri politiko, historio, filozofio kaj socio eĉ kresketis, ĉefe, danke al la entreprenemo de Vilhelmo Lutermano.

Kiuj estas la plej aktivaj eldonejoj en la lasta tempo?

– Ha, jes, mi ja ĵus menciis Lutermanon. Dum la 13-jara periodo 2008-2020 lia eldonejo MAS (Monda Asembleo Socia) 11 fojojn estis la plej aktiva Esperanto-eldonejo en la mondo pro amasa eldonado de politikaj kaj sociaj verkoj de maldekstraj aŭtoroj, foje ankaŭ de beletro. Anstataŭ nomi pliajn eldonejojn, mi kopias la koncernan tabelon el mia resumo por 2022.

Libroj eldonitaj en la jaroj 1991–2022	Kvanto de titoloj
MAS (Francio)	219
UEA (Nederlando)	168
Libro-Mondo (Pollando)	163
Mondial (Usono)	161
FEL (Belgio)	148
Fonto (Brazilo)	148
Impeto (Ruslando)	135
KAVA-PECH (Ĉeĥio)	125
Edition Iltis (Germanio)	116
La Branchetière (Francio)	90

Libroj eldonitaj en la jaroj 1991-2022	Kvanto de paĝoj
Mondial	33 150
MAS	32 366
FEL	28 749
Fonto	24 473
Libro-Mondo	22 925
KAVA-PECH	21 907
Impeto	21 332
UEA	21 160
Sezonoj (Ruslando)	14 673
AEP (Svislando)	12 789

Kiuj iam aktivaj eldonejoj malaperis aŭ iĝis malpli aktivaj? Kiuj novaj eldonejoj aperis?

– Plej multaj Esperantaj eldonejoj estas privataj, ili povas malaperi, se la fondinto forpasis, maljuniĝis, perdis intereson pri la eldonado (aŭ pri Esperanto). Pro la unua kaŭzo malaperis, ekzemple, la elstaraj eldonejoj Edition Iltis (R. Haupenthal), Ludovikito (Itô Kanzi), ankaŭ ”Arizona Stelo” (E. Grobe) kaj W. Nüesch, pro la dua lastatempe malaktiviĝis MAS (V. Lutermano) kaj ”La Blanchetière” (A. Cherpillod), kaj pro la tria ”Pro Esperanto” (H. Mayer), KLEKS (G. Handzlik) k. a.

– Cetere, MAS ja estas relative nova eldonejo, ĝi estis fondita en 2008 kaj ĝis 2021 eldonis 219 libr(et)ojn. Al la novuloj apartenas ankaŭ la elstara ”Mondial”, inter kies 161 eldonaĵoj LA registris pli ol 40 numerojn de ”Beletra Almanako”. En la nuna jarcento ekfunkciis ankaŭ ”Espero” (Slovakio), ”Horizonto” (Japanio) kaj ”Libera” (Belgio) kiu dum sia nur kvinjara aktivado surmerkatigis tridekon da paperaj libroj kaj plurajn bitlibrojn. Atentindas la eldonado en Pollando, kie per kunlaboro de Bjalistoka Esperanto-Societo, ”Ars Libri” kaj ”Libro-Mondo” aperas multaj interesaj libroj.

Ĉu nuntempaj eldonejoj de Esperantaj-libroj estas pli aŭ malpli aktivaj ol iliaj antaŭuloj?

– Nun nemultekosta komputilo kaj kelkaj programoj sufiĉas por komposti, redakti kaj enpaĝigi libron, sendi ĝin rete al provleganto, korekti kaj retsendi al presejo, kiu povas presi eĉ malgrandan stokon kontraŭ modera prezo. Sed malgraŭ tiu facileco neniu nuna Esperanto-eldonejo superas la legendan Parizan eldonejon ”Hachette”, kiu antaŭ pli ol cent jaroj dum 14 jaroj (1901–14) eldonis ĉirkaŭ 350 librojn – averaĝe 25 librojn ĉiujare.

Kiuj specoj de libroj estas plej aktive eldonataj, ĉu tradukoj aŭ originalaĵoj, ĉu beletraĵoj aŭ fakaj libroj?

– Preskaŭ ĉiam plej multas libroj originale verkitaj en Esperanto, sed beletraj tradukoj estas pli multaj ol la originalaj beletraĵoj. Vidu la tabelon kaj juĝu mem.

Kiaj estas viaj atendoj pri la plua evoluo de la Esperanta libroeldonado kaj libromerkato en la proksimaj jaroj?

– Mi ne estas prognozisto, estas mi esperantisto. Sed mi ja devas iel respondi. Unue, mi respondas formale: LA estas nur ofertolisto de la libroservo de UEA, troviĝanta en la Centra Oficejo de UEA, kiu probable estos fermita. Mi ne scias, ĉu kaj kiel la libroservo poste funkcios – onidire E@I reprenos tiun taskon, same kiel ĝi reprenis la kongresorganizadon.

– Due, se temas ne pri mia statistikado, sed pri la eldonado mem, mi supozas, ke dum kelkaj proksimaj jaroj la paperlibra eldonado daŭros proksimume je la nuna nivelo, kaj la bitlibra eldonado kresketos. Kiel statistikanto mi konstatis, ke la paperaj libroj iĝas pli ampleksaj, kaj ke broŝuroj proporcie okupas malpli grandan sektoron ol antaŭe – ja nun ofte sufiĉas bita publikado en blogo, tuj legebla por interesatoj anstataŭ presita broŝuro kies sendokosto superas la produktokoston.

– La papera merkato ĉiam restos konsiderinde granda, ja la moderna tekniko ebligas moderpreze eldoni eĉ etkvante, kaj ni havas sufiĉe da entuziasmuloj, kiuj mem eldonos siajn proprajn verkojn, nomante sin verkistoj kaj eldonistoj, sen pensi pri la debito kaj stokado.

Kiujn kvin librojn el tiuj, kiuj laste aperis, vi ŝatus ricevi por via biblioteko?

– Vi ja scias, ke oni nomas min manietulo pro tio, ke mi dum tri jardekoj kalkuladas librojn, kiujn mi neniam vidis, nek vidos. Tio estas trafa difino de mia statistika projekto. Sed kredu, ke plurajn el tiuj libroj mi ne nur vidis, sed ankaŭ legis, kaj kelkajn eĉ studis.

– Feliĉe, ni jam havas en BibLO (Biblioteko de La Ondo) eble la plej legindan libron, kiu laste aperis, kvankam ne ”Laste aperis” – la jam menciitan poemaron Unu animo homa de Boulton, sed se temas pri kelkaj lastaj jaroj, mi devas konsulti mian dezirliston kaj redukti ĝin de trideko da titoloj al kvino, kombinante la utilon kaj plezuron.

– Por nia historiesplora kaj enciklopedia laboro ni ŝatus, ke je nia dispono estu Historio de la Akademio de Esperanto de Carlo Minnaja kaj En la mondon venis nova lingvo (Festlibro por la 75-jariĝo de Ulrich Lins). Kaj por trankvila legado mi elektus du poemarojn, Rev-ene de Miguel Fernández kaj Konflikto de la Epokoj de Edwin de Kock. Ĉu ion tradukitan? Nu, eble, Vivo de homo de Giuseppe Ungaretti, kiun tradukis Nicolino Rossi.

---

Pli pri la temo en La Ondo de Esperanto: Ekzakte 100 libroj en 2022

Sennaciaj kurdaj ĵurnalistoj alfrontas subpremon, cenzuron kaj aliajn minacojn

Origine publikigita la Global Voices en Esperanto

Ĉi-jare, sennaciaj kurdaj ĵurnalistoj tra ĉiuj kvar partoj de Kurdio – kie kurdoj ofte estas izolitaj de la pli grandaj socioj de la landoj en kiuj ili vivas: Turkio, Irako, Sirio kaj Irano – alfrontas precipe malfacilan situacion pro kreskanta subpremo kaj cenzuro fare de la aŭtoritatoj.

La kurdoj, sennacia etno de ĉirkaŭ 30 milionoj da homoj, havas komunan kulturon, lingvon kaj identecon. Ili batalis por sendependeco dum jarcentoj kaj estas unu el la plej grandaj grupoj de sennaciuloj en la mondo.

Male al multaj ĵurnalistoj tra la mondo kiuj alfrontas minacojn ligitajn al sia laboro, kurdaj ĵurnalistoj alfrontas malsaman specon de defio. Al ili mankas agnoskita naciŝtato propra kaj tiel ili havas neniun politikan rekonon. Kiel rezulto, ili alfrontas signifan opozicion de la distriktoj en kiuj ili loĝas, kiuj ofte provas forigi ilian identecon kaj subpremi ilian esprimliberecon.

Kurdaj ĵurnalistoj ankaŭ alfrontas defiojn kiam ili traktas kun kurdaj aŭtoritatoj kaj partioj en la lokoj kie ili havas gradon de aŭtonomio, kiel ekzemple Irako. Laŭ artikolo pri ekstera politiko publikigitan la 22-an de marto 2023:

[Political parties in Kurdistan] restrict freedom of expression within their zones of control, forcibly preventing protests from taking place. Iraqi Kurdish journalists are regularly arrested or otherwise blocked from covering local news; a local watchdog catalogued at least 431 violations last year.

[Politikaj partioj en Kurdio] limigas esprimliberecon ene de siaj zonoj de kontrolo, perforte malhelpante la okazigon de protestoj. Irakaj kurdaj ĵurnalistoj estas regule arestitaj aŭ alie blokitaj en la kovrado de lokaj novaĵoj; loka kontrolorganizo katalogis almenaŭ 431 malobservojn lastan jaron.

La persekutado de kurdaj ĵurnalistoj en Turkio

Turkio nuntempe havas la malhonoron esti unu el la dek landoj kiuj havas plej altan nombron da enkarcerigitaj ĵurnalistoj en la mondo laŭ raporto de Raportistoj sen limoj [eo] publikigita en decembro 2022. La reĝimo de Erdogan pliigis la subpremadon de kurdaj ĵurnalistoj en la kunteksto de la alproksimiĝo de lokaj balotoj.

La pasintan monaton, almenaŭ 110 personoj estis arestitaj antaŭ la turkaj prezidant-elektoj planitaj por la 14-a de majo, inkluzive de membroj de la por-kurda Demokratia Partio de Popoloj (HDP) kaj de ĝia kun-vicprezidanto, Özlem Gündüz.

HDP publikigis deklaron la 25-an de aprilo, elstarigante la situacion:

Police operations against the #HDP and civil society organizations

Statement by our Foreign Affairs Spokespersons:#14MayElectionshttps://t.co/Pej8Wxpi47 pic.twitter.com/EOQzT6HliD

— HDP English (@HDPenglish) April 25, 2023

Policaj agadoj kontraŭ HDP kaj organizaĵoj de la civila socio. Deklaro de la niaj proparolantoj pri Eksterlandaj Aferoj.

Ĵurnalistoj laborantaj en la oriento kaj sudoriento de Turkio, kiuj estas ĉefe kurdaj, alfrontas pli grandan riskon de torturo kaj malliberigo ol en aliaj partoj de la lando. Ili ŝajnas esti submetitaj al malsamaj reguloj ol siaj kolegoj aliloke.

Krome, la plej oftaj akuzoj prezentitaj kontraŭ ĵurnalistoj en Turkio estas insultado de la prezidento, disvastigo de propagando kaj insultado de turka identeco. Sekve, ĵurnalistoj raportantaj pri la kurda afero en okcidenta Turkio ofte estas akuzataj pri disvastigo de propagando kaj eble alfrontas terorismajn akuzojn.

Defioj alfrontataj de kurdaj ĵurnalistoj en la kurdistana regiono de Irako

Ekde la falo de la reĝimo de Saddam Hussein  en  aprilo 2003, la Kurdistana Regiona Registaro (KRG) ĝuis altan gradon da aŭtonomio ene de la limoj de la Respubliko de Irako.

Malgraŭ havi sian propran parlamenton, ministeriojn, kaj eĉ leĝojn, la regiono daŭre restas nesekura por sinesprimlibereco por kurdoj. Kurdaj aŭtoritatoj en la Kurdio-regiono daŭre profitas de malklare skribitaj leĝoj kiuj krimigas kontraŭstarajn opiniojn.  Tiuj leĝoj estas ofte uzataj por timigi ĵurnalistojn, aktivulojn kaj aliajn malkonsentulojn en ejoj kontrolataj de kaj la federacia registaro kaj la KRG, en kelkaj cirkonstancoj, ankaŭ por malhelpi ilin esprimi siajn opiniojn kaj raporti pri gravaj aferoj sen timo de reprezalioj de la aŭtoritatoj.

Kurdaj regionaj aŭtoritatoj ofte utiligas regionajn leĝojn, inkluzive de la “Gazetara Leĝo” kaj la “Leĝo por malhelpi la misuzon de telekomunikada ekipaĵo”, por silentigi ĵurnalistojn kaj aktivulojn kiuj ekzercas bazajn rajtojn, kiel ekzemple la rajton kunveni.

Verkita de  Tara Aziz Tradukita de  Herman Dekeŭnink · Vidu originalan artikolon [en]

Laboru por TEJO kiel oficisto pri komunikado!

Kiel komunikisto, vi kunlaboros proksime kun ĉiuj organoj de TEJO (Estraro, volontuloj kaj komisionoj), por prepari enhavojn por niaj diversaj kanaloj, profesie informi pri nia agado kaj realigi viajn kreemajn ideojn por levi la profilon de TEJO kaj la Esperanto-movado.

Laborkondiĉoj

• Laborhoroj: plentempe (38 horoj semajne), kontrakto laŭ nederlanda leĝo.
• Salajro: ekde 1995€ monate, bazo laŭ la nederlanda minumuma salajro, vidu detale ĉi tie).
• Loko: distance/hejme, kun eblo labori surloke ĉe la TEJO-oficejo en Roterdamo.
• Komenco: laŭeble la 17-an de Julio, sed diskutebla kun la sukcesa kandidato.
• Daŭro: La kontrakto estos komence unujara, kun eblo plilongigi ĝin.

Laborpriskribo

• superrigardo kaj mastrumado de la diversaj retejoj de TEJO kaj ĝiaj sociaj kanaloj (Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn, Telegram).
• kunlaboro kun la volontuloj, oficistoj, Estraro kaj komisionoj de TEJO, por plej bone informi pri la agado de la asocio.
• grafika laboro, inkluzive krei grafikaĵojn por niaj sociaj kanaloj, prepari flugfoliojn, desegni emblemojn por eventoj, krei ŝablonojn por dokumentoj kaj desegni T-ĉemizojn kaj aliajn varojn.
• planas, registras kaj muntas videajn kaj sonajn enhavojn.
• helpas la landajn kaj fakajn sekciojn de TEJO kaj aliajn Esperanto-organizojn rilate al komunikado.
• kontribuas al preparado de bultenoj (ekz. TEJO-Aktuale kaj por Amikoj de Esperanto).

Por rajti kandidatiĝi, oni devas…

• loĝi en unu el la 46 membroŝtatoj de Konsilio de Eŭropo kaj havi liberan senvizan aliron al Schengen-landoj.
• havi scipovon de Esperanto almenaŭ je B2-nivelo.
• havi grafikajn kapablojn por la kreado de diversaj ciferecaj materialoj.
• havi bonajn parolajn kaj skribajn esprimkapablojn.
• esti entuziasma pri TEJO kaj la Esperanta movado.
• kapabli labori flekseble, memstare kaj iniciateme.
• esti preta vojaĝi por ĉeesti la eventojn de TEJO.

Aldone, estas kelkaj trajtoj kiuj ne estas nepraj sed havi ilin estas konsiderataj favoraj por la posteno:

• formalaj studoj pri komunikado, ĵurnalismo, desegnado, grafikado aŭ aliaj rilataj fakoj.
• scipovo de la angla aŭ/kaj aliaj lingvoj kaj kapablo traduki tekstojn al ili.
• kono kaj sperto pri la Esperanto-movado.

Ĉu vi interesiĝas?

Prezentu vian kandidatiĝon ĝis la 15-a de Junio 2023 kun via vivresumo kaj motivletero, al kandidatigxoj@tejo.org kun la temlinio: “Kandidatiĝo Komunikisto 2023: [via nomo]”. Ni forte bonvenigas ekzemplerojn de viaj pasintaj grafikaj aŭ videaj laboraĵoj. Se vi havas demandojn, ne hezitu kontakti nin per tiu sama retadreso ĉi-supra.

Ankaŭ estas eblo labori por TEJO surloke en Roterdamo, kaj kunigi la postenon de komunikisto kun aliaj oficejaj taskoj de TEJO, kiel kunordigado de la volontuloj de TEJO. Se tio interesas vin, bonvolu indiki tion en via kandidatiĝo.

TEJO estas egalŝanca dunganto, kiu ne diskriminacias surbaze de raso, haŭtkoloro, religio, sekso, genro, seksemo, etno, aĝo, handikapo kaj genetikaj datumoj.

The post TEJO dungas komunikiston appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

Laboru por TEJO kiel TEJO Oficisto pri Eksteraj Rilatoj kaj Subvencioj de Konsilio de Eŭropo (KdE)!

Per sia agado pri Eksteraj Rilatoj TEJO celas levi la profilon de lingvopolitikaj temoj kaj Esperanto en internaciaj medioj, konsciigi pri diversaj aspektoj de lingvaj problemoj en internaciaj kaj interkulturaj rilatoj kaj en la daŭripova evoluigo de la monda socio kaj kunlabori kun aliaj organizaĵoj por komunaj celoj.

Tial TEJO serĉas profesiecan, kvalitan subtenon al nia laboro en tiuj kampoj. Se vi volas iĝi oficisto pri la eksteraj rilatoj de TEJO, kandidatiĝu ĝis la 15-a de Junio 2023 laŭ la instrukcioj menciitaj fine de ĉi tiu paĝo.

Laborkondiĉoj

• Laborhoroj: plentempe (38 horoj semajne), kontrakto laŭ nederlanda leĝo.
• Salajro: ekde 1995€ monate, bazo laŭ la nederlanda minumuma salajro, vidu detale ĉi tie).
• Loko: distance/hejme, kun eblo labori surloke ĉe la TEJO-oficejo en Roterdamo (vidu fine).
• Komenco: laŭeble la 17-an de Julio, diskutebla kun la sukcesa kandidato.
• Daŭro: la kontrakto estos komence unujara, kun eblo plilongigi ĝin.

La dungoto laboros laŭ la gvidado de la Estraro de TEJO, kiu mem respondecas al la Komitato de TEJO, kaj kunlaboros proksime kun la volontuloj kaj aliaj oficistoj de TEJO (precipe la Subvencipetisto), la Komisiono pri Eksteraj RIlatoj (KER), la Komisiono pri Aktivula Trejnado (AT) kaj aliaj komisionoj aŭ sekcioj de laŭbezone.

Laborpriskribo

• Pretigi projektojn por la subvenciebloj de Konsilio de Eŭropo (KdE): 
  • planado kaj subvencipetado: informado kaj konsilado pri subvencioj al la TEJO-Estraro plus, laŭ estraraj decidoj, verkado de la subvencioj (angle aŭ france), komunikado kun KdE;
  • projektomastrumado: post akcepto de projektoj, pretigi malfermajn alvokojn por trejnistoj kaj partoprenantoj, kunelekti partoprenantojn (kunlabore kun la respondecaj estraranoj kaj aktivuloj de TEJO), prizorgi administraĵojn kaj komunikadon kun la partoprenontoj, prizorgi loĝistikon;
  • raportado: raportoverkado pri la enhavo de la subvenciita okazaĵo (kun trejnistaj kontribuoj), kolekto de pagpruvoj kaj administrado de repagoj. 

• Prizorgi la administraĵojn rilate al la eksteraj rilatoj de TEJO, interalie:
  • sekvi la novaĵojn de la partneraj organizoj de TEJO (nuntempe FoJE, UN, CoNGO, IKRJO, UNITED, UNOY) kun aparta fokuso pri lingvoj, interkulturo kaj junularo;
    
  • superrigardo de limdatoj por kandidatiĝi por aranĝoj/postenoj kaj por konsultadoj kaj informi al la komisiono pri eksteraj rilatoj (KER) pri tiuj;
    
  • helpi niajn membrojn kaj organizaĵojn pretigi siajn kandidatiĝojn al eventoj kaj postenoj kaj eventuale gvidi kampanjadon por ili; 
    
  • mentori malpli spertajn reprezentantojn, helpi okaze de pretigo de publikaj alparoloj flanke de reprezentantoj de TEJO;
    
  • analizi dokumentojn antaŭ la eventoj por trovi la politikajn punktojn plej signifajn por TEJO, respondi al konsultadoj laŭbezone;
    
  • subteni la agadon kadre de organizoj kaj projektoj en kiuj TEJO estas aktiva partnero, laŭbezone partnere kun aliaj esperantaj organizoj (ekzemple UEA aŭ sekcioj de TEJO);
    
  • reprezenti TEJOn dum eventoj kaj kunsidoj kaj interveni laŭeble en procezoj kun signifa lingvopolitika flanko aŭ tamen gravaj por TEJO aŭ UEA (ekz. subvenci-kadroj je eŭropa nivelo) kontaktante specifajn decidfarantojn en taŭga rolo / favorigeblaj al ni;
    
  • kontribui al pretigado de pliaj starpunktaj dokumentoj de TEJO.

Por rajti kandidatiĝi, oni devas…

• Loĝi en unu el la 46 membroŝtatoj de Konsilio de Eŭropo kaj havi senvizan aliron al Ŝengen-landoj;
• Havi scipovon de Esperanto almenaŭ je B2-nivelo; 
• Havi scipovon de la angla almenaŭ je B2-nivelo, aliaj lingvoj estos evidentaj avantaĝoj;
• Havi bonan parolan kaj skriban esprimkapablojn, almenaŭ en la du supre menciitaj lingvoj;
• Havi eblecon havi kvalitan retaliron kaj sufiĉajn komputilajn rimedojn por kunsidi voĉe kaj videe;
• Esti entuziasma pri Esperanto kaj lingvopolitikaj temoj;
• Kapabli prezenti TEJO-n kaj Esperantujon taŭge en diversaj eksteraj medioj kaj por diversaj celpublikoj;
• Kapabli kunlabori en teamo, peti helpon kiam necese, kaj akcepti konsilojn kaj konstruan kritikon de la kunlaborantoj;
• Kapabli labori memstare, tamen raportante regule kaj starigante demandojn laŭnecese;
• Konscii pri siaj respondecoj enkadre de la demokratiaj strukturoj de TEJO, akceptante la devon sekvi la politikon kaj plenumi la decidojn de la organoj de TEJO.

Aldone, estos avantaĝaj la subaj kvalitoj, scio aŭ lertoj:

• Sperto pri la eksteraj rilatoj de TEJO, alia Esperanto-organizo aŭ NeRegistara(j) Organizo(j) estos grandega avantaĝo;
• Kono de la ĉefaj starpunktoj kaj agadoj de TEJO kadre de siaj respektivaj historioj de eksteraj rilatoj;
• Sperto pri Erasmus+, la Eŭropa Junulara Fondaĵo de Konsilio de Eŭropo (KdE) aŭ aliaj similaj instancoj;
• Kapablo paroli publike kaj konstrui kontaktojn kun reprezentantoj de aliaj organizoj;
• Havi iniciateman, respondecan, reprezentan kaj diplomatian personecon;
• Kono kaj sperto pri lingvopolitiko;
• Kutimo vojaĝi flekseble kaj malmultekoste;
• Sperto kaj kono pri la organizoj en kiuj TEJO aktivas (FoJE, UN, UNESKO, CoNGO, IKRJO, UNITED, UNOY) aŭ en aliaj similaj organizaĵoj;
• Sperto kiel trejnisto pri neformala edukado;
• Sperto pri gvidado de volontulaj teamoj.

Ĉu vi interesiĝas?

Sendu vian kandidatiĝon ĝis la 15-a de Junio 2023 kun vivresumo, motivletero kaj eventuale rekomendleteroj al kandidatigxoj@tejo.org kun titolo “KER-oficisto 2023: [Via nomo]”.

Ankaŭ estas eblo labori por TEJO surloke en Roterdamo, kaj kunigi la postenon de eksterrilatiston kun aliaj oficejaj taskoj de TEJO, kiel kunrodigado de la volontuloj de TEJO. Se tio interesas vin, bonvolu indiki tion en via kandidatiĝo.

TEJO estas egalŝanca dunganto, kiu ne diskriminacias surbaze de raso, haŭtkoloro, religio, sekso, genro, seksemo, etno, aĝo, handikapo kaj genetikaj datumoj.

The post TEJO dungas eksterrilatiston appeared first on Tutmonda Esperantista Junulara Organizo.

La tri sesioj de la kvara semestro (en februaro, marto kaj majo) de la postdiplomaj Interlingvistikaj Studoj okazis plene rete, kio ebligis inviton de gastprelegantoj. La kurson pri movadhistorio gvidis ĉi-foje Ziko van Dijk, li koncentriĝis ĉefe pri la rolo de UEA. La partoprenantoj havis la eblecon konatiĝi kun Ulrich Lins kaj lia 50-jara “La danĝera lingvo”, krome eblis rigardi la antaŭan kurson de Aleksander Korĵenkov.

La tri aliajn kursojn gvidis Ilona Koutny, temis pri leksikologio de Esperanto, al kiu kontribuis Sabine Fiedler (Lepsika Universitato) per prezento de frazeologio surbaze de sia longjara esploro, Philippe Planchon (Universitato en Tours) per etimologio kaj Christopher Gledhill (Pariz-urba Universitato) pri prepoziocioj. Aplikata lingvistiko entenis multajn interesajn terenojn kiel psikologia kaj sociologia aliroj al Esperanto, leksikografio kaj terminologio, lingvopolitiko. Al la konciza prezento de diversaj temoj kontribuis Klaus Schubert (Universitato en Hildesheim), iama ĉeflingvisto de la maŝintraduka projekto DLT per ties prezento kaj per karakterizado de la faka lingvo. Christoph Goro Kimura (Universitato Sophia en Tokio) analizis Esperanton el azia vidpunkto, en la dua kontribuo la lingvosociologian aliron al Esperanto.

La grupo estas daúre multnacia (el 11 landoj) kun partopreno de Azianoj kvankam malpli ol en la komenco en 2021, ja la studoj estas postulemaj. Kelkajn prelegojn de la sesio partoprenis ankaú la nunaj ĉinaj studentoj de la surlokaj magistraj studoj pri interlingvistiko.

Ilona Koutny
Gvidanto de la Interlingvistikaj Studoj

Ĉi tiu artikolo aperis en la novaĵretejo La Ondo de Esperanto.
Ĉe represo aŭ citado bonvolu indiki la fonton:
La Ondo de Esperanto https://sezonoj.ru/2023/05/

The post Postdiplomaj Interlingvistikaj Studoj rete appeared first on La Ondo de Esperanto.

"Tio ja estas stultaĵo": Foje homoj havas klaran opinion pri sciencaj ekkonoj - kaj ofte precize tiuj homoj pritaksas sian scion kiel alta. Tio ne ĉiam estas pravigebla, kiel tion montras analizo. Ĉu temas pri vakcinaĵoj, klimata krizo aŭ pri genteknike modifitaj organismoj: Kelkaj sciencaj temoj provokas kontraŭajn kaj tre fortajn opiniojn. Sed kiel homoj atingas tiel decidemajn opiniojn pri ekkonoj de la esploristoj? Tion prilumigis aktuala brita studaĵo.